Hoogbegaafde volwassenen

Ik beschrijf mezelf vaak als een clean freak – in smoezelige, rommelige of smerige omgevingen kan ik me niet comfortabel voelen. Als ik in een dergelijke omgeving word geplaatst, is mijn eerste ingeving om het eventjes allemaal aan te pakken. Mouwen opgestroopt, hoezo permanente luiheid? Er is alle tijd voor een dag lang bankhangen – als het eerst maar schoon is. Ik besef me dat ik hier niet de enige in ben. Niet alleen vanwege mijn moeder, wiens irritatie jegens de rommeligheid van haar wederhelft boekdelen schrijft, maar ook vanwege de vele verhalen van mensen die net als ik niet kunnen leven in een omgeving die niet schoon, opgeruimd en geordend is. Dit zette me aan het denken: waarom? Waarom ben ik zo gefixeerd op een reine leefomgeving?

Ik dacht eerst gelijk aan mijn vermeende status quo: dat komt door mijn diagnose. Tuurlijk, denk ik dan, PDD-NOS is “een beetje van alle autismesoorten”, dus daar zit vast ook wat OCD in. Ha! Daar heb je het al. Ik betrapte mezelf op de foute generalisatie die zo veel mensen maken tegenwoordig.

“Ik houd alles op een vaste plek. Ik ben ook zó OCD!”

De naam OCD wordt, net als bijna alle stoornissen op het autismespectrum en inderdaad ook autisme zelf, in de volksmond gebruikt voor de omschrijving van karaktertrekken die vaak slechts losjes gerelateerd zijn aan de stoornissen zelf. Dit is iets waar ik me, als iemand die weet of hóórt te weten wat deze woorden daadwerkelijk inhouden, zeer aan kan storen – dus ik moet niet zelf in die val trappen. Nee, ik moet verder kijken.

De orde die ik van mezelf moet scheppen komt voort uit een tegenstelling. Mijn brein pompt duizenden gedachten per uur door mijn hoofd. Continu is het bezig met gedachten, overpeinzingen, verhaallijnen, filosoferingen, het oefenen van sociale interacties die waarschijnlijk nooit plaats zullen vinden. Ik kan geen bezem door mijn brein halen. Vaker dan niet heb ik het gevoel zelf niet eens de touwtjes in handen te hebben: mijn gedachten gaan hun eigen gang. In mijn hersenen zitten geen ingebouwde ladekasten met handige labeltjes, alles alfabetisch gesorteerd. Men zegt dat een geordende omgeving leidt tot een rustig hoofd, maar in mijn geval is niets minder waar. Mijn behoefte om orde te scheppen in de fysieke wereld zorgt ervoor dat ik mezelf de ruimte kan geven voor de chaos in mijn mentale wereld. Chaos, in orde.

Toen ik me dit besefte viel alles op zijn plek. Als de omgeving vuil en onopgeruimd is, moet ik alles identificeren. Wat is dit, wat is dat? Wat doet het daar, waar hoort het? Het neemt processorkracht weg van mijn boordcomputer, die niet kan werken zoals hij het graag doet. Als al deze losse objecten uit het blikveld zijn verwijderd, is de capaciteit die ze in mijn brein innamen weer vrijgekomen, zodat mijn chaotische hersenen hun gang weer kunnen gaan. Dit is de crux van mijn functioneren.

Deze realisatie helpt me verder op mijn pad naar ‘zelfverklaring’. De diagnose is slechts een categorisatie: ik onderzoek zelf hoe ik mijn gedrag kan verklaren, zonder dat nare woord ‘autisme’ in de mond hoeven te nemen. Ik ben immers geen ‘autist’, ik ben Erik, en ik maak de boel schoon, niet omdat mijn hoofd daar rustig van wordt, maar zodat mijn hoofd juist druk kan worden. Dat klinkt misschien niet logisch voor u, waarde lezer, maar voor mij is dat zo klaar als een klontje.

Hoogbegaafd! Autismespectrum

 Lid worden

© Erik van Beesten | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ik heb dus wat herkansingen na het einde van dit eerste schooljaar. Schrikken was dat even, want ik kan dit immers toch wel aan? Politieke wetenschappen is wat ik al vanaf na mijn middelbare school wil studeren, net zoals m’n papa in de jaren ’70/’80, die zijn Bachelor in de politieke wetenschappen deed en zijn Master in de sociologie. M’n grote voorbeeld.

Het heeft dan even geduurd, met tussendoor wat afhakingen en een saaie, onafgemaakte studie op het HBO, maar ik zit nu toch eindelijk aan de universiteit, waar ik dacht m’n ei kwijt te kunnen. Vol enthousiasme begin ik aan m’n opleiding, maar na enige tijd komen toch de verveling en kritiek aanzetten. Waarom gaan ze niet dieper op de stof in? Waarom is er geen mogelijkheid om te discussiëren met de professor? Gaan we de theorieën ook nog toepassen of is het serieus de bedoeling dat we alles maar klakkeloos overnemen? Mij niet gezien hoor! Is dat echt zo, want ik geloof dat…. Tegendraadse Steph komt weer naar boven.

Ik denk het makkelijk aan te kunnen, zo moeilijk is het allemaal niet, maar heb dan toch die herkansingen een paar maanden later. Ik raak in paniek en bel uiteraard meteen mama die m’n intense emoties altijd zo goed aankan. Nuchtere mama die altijd raad weet met haar slimme, perfectionistische dochter. Wat een geduld heeft die vrouw.

Maar ben ik nu te dom voor de universiteit? Heb ik nu toch te hoog gegrepen? Dat wil ik precies weten, obsessief word ik bijna. “Steph, kijk eens naar je andere vakken,” zegt mama tijdens één van onze gesprekken. “Die heb je allemaal prachtig gehaald.” Ja ja ja.

Ik protesteer hevig, ben helemaal tegen het rigide onderwijssysteem, maar duik uiteindelijk toch maar weer in de studieboeken. Ik kan dit wel, dus wat is het probleem? Ik loop weer tegen de eenvoud van de vakken aan, hoe alles in de meest simplistische vorm uitgelegd wordt. Sommige dingen staan er maar ter informatie, je moet het er maar mee doen. Hoe kan iemand hier in godsnaam genoegen mee nemen?

En dan snap ik het. Geef mij iets complex en het lukt me geheid zonder al te veel moeite, maar geef mij iets eenvoudigs en ik faal dan zelfs. In m’n hoofd maak ik het namelijk veel ingewikkelder dan het is en mis zo de kern van de leerstof, omdat ik me écht niet kan voorstellen dat het allemaal zo eenvoudig is.

Een hoogbegaafd brein zit nou eenmaal anders in elkaar. We zijn gemaakt voor complexiteit. Simpele zaken zijn te simpel en daardoor moeilijker. Een paradox is het. Wedden dat ik veel beter en gemakkelijker zal presteren tijdens m’n Master over een paar jaar? Ik kan niet wachten.

Hoogbegaafd! Jongvolwassenen

 Lid worden

© Stephany Daal | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Wat zijn gevoelens van anders-zijn, het gevoel ‘anders te zijn’?

We spreken hier dus van gevoelens, deze lijken centraal te staan, in ’t middelpunt van de eigen belangstelling. In gesprek met mezelf komen we er vast wel uit hoe het precies zit, al glipt de consensus mij al denkend telkens uit de ene en dan weer uit de andere hand.

Het anders-zijn, zo meen ik bij mezelf op te merken, krijgt soms onevenredig veel aandacht. Alsof de gevoelens in de schaduw van het schitterende anders-zijn staan. Gevoelens worden nog weleens verketterd. Er zou een geschiedenis geschreven kunnen worden over de verkettering van gevoel.

Het ligt gevoelig, gevoelens van anders-zijn.

Lichtgevoeligheid kent meer dan één betekenis, dat ook.

Terug naar de basis, weg van de woordspinsels. Op het blote oor lijkt het al gauw op elkaar, maar de betekenissen zijn toch duidelijk te onderscheiden, verlang ik althans. Analyse, vel een oordeel!

Wat is een gevoel? Onzekerheid overvalt mij wederom, en ik maak mezelf wijs dat ik daar zojuist om vroeg. Een oordeel is niet slechts een mening, juist een gevoel. Een gevoel vellen, dat klinkt op het blote oor echter pijnlijk kwetsbaar.

Misschien verlicht een extern geweten.

Een ‘gevoel is een innerlijke (positieve of negatieve) beleving van een bepaalde gebeurtenis’, aldus Wiki.

Heb je Wiki nodig om te weten wat gevoelens zijn?

Nee, gevoelens zijn wat anders dan ‘weten’, zou je kunnen stellen.

Is gevoel een vorm van ‘weten’, vraag je nu wellicht.

Ik bevraag nog even door, wat kan ik anders doen? Is een vraag ook een gevoel? Twijfelen brengt vooralsnog de hoogste zekerheid.

Gevoel toont dat onzekerheid bij de gratie van voortgaande beweging bestaat, zonder er ooit sluitend bewijs voor aan te kunnen voeren. Je raakt slechts in vervoering van leven, zonder aan het roer te staan. Het is een illusie weg te komen van woordspinsels zodra ik zin zoek. Zin is een gegeven, woorden dichten daar niet een oorzaak aan toe.

Is ‘anders-zijn’ nu het gevoel of is anders-zijn de gebeurtenis, vraag ik me ongeduldig af. Wiki geeft geen sluitend antwoord. Wiki is geen geweten, eerder een geheugen.

Ik ben op ervaring teruggeworpen en ik krijg de indruk ook wel toe te zijn aan “iets anders”, al rest de herkenning dat hieruit mijn gevoel spreekt en ben ik weer terug bij waar ik begon.

