We zijn allemaal anders geboren, anders opgevoed en gevormd door onze persoonlijke ervaringen. Informatieverwerking, kenmerken van een individu, alsook diens manier van zelfregulatie wordt bepaald door neurodiversiteit: de neurologische variëteit tussen mensen. Neurodivergente en neurotypische individuen Soms werd/wordt het ‘atypische’ onnodig gelabeld als een stoornis of ‘abnormaal’. Dat terwijl het atypische eigenlijk gewoon het ‘minder begrepene’ is. In de jaren ’90 introduceerde sociologe Judy Singer de termen ‘neurodivers’ en ‘neurodivergent’. Dit als een alternatief voor tekortkomende woorden, zoals ‘stoornis’. De term ‘neurodivergent’ impliceert namelijk een afwijking (divergentie) van het typische neurologische functioneren, zonder daarbij afbreuk te doen aan de kwaliteiten van [...]

Ieders perceptie van prikkels is uniek, maar we kunnen toch wel stellen dat hoogbegaafden een best diepgaande en rijk geschakeerde gevoelsbeleving hebben. Prikkelperceptie Niet enkel hebben personen met scherp afgestelde voelsprieten een meer intense stimulus ervaring dan een gemiddeld persoon. Ze weten vaak ook goed wanneer een sensorische stimulus afwijkt van een voor hen reeds gekende stimulus. Dit scherpzinnige waarnemen wordt vaak als sensorische overgevoeligheid beschouwd, maar misschien moeten we het soms wel sensorische intelligentie noemen? Prikkelgevoeligheid en -verwerking bij hoogbegaafden Prikkels kunnen emotioneel, auditief, visueel, tactiel, vestibulair, proprioceptief, interoceptief, olfactorisch (met betrekking tot geur) of/en gustatief (met betrekking tot smaak) [...]

Het niveau van begaafdheid wordt tot de dag van vandaag nog steeds bepaald door IQ-testen. Langzaam maar zeker neemt echter een meer holistische benadering het voortouw. Verschillende definitie modellen van hoogbegaafdheid Voor hoogbegaafdheid bestaan verschillende definitie-modellen. Zo bestaan er ontwikkelingsmodellen, bijvoorbeeld het multifactorenmodel van Heller dat educatieve noden voor talentontwikkeling in rekening brengt. Twee eerdere modellen, van Renzulli en Mönks, worden samengebracht met de theorie van meervoudige intelligentie (Gardner). Het model van Kieboom maakt dan weer een onderscheid tussen een cognitief luik en een 'zijnsluik', waarin het kenmerk sensitiviteit wordt opgenomen. Het andere luik, het denkluik, bestaat uit de kenmerken intelligentie, [...]

Hoogbegaafden kunnen complexe connecties tussen verschillende vormen van informatie leggen en denken vaak na over hun eigen denken. Ze doen dus vaak aan (zelf)reflectie en trainen daarmee hun metacognitieve vaardigheden. Meta-denken Metacognitie of meta-denken is het bewustzijn van en de bewuste omgang met diens eigen gedachten, talenten en leerprocessen. Deze vorm van analyse, zelfbewustzijn en zelfregulatie is belangrijk om (leer)problemen op te lossen en moeilijke taken uit te voeren. Arborescent denken Begaafde mensen denken snel en associatief. Hun denken kent een boomachtige structuur vol vertakkingen (linken). Hierdoor kan het soms lijken alsof ze van de hak op de tak springen, terwijl [...]

Voor hoogbegaafden wordt weleens de term zebra’s gebruikt. Vooral voor de sensorisch intelligente, multi-getalenteerde out-of-the-box denkers met een arborescente denkstructuur (snel associatief denken). Ze blinken uit in vele domeinen en met hun streepjesmasker zijn ze zeker niet onopvallend binnen hun omgeving. Lees maar eens tussen de lijntjes door. Zebra’s blinken uit op meerdere vlakken ‘Je kan niet in alles goed zijn.’ Dat hoor je mensen wel eens zeggen. Klopt, maar je kan wel op vele vlakken begaafd zijn. Dit multi-getalenteerd zijn, wordt beschouwd als een kenmerk van de zebra’s. Heb je een growth mindset en geloof je in de aanhoudende neuroplasticiteit [...]

Voor hoogbegaafden, en feitelijk voor ieder individu, is het belangrijk dat zij zich bewust zijn van zichzelf en dat zij hun identiteit en (al) wat erbij hoort mogen ervaren en beleven. Het is in de relatie tot hun omgeving waar hoogbegaafden vaak een mismatch ervaren die kan leiden tot identiteitsontwikkeling problematiek. Over deze problematiek en andere zaken heb ik geschreven in twee voorgaande artikelen, getiteld Geef hoogbegaafden hun eigen onderwijs en Nut en noodzaak van hoogbegaafdenonderwijs  In dit blog ga ik in op de positieve kanten van hoogbegaafd zijn. Het is naast het hoge IQ (130+) een andere en intensere manier [...]