Opnieuw doe ik een poging te duiden wat in essentie relationeel en hoogst beweeglijk is.

Hier geldt geen of/of bedenk ik me erbij; gevoel is als een gebeurtenis, gevoelens zijn gebeurtenissen.

Soms komen gevoelens als gedachten in zicht, verdwijnen gevoelens als feitelijkheden uit zicht. Welk ‘evenement’, welke gebeurtenis gaat gepaard met, wordt gekleurd door of sterker nog ‘getypeerd door’ gevoelens van anders-zijn?

“Je wordt niet begrepen. Jouw interesses worden niet gedeeld. Je lijkt er andere normen en waarden op na te houden. Je bent diep geraakt onderwijl de ander geenszins aangedaan lijkt. Je goede intenties worden als botte confrontaties getypeerd. Je hebt behoeften die in de ogen van de ander onzinnig, over de kop, buitenproportioneel, eisend zijn. Je praat te moeilijk, ‘dat is evident’.”

Dit zijn interpretaties. Voor je het weet zijn het verhalen waar je stellig in gelooft. Gevoel en gedachten die samensmeltend samenwerken.

Is een interpretatie ook een beleving? Mijn gevoel zegt van wel. Al weet ik niet zeker of gevoel kan spreken. Dat verbeeld ik me.

Zo vertel ik meer verhalen waar verbeelding en fantasie aan te pas komen, ruimte om tot gevoelsreflecties te komen waarin ik mijn zelf wél herken.

Wat zijn gevoelens van anders-zijn dan toch?

Je onbegrepen voelen. Je vragen, zorgen en passie niet kunnen delen, je gefrustreerd voelen. Verontwaardigd zijn omdat jouw waarden niet gespiegeld worden. Je buitengesloten voelen, bang te zijn voor oneindig verlies en verdriet. Als gedeeltelijk, soms essentieel, niet tot je recht komen, niet gezien worden, niet in- of aangevoeld worden.

Zo bekeken kan het je overkomen dat iemand zich “niet zichzelf voelt”, door zich niet in te leven in de gevoelens, normen, waarden, ideeën, wensen, verlangens, angsten, behoeften….van zijn of haar zelf (!).

Volgens mij kan dit ook mij overkomen en ik vraag me af of ik mij in dit geval “mezelf” voel. Of juist anders.

Vervreemdend vraagstuk.

Gevoelens van anders-zijn, dat zijn potentieel alle mogelijke gevoelens, die niet gespiegeld, begrepen, gewaardeerd, gezien en verwelkomd worden. Het zijn situaties waarin gevoel zich voordoet.

Alle gebeurtenissen waarin je gedeeltelijk niet doorvoeld bent, werd. Waarin je niet doorvoelde. De gebeurtenis ‘dat je niet doorleefd bent’. Een kleine, een gedeeltelijke, tijdelijke dood.

De situatie dat er een deel van je gevoel afsterft. Of, misschien iets minder intens en permanent maar gelijkaardig qua betekenis: dat het gevoel niet tot weten, spreken, zeggen en leven komt. Het zijn gevoelens over gevoelens over gevoelens over gevoelens.

Misschien wel gevoelens over de zuivere gevoelens, die de rede tarten en een taal stellen waar geen touw aan vast te knopen is. Waar woorden om betekenis bij elkaar te leen gaan en zinnen tot loosheid ontward dienen te worden. Op gevoel geschreven, op verstand ontward tot zinloos.

Gevoelens tegen gevoelens, dat zijn het ook.

In welke situatie doet gevoel zich níet voor? Bestaat er zoiets als niet-gevoel?

Wat zegt de herinnering, via welke ik mij een empirist waan?

Ik werd geboren en zo ook ‘mijn’ gevoel.

Was ik nu voor mijn geboorte al gevoelig? Ik hoop ’t wel.

Een navelstreng werd doorgeknipt, en zie daar mijn gevoel van anders-zijn.

Een jaar of vijf later herinner ik mij, de eerste, gedifferentieerde gedachten over mezelf, binnenin mezelf. Ik was mezelf bij uitstek en ik was niet meer “slechts” mezelf. Gedachten leken ook toen al verdacht veel op gevoel. Tezamen gaan ze min of meer door de beugel als bewustwording.

Een klassenrondje was intimiderend en bijzonder leuk tegelijk.

Dat ging samen, allemaal in mijn buik en hoofd. Zie daar, gevoelens van anders-zijn.

Ze bevonden zich toen in mijn buik. Ik herkende ze aan de buikpijn.

Gevoelens van anders-zijn stonden gelijk aan buikpijn. Ik noemde ze toen ook “buikpijn”. Ik zat er niet ver naast, zag ze niet voor iets anders aan, maar ik kon ze ook nog niet zo helder (nu ja..) als sociaal van betekenis begrijpen.

Gevoelens waren fysiek, de sociale situatie, daar had ik het verder gewoon mee te doen.

Ik had mijn handen voor mijn gezicht willen plaatsen. Soms deed ik dit uit impuls. Mensen, de anderen, noemden me dan verlegen. Het was misschien maar één iemand, het voelde als iederéén!

Ik schaamde me, maar op een beleefde manier. Soms heet dit verlegenheid, zo sprak socialisatie.

Ik werd een jaar of zeven en mijn zelfbewustzijn ontwaakte een intens sociaal bewustzijn. Zie daar mijn gevoelens van anders-zijn. Ik nam ze daar kraakhelder waar, misschien zelfs al een beetje bij naam en toenaam. Gevoel werd verheven tot Idee. De Idee anders-zijn.

Zie daar een kleine crisis.

Toen leken die gevoelens een filter, een kennismaking met de mogelijkheid gedachten te inhiberen, en om anderen op gepaste want ‘anders-zijn’ bevestigende afstand te houden.

Ik speelde graag alleen, tot het verdriet van mijn zus aan toe.

Als adolescent werd ik me bewust van gevoelens die ik niet wílde hebben. Angst voor gevoel en angst voor fysieke sensaties, opwinding en kwetsbaarheid gingen samen met een innerlijke tweespalt, in leven gehouden door de spanning iemand te zijn die ik niet wilde zijn; de gevoelens waarmee ik precies mezelf was en de gevoelens waarmee ik iemand-anders-was. Dat bestond tegelijkertijd, maar ik zag want voelde een tegenstrijdigheid. Onverdraagzaam tegen mezelf, voelde ik tegen mezelf in, voelde ik mij “anders”. Wezenlijk.

Mijn gevoel was het bewijs dat ik anders was. De gevoelens die ik ervoer, soms overweldigend – ik kromp ineen – spraken niet alleen van buikpijn maar ook van anders-zijn. Mijn ervaring werd via interpretatie gelaagd, gevoelens boden bindmiddel tussen indrukken die als fragmentarische ideeën mijn binnenwereld bewoonden.

Gevoelens van anders-zijn dekten mijn pijnlijke buik toe. Ik vond er veiligheid in, maar ook een soort gevangenis. Geïdentificeerd met gevoel, het gevoel waarmee ik me alsnog aanpaste aan een omgeving die zo eens tegenover mij leek te staan.

Ik voelde me ook een bruggenbouwer. Dat ‘je een bruggenbouwer voelen’ is blijkbaar ook een gevoel. Plus een interpretatie, te weten een verbeelding.

Je een bruggenbouwer voelen. Tja, hoe voelt dat eigenlijk? Anders.

Ik leefde lang in de veronderstelling dat bruggenbouwers veel last van buikpijn hadden.

Als jong-volwassene las ik over begaafdheid. Deze zoektocht bouwde een bruggetje tussen de twee strijdende gevoelskampen. Ik kon me inleven in die ‘andere’ gevoelens, door te lezen over gevoelens van anders-zijn. Ik ontwikkelde begrip van en voor de gevoelens die ik niet wilde hebben. Begrip vormde een brug sterk genoeg om de ontwrichtende angst weg te lozen en mij intern veilig en vervolgens vrij in contact te brengen met al wat er in mij opleeft, wat er in de wereld, ook wreed, om aandacht smeekt. In contact met gevoel, totdat potentieel alle gevoelens het in zich hadden om “gevoelens van anders-zijn” te zijn, en gevoelens van anders-zijn bleken te bestaan uit alles wat gevoelens van anders-zijn niet zijn.

De verbinding, zoals deze er altijd al was, bewust hersteld. Vreugde. Zelfs ten tijde van boosheid is er verbinding. Dus toch, juist. Boosheid is een verbinding, de essentie is om de verbinding ‘er niet achter te zoeken’. Er is geen veroorzaker van verbinding. Dat is absoluut een hardnekkige indruk en het is heel invoelbaar dat eenieder zich eeuwenlang aan deze Idee hebben willen onttrekken.

Gevoelens van anders-zijn: deze gemeenplaats verwijst vaak naar emotioneel pijnlijke ervaringen. Dat kon ik wel met enige zekerheid concluderen na dit zelf-zoeken. Onderweg naar mezelf kwam ik iedereen tegen als spiegel van mijn gevoelens van anders-zijn.

Anders-zijn is wellicht een typering die gebruikt wordt om die pijnlijke, emotionele ervaringen tijdelijk zin te geven. In de tussentijd kan je misschien op zoek naar een land met ‘anderen’. Zoals Connie Palmen in een interview zegt dat Limburg een land is, waarvandaan ze op zoek ging naar een nieuw land, een land waar ze begrepen kon worden, waar er respons was op haar andere wijze van praten. Het geluk is dat elk ander land ‘anderen’ huist. Anderen zijn overal anderen.

Geluk vind je ook in eenzaamheid, mogelijk, omdat eenzaamheid net zo goed een gevoelvolle verbinding met jezelf en je omgeving tegelijk is.

De diepe behoefte je ontspannen, veilig en zelfs vrij te verbinden met je omgeving lijken in gevoelens van anders-zijn ook een toevlucht te vinden. Eenzaamheidsgevoelens als verbinding tot je omgeving, een verbinding die beschermd wordt door je anders-zijn als identiteit te ervaren, te claimen. Althans, zo ervoer en duidde ik het soms.

Ik was gehecht geraakt aan eenzaamheid. Leek eenzaamheid van verre verte te kunnen opspeuren, werd er enkele malen verliefd op, om mij vervolgens verontwaardigd te voelen over de afstand die deze relatie met zich meebracht. Waar ik zowel van weg schrok, als mij tot aangetrokken voelde. Gevoelens van anders-zijn werden in stand gehouden door de angst mij nog eens te branden aan relaties die ik met intensiteit aanging. Kwetsuren kon ik wél en zelfs in mijn eentje begrijpen door de gevoelens van anders-zijn centraal te stellen, soms als een fijngevoelig filter en soms als een provisorisch gemetselde muur tussen mij en de ander in. Gevoelens van anders-zijn; een muur tussen mij en de ander.

Sterker nog, tussen mij en mezelf in: gevoelens van anders-zijn werden een emotioneel reservoir voor andere gevoelens. Voor verdriet, voor woede, voor irritatie en voor teleurstelling.

…….. Wijsheid is als het herkennen van ‘van alles’ van je zogenaamde zelf in ‘van alles’ wat je jouw zogenaamde zelf niet direct toewenst. In mijn geval: dat wat ik liever uit mezelf weg verbeeldde, maar wat per terugkerende post toch echt aan mij intern gericht bleek. Van dit proces de zin inzien, de zin van de ontwikkeling van jezelf tot ook weleens woedend, geïrriteerd, teleurgesteld of verdrietig.

Ont-wikkelen

Ik heb gevoelens en emoties. Punt. Ervoer ik gaandeweg, ont-wikkelende. We hebben gevoelens en emoties. Punt. We ont-wikkelden. Ik en mijn omgeving, mijn omgeving en ik. We zijn een samenhang – en gang zonder strikt begin of eind, we raken in elkaars emotionele agenda verstrikt en de kunst is daar ook de in conflict harmoniserende samenhang te zien, te ervaren, te begrijpen.

Ook in mijn onderbuik volgde een ontknoping. Tegenwoordig krop ik mijn gevoelens van anders-zijn niet meer op. Ik heb zelden buikpijn. Zelfs de chronische auto-immuun ziekte daaromtrent, die rond mijn 19e werd gediagnosticeerd, lijkt zich zijn vergankelijkheid bewust te zijn geworden. Ik klop af, genezen klinkt een brug te ver, maar last ondervind ik zelden. De ziekte dicht ik gevoelens van anders-zijn toe, als herinnering.

Fysiek zoals emotioneel klaarde de mist van voorgaande jaren op, verkrampingen die zo voelbaar in mijn buikstreek waren, vervangen door ontspanning. Ik kon mijn denken niet meer van mijn lichaam ontnemen, dat had ik lijfelijk ondervonden. Ze – het denken en het lichaam, voelen en rationaliseren – zijn niet zo anders dan ik mezelf voorhield te willen.

Zo werden ‘gevoelens van anders-zijn’ via begrip van ‘inter-zijn’ (ontleend aan Thich Nhat Hanh’s term) gaandeweg een zachte ontmoetingsplek voor mijn kwetsbaarheid en die van de eerder echt Andere, ín mij. Ik raakte vertrouwd met mijn gevoelens van vervreemding, zag dat de Anderen hier ook mee konden worstelen en kon er niet aan onderuit dat als we hier beiden conflicten over hadden, het ook aan mij was begrip te ont-wikkelen, tot ‘gevoelens van’ verhelderd werden naar ‘gevoelens’ om het even.

De vele gebeurtenissen in mijn leven die ik heb geïnterpreteerd als ‘gevoelens van anders-zijn’ openden zich voor nieuwe betekenissen. De vele gebeurtenissen van ‘het gevoel van anders-zijn’ herkende ik in verhaalkunst. Verhalen waarin ik includerend en verbindend kwetsbaar bleek, net zoals de dierbaren, bekenden en soms onbekenden om mij heen. Die laatsten bleken op sommige gebieden meer op mijn dierbaren te lijken dan ik had durven dromen. Tenslotte waren we allemaal verbonden in gevoelens van anders-zijn, al benoemden we dit niet per se zó: eenieder had zich weleens buitengesloten, onbegrepen, ongezien, vervreemd en alleen gevoeld.

De eenzaamheidsgevoelens die ik welhaast toegeëigend had, boden in deze hernieuwde reflecties, vaak na vredevolle stilte geboren, draagkracht. Graduele verschillen in anders-zijn wilde ik niet miskennen, maar voelen vanuit wat ik over emotionele ontwikkeling en ervaring geleerd had. Ik had tenslotte zoveel gevoelens van anders-zijn ervaren, dat het transformeren van al deze ervaringen tot een besef, ervaring en weten van inter-zijn, immens intens was.

Gelukkig heb ik via die intense gevoelens van anders-zijn de ketenen van mijn interpretatie en zingeving kunnen doorbreken richting een liefdevol begrip en een separaat zelf overstijgend inter-zijn. Die intense gevoelens hebben me aangezet tot de noodzakelijkheid van begrip en me er ook van bevrijd.

Niet altijd en overal, hoe kan het ook anders. Soms zijn er de distincte gevoelens van anders-zijn die herkenning eisen als beschikkend over een zelf.

Door me niet tegen de noodzakelijkheid van gevoel te verzetten, werd de verbijzondering van de gevoelens een gewoonte-energie die ik kon opmerken, maar waar ik niet meer van afhankelijk was. In mijn neiging te verinnerlijken wat ongevraagd overkomt, heb ik de pijnlijke emotionele ervaringen willen kwalificeren als kenmerkend van mezelf. Dezelfde beweging die hierin schuilgaat heeft me ertoe aangezet de gevoelens van anders-zijn bij anderen te willen en kunnen zien. Ook zij, in hun uiterste zelf-zijn, voelen zich anders. Dit is elke andere dag of moment weer een uitdaging, dit proces van onderscheid en van verbinding, van uiteenvallen en van samenvallen.

Elk golfslaggevoel is weer een volslagen omslag, ook wel bewustwording genaamd, waarmee ik gevoelens niet anders kan invoelen dan wat ze zijn: gevoelens, ontwrichtend in potentie, bindmiddel bij uitstek.

Positieve desintegratie is als het innerlijk transformeren van gevoelens van anders-zijn naar het invoelen en koesteren van inter-zijn. Op een geheel eigen, onderscheidende wijze. Dat ook, dat juíst, dat onvermijdelijk.

Blijf variëren op je gevoelens van anders-zijn, noem ze bij vele namen en herken ze in vele keuzes, gezichten en gedragingen. Op den duur vallen ze positief uiteen tot iedereen, tot alle gevoelens, tot gevoel ineen, tot gevoel voor gevoel. Schuw niet weg van de confrontatie met al het andere om je heen, je hebt het tenslotte allemaal in je, al zou je dat soms het liefst ontzien. Je anders wanen, het anders-zijn van de ander discrimineren. Nee, blijf variëren, binnenin en buitenom. Laat gevoel tot de tast toe, verbeeld je het onwaarschijnlijke en laat dit los gaan, merk tot bezinnende intensiteit een nietigheid op, koester wat te ver van je bed staat om geknuffeld te worden.

En óf je stellig gelooft in de universaliteit van persoonlijke betekenisgeving, vingerwees ik mezelf op schrift, nalezend.

Het stelt een rusteloze, bevragende geest tot kalmte om te weten, dat wat rest na het woord immer gevoelig ligt.

Hoogbegaafd! Filosofie

 Lid worden

© Lotte van Lith via >>PositieveDesintegratie.nl<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

…maar eigenlijk wist jij dat natuurlijk ook al lang, dat je goudblond haar had….

Het was er altijd al!

Want ook al zaten sommigen dingen je in je leven misschien niet mee, heel veel dingen gingen ook schijnbaar moeiteloos. En juist die dingen die moeiteloos gingen, vielen en vallen jou niet op. Nee, want die merk je niet.

De dingen die juist niet moeiteloos gingen, energie kostten of zelfs pijn deden, of de onbegrip en het ongemak dat je soms voelde en ervoer, DIE vielen natuurlijk wél op. En die heb je onthouden en zijn hun eigen – soms nare – leven gaan leiden.

Maar kijk nu eens met je volwassen blik naar de dingen die wél moeiteloos gingen, dat zijn er best wel veel. Meer dan je zelf denkt. Want ook volwassenen die pas op (veel) latere leeftijd ontdekken dat ze hoogbegaafd zijn, zijn niet zomaar dáár terechtgekomen waar ze nu zijn.

Hun talenten en “potentieel” hebben ze vaak al geheel onbewust bekwaam ingezet om dáár te komen waar ze ze nu zijn. En ook al verschillen ze in hun achtergrond soms van opleidingsniveau, zowel de onderpresenterende als de “superpresterende” hoogbegaafde kunnen allebei vaak terugkijken op een bewogen loopbaan en leven. Soms met veel wendingen en tegenslagen en soms niet. Maar hun combinatie van de eigenschappen creativiteit, veerkracht en doorzettingsvermogen en hun slimme, snelle en sensitieve brein hebben er toch voor gezorgd dat ze sommige dingen moeiteloos hebben gedaan en dat ze ook díe tegenslagen hebben overleefd of zelfs hebben omgezet in hun voordeel.

Je bent zonder dat je je ervan bewust bent al de uitkomst van de gezamenlijke eigenschappen die je als hoogbegaafde hebt.

En dat zijn nu juist vaak de dingen die de buitenwereld bestempelt als gek en die heb je daarom soms geprobeerd te verstoppen. Je eigenwijsheid bijvoorbeeld, die eigenlijk een sterke behoefte aan autonomie betekent, of kritisch denken. Samen met de dingen die jou moeiteloos afgingen vormen zij jouw grote kracht. Het is alleen een kwestie van die puzzelstukken bij elkaar krijgen. Het grotere plaatje is soms veel logischer dan je denkt. Want een talent of “potentieel” hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn. En zelfs (of misschien) juist niet academisch! Maar jij maakt daarmee wel degelijk een verschil!

In mijn geval heb ik bijvoorbeeld nooit moeite gehad om talen te leren. Zowel het gevoel en de smaak voor taal als de logica erachter in de vorm van grammatica en spellingsregels gaan mij moeiteloos af. Ik heb ook altijd moeiteloos nuanceverschillen in communicatie opgepikt. Ook al wist ik als kind niet precies waarom ik dacht dat iemand de waarheid niet sprak, of waarom ik kon voorspellen hoe iemand zijn zin zou eindigen, wist ik dat wel. Pas toen ik ouder werd en o.a. psychologie, fonetiek en communicatie als vakken op de hbo-opleiding kreeg, leerde ik dat mensen zich op diverse manieren verbaal en non-verbaal verraden. Toen pas had ik de feitelijke en theoretische kennis in huis om mijn waarnemingen te kunnen verklaren. Ook had ik altijd al een ijzersterk geheugen voor feitjes, songteksten, nummers en rijtjes en reeksen. Bij proefwerken wist ik precies op welke pagina het antwoord stond en zag dat als een plaatje voor me. Ik wist in mijn eerste bijbaan al na een paar werkdagen alle relevante artikelnummers van de afdeling uit mijn hoofd. Iets wat mijn collega’s niet konden, die bleven maar kijken op de etiketjes. Ik kan me nog herinneren dat één van mijn eerste vriendjes het dom vond dat ik bepaalde feitjes en songteksten zo kon reciteren.

“Jeetje, dat je daar moeite voor doet om dat te onthouden, zeg, heb je niets beters te doen?”

Maar het punt was, dat ik er helemaal geen moeite voor hoefde te doen, het ging vanzelf, ik deed er helemaal niets voor. En dus schaamde ik me, want ik was blijkbaar een leeghoofd, waardoor het zo makkelijk bleef hangen.

Ik zag dus zelf alleen maar dat ik slecht was in wis-, natuur- en scheikunde, maar niet dat ik moeiteloos vijf talen leerde. De enige 10 die ik voor scheikunde haalde was logischerwijs bij de overhoring van het periodiek systeem. Totdat ik later in mijn werk bij een mobiele provider ineens nieuwe, praktische kennis erbij kreeg over GSM waardoor er heel veel kwartjes vielen. Want toen had ik ineens het grotere geheel erbij waardoor de kleine, tot dan toe nutteloze stukjes gecompartimenteerde informatie als puzzelstukjes in elkaar vielen. Toen ik bij die technische training in een klas vol ingenieurs net zo hoog scoorde op de eindtest, viel ik om van verbazing. Ik kreeg als volwassene vaker een aha-erlebnis over dingen die ik toen pas kon verklaren.

En al deze dingen samen maken nu dat ik de loopbaanprofessional ben, die ik nu ben. Met deze kennis en kunde kan ik anderen helpen hun talenten te ontdekken en expres te benutten! Maar zelfs dát wist ik een kleine 14 jaar geleden ook allemaal nog niet. Toen zat ik midden in een levensveranderende depressie waarvan ik toen dacht dat het mijn einde betekende.

En gelukkig maar, want zonder die crisis zou ik nooit mijn goudblonde haar ontdekt hebben!

Als kind weet je soms dingen sneller en makkelijker maar weet je nog niet precies waarom dat zo is en ook nog niet wat dat voor betekenis heeft. Dat is de kunst van het volwassen worden. En dat gaat vaak gepaard met groeipijnen. En misschien is dat ook wel één van de redenen dat sommige hoogbegaafden pas tot bloei komen als volwassene, bij een vervolgopleiding of in hun tweede of derde loopbaanstap, of als ze ondernemer besluiten te worden. Dan vallen de kwartjes pas en kijk je op een andere manier naar je groeipijnen en leermomenten. Levensgebeurtenissen krijgen sowieso pas hun betekenis met de wijsheid van nu.

Ontdekken dat je hoogbegaafd bent, is heel wat anders dan het zijn. Want je was het sowieso je hele leven al. Wat bijzonder en grappig dus dat het je zo verbaast.  Stiekem wist je hoofd dat toch al? Nu je hart nog!

Alle dingen die je hebt gedaan en meegemaakt in je leven zijn mede daardoor zo gelopen zoals ze zijn gelopen. Aha…

De kunst is daarom om met de kennis van nu betekenis te geven aan jouw beslissingen, tegenslagen, mislukkingen, voorspoed, mazzeltjes, conflicten, successen, ongemakkelijkheden en overwinningen! Eigenlijk herschrijf je daarmee je eigen gebruikershandleiding. Versie 2.0!

Je kunt nooit zeggen dat je het allemaal anders had gedaan als je wist wat je nu wist.

Want het was het er altijd al!

“You’ve always had the Power, my dear, you just had to learn it for yourself”

Witch Glinda, Wizard of Oz

Bovendien bestaat er nog steeds geen tijdmachine om terug in de tijd te gaan en dingen positief te veranderen.

Er bestaat echter wel een heel krachtig mechanisme om jouw toekomst positief te veranderen, en dat ben jij zelf!

Deel 1

Hoogbegaafd! Volwassenen

Nederlands taalgebied

 Lid worden

Vlaanderen

 Lid worden

© Tessa Faber via >>MakingSense.nl<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Mijn afgeronde proefschrift is de deur uit. Het is alsof ik een stukje van mijn werkzame bestaan uit handen geef en de personen aan de andere kant daarmee kunnen doen en laten wat ze willen, het zomaar kunnen afdoen alsof het niets is, zonder dat ik het voor mijn bijna-kind kan opnemen.

Mijn bijna verlopen Britse paspoort is naar het Eiland verzonden. Het is alsof ik een stukje van mijn identiteit uit handen geef en de organisatie aan de andere kant daarmee kan doen en laten wat ze wil, zonder dat ik me kan beroepen op dát stukje van mijn Zijn.

Het niets kunnen doen dan afwachten geeft een ruimte die zich door de zwaartekracht vanzelf opvult met materie die weer andere stukjes van mijn identiteit vertegenwoordigt, of stukjes daarvan vormden die ik als verouderde huidcellen heb afgestoten, ooit onderdeel van het conglomeraat van miljoenen cellen waaruit ik besta. De vingerafdrukken van toen zijn hetzelfde gebleven. Het vertrekspoor is gewijzigd, maar ik ben het nog steeds die zichzelf vervoert en in vervoering brengt. Mijn vingerafdrukken staan op alles wat ik aanraakte terwijl ik mijn koers wijzigde.

De materie die de leegte opvult is de backup van de, zo dacht ik, verwijderde scènes die, hoewel al doorleefd, ook nog gezíen moesten worden. Ik doorleefde ze vanuit een combinatie van liefdevol inlevingsvermogen en de wilskracht om iemand te vinden met wie ik keihard en razendsnel over en weer zou kunnen sparren, iemand die om me zou geven, misschien zelfs een beetje van me zou houden. Mijn inlevingsvermogen en wilskracht bleken onbegrijpelijk. Een wissel was nodig omdat de wisselwerking me op een dood spoor zette. Ik was verdwaald, had er niks te zoeken. Alleen al het meespelen maakte me intimiderend, hoewel door mij zo anders geënsceneerd.

Ik zie stapels vellen met letters erop. Ze vormen woorden, zinnen, gebeurtenissen, scènes in verschillende lettertypen, geschreven door verschillende personen, hun gezichten bevroren in de tijd. Ik heb ze op chronologische volgorde in mappen gestopt. Het uitzetten van informatie tegen de tijd maakt trends inzichtelijk.

De trends in mijn informatie maken dat ik me bezin en dat ik zíe. Ik zie dat wat zo chaotisch, zo onverklaarbaar leek te zijn toen ik het doorleefde, en zó onrechtvaardig! Daarmee raak ik me bewust van mijn acties, die eerst gevoelsmatig waren, zonder woorden te kunnen geven aan het waarom. Mijn acties leken op acteerwerk, maar achteraf is niets in scène gezet. Ik heb alles bewaard, alsof ik wist dat ik me ooit meer bewust wilde worden van die trends, al voelde ik ze ongekwantificeerd aan. Ja, ik wíst het!

Eerder, wonend in kleine flatjes, was er geen ruimte om alles uit te stallen en te ordenen, hoogstens gedeeltelijk, wetend dat dit moment me nog te wachten stond tot ik de ruimte ervoor vond om het in gang te zetten. Eerst als student, terwijl de diepe tonen van gettoblasters van eveneens in het studentencomplex verzeild geraakte nietsnutten gaandeweg vervaagden tot een permanente achtergrondruis. Later als wetenschapper, in de verre verte kijkend vanaf tien hoog, waar de lucht zich begon te klaren, ook al zette het niet door.

Ik had ook geen tijd. Als ik verkrampt en verwrongen van de stress slapeloos was als ik slapen moest, kon ik mijn lijf er niet toe bewegen om de materie te pakken en te vervoegen tot trends. Het papier kwijnde weg in de bunkerachtige berging van mijn hoge flatje; de uit de dozen stekende vellen werden aangevreten door zilvervisjes als personificatie van de tand des tijds. Ik kreeg onsmakelijke tussendoortjes voor mijn kiezen die ik maar moest slikken als zogenaamd noodzakelijk onderdeel van mijn werk.

Disclaimer: onderstaand gedeelte bevat ruige taal.

In de waan van de dag raakte ik er bijna van overtuigd dat ik niet kon besturen, maar de trends in de documenten uit mijn studententijd laten iets anders zien. Geïntimideerd door mijn aanwezigheid raakten mijn verenigingsgenoten óók verblind voor het stukje van mij dat eerst nog binnen hun waarnemingsvermogen lag. Achteraf is het logisch dat ze me niet als geheel zagen. Veel van mijn laagjes zijn maar voor weinig mensen waarneembaar.

In plaats van alleen naar bestuursvergaderingen te gaan, ging ik ook naar overkoepelende vergaderingen met vertegenwoordigers van verschillende studieverenigingen en de studentenunie. Notuleerde er zelfs wel eens. En het interesseerde de in zichzelf gekeerde, éénkleurige klootviooltjes van mijn studievereniging geen biet. Och, misschien vergeef ik het ze nog wel, dat misantrope stel zalmneusjes van weleer wist niet beter en had andere prioriteiten. Misschien zijn ze intussen volwassen geworden, sommigen dan, en de rest… laat maar.

Ik zag hoe we deel waren van een groter geheel. Ik wilde organogrammen maken van dat wat ons zou kunnen binden en daarmee bredere belangen dienen, maar mijn medebestuurders wilden zich, groots gewaand, klein houden en zichzelf in een snurkende, rochelende slaap zuipen tijdens suffe borrels die eindigden in gore meuk. In plaats daarvan dwaalde ik rond op bestuurswissels van partnerverenigingen, op hun feesten met in het gelag verdronken geraakte thema’s, op zoek naar ook maar een klein beetje liefde, welke ik vond en toch ook weer helemaal niet.

Ik ben gerustgesteld. Ik kan het wél… besturen. Fuck die voorzitter van toen, met zijn charismatische boterhoofd, met zijn mooie, maar slappe praatjes waar iedereen in trapte. Ik was de schijnbare slechterik op een verborgen sleutelpositie, ooit afgevoerd naar de damestoiletten om daar door twee ééncellig geïnformeerden te worden uitgescholden, incompetent verklaard namens een mede-bestuurslid dat ineengekrompen tussen hen in zat, als een lillend weekdier zonder ruggengraat, te zwak om me eigenhandig op de brandstapel te gooien.

Dezelfde figuren voeren nu het hoogste woord in de alumnivereniging, waar ik na mijn afstuderen automatisch lid van ben geworden. Met deze observaties vermaak ik me prima als er weer eens een nieuwsbericht in mijn inbox landt. Mijn brandstapel is immers al lang uitgebrand. Ik ben ontsnapt op een manier die ze niet hadden voorzien, terwijl ze dachten dat er van mij niets over was dan as. Ik ben uit hun gezichtsveld verdwenen. Voor werk kijk ik nu internationaal. Ik verzin wel wat, komt wel.

Ik dacht lang dat het overal en altijd zo zou gaan, al weet ik dat ik me op veel plekken maar beter niet kan begeven. Vanuit dit oogpunt is het logisch dat ik een eigen setting heb gecreëerd. Nu nog iets waarvan ik kan leven. Uit de in het vagevuur geworpen slechterik mag hopelijk een gamechanger voortkomen.

Mij wacht een nieuwe stapel ongeordende printjes, kopietjes, aantekeningen en notulen.

Hoogbegaafd! Rouw & Traumaverwerking

 Intake

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

“Want je hebt maar één iemand nodig die je optilt en laat zweven boven het alledaagse rumoer. Iemand die je ziet. Niet om wat je bent, maar om wat je eventueel zou kunnen. Dat gun ik alle leerlingen. Dat de rest van de wereld een chaotische klerezooi is, ontdekken ze vanzelf wel.”

Roos Schlikker, schrijfster, in Het Parool

Pakkend beschreven: “iemand die je optilt en laat zweven boven het alledaagse rumoer. Iemand die je ziet.”

Ja, dat iemand je ziet is oh zo doordringend. Het is je eigen massa op verlichtende wijze van betekenis doorvoelen.

Een beetje geïrriteerd schrijf ik het woord “verlichtend” – niet alwéér dit woord – nog even en je bent verlicht, niet zo zeer als leeg van binnen, als wel “hol van betekenis”.

Maar goed, die irritatie terzijde: wanneer iemand je ziet, wordt een negatieve zijnsovertuiging zomaar ineens gevoed met en omgebogen tot positieve varianten.

En ja, dat is verlichtend; het zwaarmoedige transformeert niet zozeer naar hoogmoed als wel naar zelfversterkende zachtmoed.

“Hell is other people”, zei een geroemd filosoof. Spiegelende reflectie is de voedingsbodem voor houdbaar samen-zijn, vermoed ik.

Als weleens gevraagd wordt waarom ik als coach werk en hoe mijn interesse voor de theorie van positieve desintegratie gewekt werd, dan kan ik daar verscheidende versies over vertellen. Meestal benadruk ik een voor mij doorslaggevende ontmoeting met een ondertussen goede vriend, die in mijn beleving een vereeuwigde betekenis heeft in… jawel, mij zien.

Soms licht ik toe welke bestaansworstelingen ik heb gekend en ken, en waarom het zo weldadig van zin is dat het Dabrowskiaanse perspectief op des levens moeilijkheden de relatie, verhouding, de verbinding, de beweging en de samenhangende betekenis tussen positief en negatief op een ontwikkelgerichte wijze opklaart.  Dan sta ik persoonlijker stil bij angst, verdriet, teleurstelling, onzekerheid, ongemak, schaamte, pijn of gebroken-zijn. Ja, die ervaringen hebben er allemaal ook aan bijgedragen dat ik me nu bewust wil en (voor zover ik ervaar 😉 ), meestal, kan zijn van de negatieve energie die in me circuleert, om me heen circuleert en om draagkracht, veerkracht, wijsheid en liefdevolle vriendelijkheid vraagt. Als je het aan mij vraagt.

Maar… zoals de ontmoeting met de goede vriend reeds benadrukt: het zijn, net zo goed en minstens zo van belang, met alle wetten van behoud van energie, de soms kortstondige en ook frequente ‘schone, goede, positieve en hartverwarmende’ mens-contactmomenten die me boven het “er aan onderdoor gaan” hebben doen bewegen.

Zo was er eens een leraar aardrijkskunde, die aan het einde van de middelbare school verwonderd reageerde toen ik vertelde economie te gaan studeren. “Jij?”, zei hij.

“Ik dacht dat jij wel bestuurskunde zou gaan doen. Anderen leiden.”

Ik zou zijn woorden nooit vergeten. Deze man, met zijn eclectische wijze van lesgeven en zijn ietwat nerveuze vertelstijl, had mij gezien. Zo voelde dit toen.

Het einde van de middelbare schooltijd is emotioneel complex, woelt een beetje van zowel positieve als negatieve emoties. De opmerking van de aardrijkskundeleraar ‘organiseerde’ de complexiteit op dat moment verzachtend. Inderdaad, leiderschap, dat zou ik in het toen reeds langer aanhoudende verdriet welhaast aan de vergetelheid toevertrouwen, maar was van jongs af aan een kwaliteit die me natuurlijkerwijs afging. Het is verfrissend als iemand voorbij je verdriet je kwaliteiten ziet!

Waarderend gezien worden

Zo was er ook mijn moeder die in een telefoongesprek eens ogenschijnlijk achteloos zei (en zag):

“Ik weet zeker dat jij een fantastisch boek kan schrijven, oh nee, dat weet ik zeker.”

De relatie met mijn moeder was tijdens en na de ontwrichting van ons gezin en de scheidingsperikelen en -prikkels “gecomplexificeerd”. Ik zou willen zeggen:

Die ene opmerking hé, mam, aan de telefoon toen, hoeveel lieve ordening brengt dit aan in een relatie toch al gekenmerkt door vereeuwigde verstrengeling en soms nog ontknopende pijnpunten.

Haar opmerking aan de telefoon voelde zoals toen ze me als koter zonder enige twijfel tussen haar knieën liet vallen, hop, hop, paardje in galop. Oh nee, dacht ik, gaat dit wel goed? Ze leek er geen moment aan te twijfelen.

Het moge dan veel meer contactmomenten tezamen zijn die allen ook zonder bewustzijn hierover van invloed zijn op het contact met mijn moeder; zo’n vluchtige opmerking van “iets” wat voor haar wellicht klaar-helder is, over wat ik zou kunnen, is (jawel..!) verlichtend. Een vrije val de diepte in, als hoogtepunt van een kort telefoongesprek.

Tja, zij zag mij allang voordat ik een notie van een relatief zelf had en in onze blikwisselingen leerde ik gestaag iets erkennen van zucht naar taal als zelf-expressievorm.

Ook was er mijn vader, die na mijn zoveelste niet afgeronde poging tot een sociaal aangepaste functie binnen een organisatie, groot of klein, meelevend knikte, invoelend glimlachte en zo af en toe iets zei in de trant:

“Ja, dat is een beetje wie je bent, aard van het beestje, gewoon verder proberen, je weet niet, ga gewoon maar door.”

Hoe een ingenieus en inherent ook pijnlijk systeem van trial-and-error in een korte uitwisseling zo bemoedigend als niet determinerend voor wie ik naar ervaring onvermijdelijk ben gekenmerkt werd! Oftewel, vertrouwen, daar ging het om. En rust en regelmaat, beaamde hij, met zijn door de jaren heen gerijpte zelfkennis als bagage, die ondertussen de mijne niet meer zo sterk was.

Maar ook was er een empathisch begaafde therapeute die, alle psycho-analyses daargelaten, eens op mijn stotterende relaas over een aankomende verhuizing reageerde met:

“Waarom kun je jouw zussen niet vragen om hulp?”

Daarmee keerde ze mijn perspectief op levensgebeurtenissen op z’n kop en ik steeg boven een redderssyndroom en huiselijke rolverwisseling uit.

Sterker nog, relaties hadden en hebben helemaal niet zoveel met aandoeningen van doen, maar met samen-zijn en samenwerken, kon ik toen weer even “gewoon” voelen. Haar doortastende vereenvoudiging doet me nog steeds complex veel.

Of mijn partner die eens scherpzinnig als hij kan zijn (en waar ik fijngevoelig mee om heb leren gaan) zei:

“Het is misschien ook belangrijk te weten wat je niet kan.”

Ja, dit kan paradoxaal ontmoedigend klinken, ‘maar’ voor iemand die in vrijheid zwom, vanuit richtingloze openheid, die zo af en toe gevoelsmatig in de vrijheid verdronk, was de door hem aangestipte ‘negatieve vrijheid’ een zinscheppende suggestie! Eén die de aflatende chaos even transparant maakte en me bewust maakte van het eigene dat ik kon onderscheiden van het on-eigene, maar ietwat onbeholpen verinnerlijkte.

Zo leerde ik beter zien wat ik niet kan en waar ik gerust – als het zo is dan maar mét schaamte – maar niet zozeer uit ontreddering, hulp bij kan vragen.

Er zijn mensen die deel gaan uitmaken van je persoonlijkheid zoals je deze bewust structureert, herinnert (re-member-ed). Personen die niet veronachtzamen dat je je eenzaam kan voelen, maar die eenzaamheid er in verbondenheid laten zijn voor wat het is. Het niet problematiseren, misschien nooit benoemen, maar ook niet tot unieke identiteit verheffen (want dat kun je lastig te boven komen..).

Hoe graag ik soms ook heb gewild dat mijn problemen gezien werden, ben ik evenzo dankbaar voor de momenten waarop ik ondanks mijn oh zo klein- en grootmenselijke gevoelens gezien werd voor wat ik óók kan zijn.

Mentor Dabrowski

Dabrowski benoemt verscheidende malen in zijn analyses van casuïstiek de rol van een mentor, niet per se als zodanig door hem benoemd, maar eerder als iemand die althans een dergelijke, aanmoedigende, bewustmakende, voorbeeldig vér-beeldende functie heeft – in het, abstract geformuleerd, herstructureren, reorganiseren van het individu tot persoonlijkheid. Kenmerkend heeft Dabrowski zelf deze betekenis voor velen gehad, direct en indirect, waar ik tijdens het Internationale Dabrowski Congres in 2014 getuige van was door kennis te maken met zijn ex-studenten en dochter.

Bovendien stelt Dabrowski relatiegevoelens en relatie-erkennende psychische kwaliteiten – denk aan schaamte, schuld, liefde, verantwoordelijkheid, onzekerheid – voorop in de door hem beschreven, gelaagde ontwikkeling van empathie, autonomie, authenticiteit en compassie.

En, hoewel via een omweg, voelde ik me ook middels Dabrowski’s visie gezien. Zo reflecterend en zo eens terugkijkend, is je schrikbarend veel gezien voelen een uitdaging op zich.

Als niet te stuiten afsluiter: hoe mooi en fijn is het om een ander te (leren) zien, om wat bij jou gezien werd mede middels je persoonlijke perspectief te zien veranderen in kansen tot andermans zich-gezien-voelen: overeenkomstig onvergelijkbaar. Het zelfzoekende voorbij, het geenander-zijn tegemoet kijkend.

Hoogbegaafd! Liefde & Relaties

 Lid worden

© Lotte van Lith via >>PositieveDesintegratie.nl<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Het was ongeveer twee jaar geleden. Ik was 47 jaar en hoorde het dus ineens. Ze flapte het er zomaar uit. En zij is al 35 jaar een echte topper in haar vakgebied, dus ik geloofde haar ook gelijk. Ik heb het daarna ook laten testen en controleren. En ineens was ik dus uit de kast.

“Oh ja, ik zie het al, je hebt goudblond haar van nature, dus kan je koelere kleuren goed hebben maar je moet wel oppassen met geel- en goudtinten.”

Dat zei dus mijn kapper, zomaar ineens, onverwachts!

Heuh, goudblond haar? Ik? Welnee, hoe kom je erbij?? Ben je gek! Ik ben normaal, gewoon euh.. donkerblond, net als bijna iedereen!

Mijn moeder zei namelijk altijd:

“Je hebt geen blond haar en ook geen bruin haar, ’t is net niets… peper-en-zout dus, helemaal niets bijzonders, gewoon kleurloos, donkerblond heet dat. En doe maar niet zo bijzonder of gevoelig, want die klitten hebben we allemaal, dat hoort erbij, je haar is gewoon, dun en lastig. Niets moois aan. Het is er gewoon, niets aan te doen. Daar moet je het mee doen. Punt.”

En op school in de prentenboeken en werkboekjes zag ik het ook. Er waren poppetjes of tekeningen van mensen of kinderen met blond of met bruin haar. Heel soms zag je rood, maar nooit herkende ik me daarin. Ook zag ik haast geen beroemde vrouwelijke rolmodellen met een peper-en-zout kleur, want die blondeerden of verfden hun haar meestal in een echte kleur.

Dus vanaf ongeveer mijn 14^e blondeerde ik mijn haar, eerst met Spray Blond, later echt met pakjes spoeling en toen ik zelf mijn geld verdiende kon ik het bij de kapper laten doen. Sinds die tijd had ik mijn echte haarkleur niet meer gezien. Dus vergat ik het “gelukkig” ook, mijn echte haarkleur. Ik ging van blond naar rood, in mijn puberteit soms zelfs naar blauw, groen en roze, en sinds mijn veertigste vooral naar volwassen warme chocolade cq. donkerbruine tinten.

Totdat ik toch benieuwd werd. Ik liep steeds tegen dezelfde dilemma’s aan. Ik werd inmiddels ietsje grijzer en ik kreeg steeds vaker last van die lelijke peper-en-zout uitgroei nu met grijs erbij, wisdom-highlights zeg maar! Dus vroeg ik om advies. Want ik wist het echt even niet meer….

En toen bleek dus ineens dat ik al heel mijn leven goudblond haar had.

GOUDBLOND, zeg ik je.

Ik zag een kleuterfoto en zocht mijn oude klassenfoto’s terug. Ik geloofde mijn ogen niet en moest inderdaad slikken: ik zag met de kennis van nu eigenlijk een hele mooie kleur haar. Niets geen peper-en-zout, maar goudblond. In het Engels noemen ze dat zelfs strawberry blonde….

Wat gaaf!!!!

Nu vallen er ook zo veel kwartjes, vandaar dus dat sommige kleuren en kleding maakten dat ik eruitzag als een dweil. Het lag dus helemaal niet aan mij, ik maakte gewoon de verkeerde keuzes. En ik begrijp sommige opmerkingen en grapjes van collega’s en leidinggevenden ineens veel beter. Ze voelden zich natuurlijk gewoon bedreigd of waren jaloers.

Als ik dat nou eerder had geweten, dan had ik vast en zeker meer zelfvertrouwen gehad.

Dan was ik trots geweest op mijn gouden lokken, dan had ik veel meer in mezelf geloofd.

Dan had ik het vast lang laten groeien en niet constant uit schaamte maar laten kortwieken. Ik zou het natuurlijk nooit kapotgeblondeerd hebben in de jaren tachtig. En zonder die rode spoelingen, die sowieso maar een weekje mooi bleven, had ik handenvol geld kunnen besparen.

Ik zou zeker andere keuzes hebben gemaakt. Want misschien had ik dan wèl geloofd dat ik het na mijn toeristische managementopleiding in me had om daar carrière te maken. Sowieso zou ik veel meer zelfvertrouwen hebben gehad. Met die kennis over mezelf waren er vast deuren open gegaan die voor anderen dicht waren gebleven. Zeker voor die grote meerderheid die ook ECHT een peper-en-zout kleur hebben en dus eigenlijk maar gewoontjes zijn. Weet je dat er maar een heel klein gedeelte van de mensen puur goudblond haar heeft, nog geen twee tot tien procent?

Ik heb het laatst dus ook aan mijn moeder verteld.

Zij reageerde verbaasd en zei dat ik me vooral niets moest inbeelden, want zo bijzonder was het nou ook weer niet. Ook ontkende ze dat ze dat ooit zo gezegd had. Nou ja, anders dan ik het had gehoord want ze had het zeker niet zo bedoeld. Verder zei ze dat ik beter had moeten weten, ik had wat vaker in de spiegel moeten kijken! En dat zij vroeger ook goudblond haar had, maar dat ze dat nooit bijzonder vond. Daar hadden ze het vroeger ook nooit over. Het was er nu eenmaal. Daar doe je niet moeilijk over en daar moet je het gewoon mee doen. Punt.

Trots loop ik nu met een hoofd met goudblond haar rond en ik durf dingen te doen die ik eerder niet durfde. Zoals een crèmekleurige blouse dragen, geen spierwitte, want dat maak me mat en bleek.

Ik straal!

Nee, nu ik weet dat ik goudblond haar heb, kan ik eindelijk gewoon expres zijn wie ik ben…. Wie ik altijd al was en wie ik heb verstopt omdat ik niet beter wist. Wat een bevrijding!

Ik heb een nieuw stukje zelfkennis en daarmee kan ik vanaf nu andere keuzes maken. Ik kan mijn verleden niet meer veranderen, maar ik treed in ieder geval de toekomst met veel plezier en een hernieuwd zelfvertrouwen tegemoet….. misschien word ik wel haarmodel voor shampooreclames.

De wereld ligt aan mijn voeten, ik voel me geweldig!

Had ik dit nu maar eerder geweten….

Deel 2

Hoogbegaafd! Volwassenen

Nederlands taalgebied

 Lid worden

Vlaanderen

 Lid worden

© Tessa Faber via >>MakingSense.nl<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Welke waarden ze had, vroeg ik. Welke waarden ze waardeert.

Zucht, niet zo’n vraag. De laatste keer dat ze zich hierover boog, zat ze op de middelbare school, zei ze licht vervreemd. Een beetje kunstmatig allemaal, zo’n oefening, toen een verplicht onderdeel van toch al weinig levendige lesstof.
Bovendien zouden haar antwoorden cliché zijn, vermoedde ze.

Binnenin of buitenom, de vraag ging met frictie gepaard.

Ze wilde geen voor de hand liggende antwoorden geven, maar kon er niet echt omheen: verbinding, dát was belangrijk. Echte verbinding. Interpersoonlijk, zou ze later verfijnen.

‘Dat zou waarschijnlijk iedereen zeggen’, voegde ze eraan toe.

‘Fijn dat we op dat punt op één lijn zitten met elkaar’, grapte ik subtiel, met de intentie haar uit te nodigen hardop denkend na te gaan welke waarden nog meer voor de hand liggend ‘maar’ belangrijk zijn. Met de intentie sociaal in verbinding te staan, gedurende het onderzoeken en inclusief de gevoelde onzekerheid.

Doorzettingsvermogen en moeite doen. Richtingsgevoel, zingeving. Ook het gevoel een plek te hebben op deze wereld, waar je zogezegd thuis bent.

Vier, vijf waarden, kwaliteiten of ervaringen passeerden en hadden haar aandacht. Ze werden in toenemende mate oprecht onderzocht. Karakteristiek nam ze de tijd. Tegelijk wilde ze het ‘goed doen’, wat bleek uit de vraagtekens die volgden op het poneren van haar waarden. De kwaliteiten die ze benoemde kwamen zichtbaar tot uiting in haar zelfonderzoek.

Ze stokte toen ze sprak over ‘groei’ als waarde. Stilte volgde voor en na een vluchtige opmerking dat groei ontegenzeggelijk tussen haar waarden thuishoorde.

Ik vroeg haar waarom dit, groei, zo belangrijk voor haar was. Vele van de vele gezichtspieren spanden zich aan. ‘Ik weet het niet’, zei ze, ‘ik denk van alles maar ik kan geen concreet antwoord geven. Er gaat veel in me om en het lijkt me allemaal van belang.’

Deze waarde legde kwetsbaarheid bloot en het was niet zozeer cliche om dit te belichten als wel kenmerkend voor de moeite die het kostte om expliciet moeilijke ervaringen te waarderen. De moeite signaleerde de emoties, ze werd fijngevoeliger voor haar binnenwereld, naar ervaring meer kwetsbaar in het sociale contact.

Door stil te staan bij ‘groei’ en dit als waarde te waarderen, volgden er geen twijfels over de oppervlakkigheid van haar antwoorden, maar vrees voor de diepte ervan. De blik van de ander was binnen de kortste keren veroordelend. Dit was pijnlijk én een verdediging. Zodra er aan de oppervlakte iets niet leek te kloppen (lees: onveilig leek), bleef de diepte vrij uit zicht.

Het vroeg meer van haar geduld en dus van gelijkmoedige tolerantie om te luisteren naar de ontknopingen in haar lijf die ze in eerste instantie als typerend voor haar warrig-zijn betekenis gaf. Ze identificeerde zich met haar gevoel en was naar eigen zeggen dus ook een warrig persoon. Een moment leek een eeuwigheid te duren, het gevoel zwol aan en de gedachten pasten zich moeiteloos aan. Even was ze identiek aan het ongewenste gevoel. Schaamte verdeelde en heerste over de anderszins toch oneindig verbonden mogelijkheden aan formaties in haar geest en lichaam.

‘Dit heb ik nu altijd’, zei ze, ‘dan klap ik ineens dicht en voordat ik in staat ben de juiste woorden te vinden, is de ander mij voor en verlies ik het momentum om stem te geven aan wat er dan misschien, mogelijk, wellicht…denk ik…in mij leeft, wat ik als essenties heb kunnen filteren in een veelheid aan allemaal even zo belangrijke opties.’

‘Dat is waardenvol!’, zei ik met een ietwat schuchtere glimlach.

We boomden hierover door en voor ze het door leek te hebben, uitte ze zoveel van wat ze juist dacht niet uit te spreken. Ik spiegelde dit niet meteen want ik gaf de interactie en het inhoudelijke onderzoek als zodanig nog even de voorkeur boven het meta-cognitief reflecteren op het proces.

Hoewel alle antwoorden in mijn ogen goed waren zoals ze zijn en reflecteerden wat van belang was, misschien wel juist waar het groei betrof, wilde ik de beweging als fijnmazige zoektocht niet ontkrachten door een alles omvattende en daarom soms verstikkende abstractie in het gesprek te voegen. Ik moedigde openheid naar binnen toe aan (bij haar) en mijn rol hierbij was faciliterend, niet direct duidend of oplossend, meende ik vanuit mijn waardengedrevenheid. Ik poogde mijn waarden na te streven en voelde mij juist daarom in een ietwat wankele positie; behoedzaamheid hield me attent scherp en zorgzaam op een ruimte-scheppende achtergrond. Het ging tenslotte niet om haar of mijn momentum, maar een voortgaande beweging die cognitief als verscheidende waarden te duiden is.

‘Misschien’, zei ik, ‘is het een mooi idee om eens te schrijven over de ervaringen die je niet zo waardeert, waar je mee worstelt. Schrijf daarover op waarderende wijze, waarom je ze wél zou kunnen waarderen.’

‘Hoe bedoel je’, vroeg ze onzeker en nieuwsgierig onderzoekend tegelijk. Ze gingen moeiteloos en emotievol samen.

We cultiveerden vertrouwen. Vaker in het contact deed één van ons twee stappen vooruit en de ander één achteruit, maar elke keer kwamen we op gelijke pas uit, ervoer ik, dus een tijdelijke frictie deed het contact niet omkieperen tot een langdurige breuk of verontrustende hapering. Slechts wankelen, soms tot een gezamenlijke glimlach aan toe. Dan spanden we ontspannend samen, bedacht ik me tussendoor.

‘Ik bedoel; schrijf bijvoorbeeld over onzekerheid en waarom je onzekerheid waardeert.’

Ze zweeg en was niet direct geprikkeld tot actie, hoewel schrijven haar gevoelsmatig ontleedt.

‘Zoals je zei, verbinding is een waarde die (gelukkig!) veel mensen waarderend benoemen. Hoe belangrijk is onzekerheid eigenlijk en welke waarde heeft onzekerheid, zou je onzekerheid kunnen waarderen?’

Een zelfde zwijgen bracht mij in beweging met haar onzekerheid mee te bewegen. Haar zwijgen vertelde mij dat ik het nogal in een bekende hoek zocht en dit gesprek was niet bedoeld als een test. Faciliteren en loslaten, dat was mijn doen en laten in deze.

Ik vervolgde: ‘Of zelfs, welke waarde heeft het dat je je overweldigd kan voelen door de hoeveelheid opties die je zogezegd voor je ziet, die je overweegt en die je in ogenschouw wilt nemen alvorens een open vraag integer, oprecht en assertief te benaderen in gesprek?’

‘Ah’, zei ze leergretig als vrijwel altijd, ‘hier weet ik raad mee, dit is interessant, anders dan ik had verwacht…’

‘Hier valt zeker iets óp te waarderen! Dat conflicten groei brengen is logisch, maar welke waarde ‘je overweldigd voelen’ nu eigenlijk heeft…’

Het gesprek zou een voorbeeld kunnen vormen en we zouden het hiermee retorisch kunnen afronden, maar dit wilde ik niet benadrukken. Dat het ‘hier en nu’ er helemaal toe doet, zou vanzelfsprekend aan bod komen in haar zelfonderzoek; daarop vertrouwde ik.

Ik vond het een indrukwekkend contact; we hielden op het juiste moment pas op de plaats.

Ja, mooie oefening, dacht ik naderhand. Om juist dat hardop te waarderen waar je initiële reactie afwijzend over zou zijn.

Dat iemand je vraagt: ‘zeg wat zijn eigenlijk jouw waarden?’, en dat je invoelend, reflectief en zoekend tot de tijdelijke conclusie komt dat ‘onzekerheid’, ‘twijfel’, ‘kwetsbaarheid’, ‘verdriet’ en ‘licht geraakt zijn’ je waarden zijn. Ja, ook verbinding, autonomie, gedrevenheid en originaliteit.

Al reflecterende en invoelende blijken ze bovendien allemaal met elkaar verbonden, warrig en prachtig veel!

Een tijd terug voelde ik zelf rebellie richting een waardenoefening. Dit resulteerde in auto-coaching, wat mopperde ik nu op mijn oefeningen?, en ik schreef met oppervlakkige tegenzin een rijtje waarden op. Even zag ik er slechts een rijtje in, tot ik persoonlijke ervaring begon te spiegelen en toe te dichten aan het rijtje en de woorden niet slechts taal betroffen, maar de resonantie van de keuze in mijn beleving en leven. Eénlagigheid onderging complexificatie en ik zocht woorden die tegelijkertijd ook buitengewoon belangrijke waarden inhielden.

Contingentie, serendipiteit, evolutie.. en…liefde. Ik vond het meteen goed om met liefde te eindigen, want mocht iemand rechtvaardiging zoeken voor de andere ongewone waarden, dan omvatte liefde dermate veel dat ik mij geen zorgen maakte over de harmonie in mijn argumentatie. Blijkbaar vond ik dát belangrijke waarden, cohesie en status, reflecteerde ik later op ironische wijze.

Of…zou het accurater zijn hier van ‘relaties’ te spreken? Ook wel ‘verbinding’ genaamd. Liefde zei genoeg, besloot ik wederom. Ik overtuigde mezelf met een omvattende abstractie, merkte ik op, wat me ertoe aandreef om de praktijk van liefde intenser te leven in contact dan erover te spreken als waarde. Ook hier was de meerwaarde van de oefening evident.

Contingentie moest en zou ook benoemd worden, want het hield mijn optimisme met beide benen op de grond, vond ik. Mogelijkheden zijn er alom, veel van wat daadwerkelijk gerealiseerd wordt, is afhankelijk van toeval, filosofeerde ik dissonant verder.

Toen ik dertien was schreef ik dat de ‘dood het ultieme doel van leven is’. Ik had toen wat meer durf, vrees ik, al werd de helderheid die ik toen had gesteund door de tenminste beargumenteerbare lagere complexiteit van mijn georganiseerde leven.

Tegenwoordig kan ik eventjes van mijn eigen fricties wegkomen via een woord als waarde waarvan niet iedereen de betekenis kent en die bij uitstek in het midden laat welke gevolgen aan het woord verbonden waren. Contingentie, ondanks en dankzij de liefde!

Nu, in navolging van bovenstaand gesprek over waarden, plaats ik onzekerheid met stip bovenaan.

Aan mij het avontuur uit te zoeken waarom, grijns ik intern. Onzekerheid ontmoet avontuurzin in een waarden-omdraai.

Vast en zeker tref ik gaandeweg Dabrowski’s wijsheid meermaals aan in dit onderzoekje.

Positieve Desintegratie als bakermat voor onzekerheid als waarde, dat is allerste emotioneel logisch!

In de tussentijd kijk ik uit naar het volgende gesprek over ‘je overweldigd voelen’ als waardevolle ervaring. Misschien komen we uit op een alomvattende abstractie en een ademhaling of vier zonder woord en met waarde.

We settle for the world as it is, even when it doesn’t reflect our values and aspirations.

Michelle Obama

Hoogbegaafd! Volwassenen

Nederlands taalgebied

 Lid worden

Vlaanderen

 Lid worden

© Lotte van Lith via >>PositieveDesintegratie.nl<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Vaak ervaar ik het leven als complex omdat veel termen waar ik een absolute betekenis aan heb gegeven, bij nader inzien vaak niet absoluut zijn. Het leven lijkt in veel verschillende situaties een andere betekenis van die termen te vragen. Bewust zijn van dit proces vergt discipline, zeker wanneer de drukte der maatschappij weer de kop op steekt.

Een specifiek voorbeeld dat ik eruit wil halen is ‘willen’, omdat het relevant is met betrekking tot de mentale toestand waarin ik momenteel verkeer. Zoals ik het ervaar, zorgt willen ervoor dat er een tijdsinterval ontstaat waar angst een kans krijgt te bestaan. Daarom dacht ik voorheen dat willen één van de bronnen was die mijn leven ten allen tijde, dus absoluut, stroef liet verlopen. Het leek immers zo te zijn, dat willen onvrede over de huidige situatie inhield en dat willen dus synoniem was voor vluchten. Deels was dat ook zo, maar de laatste tijd ervaar ik dat willen soms verre van absoluut blijkt te zijn. Want komt willen altijd van dezelfde locatie, namelijk de onvrede van het ego? Of bestaat er een vorm van willen zonder destructieve werking die tegelijkertijd naast tevredenheid kan bestaan? Of bestaat er willen dat voortkomt uit een collectief bewustzijn, oftewel een energetisch willen dat het willen van een individu stuurt, zonder dat het individu van dit proces bewust hoeft te zijn?

Adolescentie, een tijd van rebelleren en van afspraken niet nakomen. Of, Dabrowskiaans bekeken, een periode waarin je potentieel en frequent ongemakkelijk stijf staat van ontwikkelinstinct. Zo veel, dat je soms niet zou weten wat je er zoal mee aan moet, waar het op de goede plek zou zijn, en of er wel plek op deze wereld voor jou en je tegelijk aantrekkende en afstotende ontwikkelinstinct is.

Althans, zo ervoer ik het, losmaken van de status quo en ‘ergens’ voor gaan, zonder precies te weten waarvoor, waar, met wie, waarom. Ontwikkelen zonder vooropgesteld doel. Leven!

Ik pakte een pen, wat me verder aanzette tot het bedenken van een ergens en een iemand waar(in) ik mezelf als niemand anders kon leren kennen.

Een dagboek in thema’s

In de puberteit begon ik te schrijven in een soortement van dagboek. Ik schreef niet per dag, maar per thema. De thema’s leken mij essentieel voor een goed, waardevol leven. Enkele voorbeelden: communicatie, liefde, acceptatie en gevoel.

De liefde, dat was alles. Vond ik toen grofmazig. Ervaar ik nu fijngevoeliger.

Het schrijven begon ik, naar geweten, omdat ik ervoer ‘dat ik na de scheiding van mijn ouders en de cito-toets-uitslag’ niet meer dezelfde was. Er gebeurde iets normaals en abnormaals, want ik was simpelweg aan het puberen, maar de ik die het doorleefde moest zowel razendsnel rijpen als voor het niet gerijpte zelf emotioneel zorgdragen. Een ik zijn alvorens een ik te ont-wikkelen. Dat was zowel tegenstrijdig als volstrekt harmonieus, afgaand op mijn gevoel en hoe ik ontwikkeling nu begrijp. Positief desintegratief. Ingewikkeld en gaandeweg ontwikkeld.

Later zou ik in het themaboek ook verwijzen naar de puberteit, want ‘het was toch normaal dat ik veranderde’ en ‘dat ik me wat veel met jongens bezighield, dat doen pubers nu eenmaal’. De nog puberale volwassene in mij vond het belangrijk een gezondheidsoordeel over mijn puber-zijn te formuleren.

Zin van het leven

Als ik nu, binnenin mezelf als gevoelsreflectie, op deze periode terugkijk en in mijn themaboek teruglees, komt de ongevraagde vraag naar de zin van het leven geregeld naar voren als leidraad van de schrijfdrang. Een rode draad door de themastukjes heen, de levensader van mijn eerste egodocument.

De levende en voelende versie van mij die de schrijfstem uitdroeg als vooraanstaand leider van een chaotisch geheel aan veranderingen op fysiek, cognitief en emotioneel niveau; zij was geraakt, in beweging gezet, onzeker over waar al die beweging naar toe zou ontwikkelen, en op een zekere diepere laag gestold eenzaam en zwijgzaam verward.

Het waren de gevoelens, zo denk ik nu, die me aan het denken hebben gezet. Denkbewegingen, zoals Martha Nussbaum schrijft.

Gevoel zette me aan het reflecteren en pril filosoferen over de zin en onzin van keuzes, oordelen, relaties en doelen.

Transitie-tijd

De puberteit is een transitie-tijd: je wordt sensitiever richting jezelf en hoog-gevoeliger richting je omgeving. Deze verandering brengt de mogelijkheid om van emotioneel reactief te ontwikkelen naar gevoelvol sensitief, om deze ontwikkeling te ervaren en voltrekken als mogelijkheid binnen relaties en zelfzorg. Maar niet zonder je beter wetend te preoccuperen met jouw ideeën, in een poging wellicht om een platonisch bestaan als antidotum tegen onvoorspelbare gevoelens te leven, in een poging om afhankelijkheid af te weren maar autonomie reeds op te eisen. Althans, zo meen ik uit het themadagboek te destilleren.

En wat doet een mens dwalend in niemandsland, zich daar genoodzaakt voelen te zoeken naar ‘meer’, ‘anders’, ‘iemand’ en ‘identiteit’? Was en is dit wel het kenmerkende van de puberteit, sprak hier niet een vervroegde volwassenwording uit?

Beide, dus.

Van zinproeverij naar zingeving

Een paar dagen terug las ik het volgende citaat van Dabrowski, over de adolescentie en (typerend aan zijn kijk op de mens) de ontwikkelmogelijkheden inherent aan de persoonlijke oproer uit deze levensfase. Ik herkende de omslag en de zin-zoekerij uit de puberteit zoals ik deze persoonlijk ervoer;

“During the period of puberty, young people become aware of the sense of life and discover a need to develop personal goals and to find the tools for realizing them. The emergence of these problems and the philosophizing on them, with the participation of an intense emotional component, are characteristic features of a strong instinct of development and of the individual’s rise to a higher evolutionary level.”

Dąbrowski K, 1964. Positive disintegration. Little Brown & Co, Boston, USA. (p. 56).

Waar ik als zeven of achtjarige nog aan zinproeverij kan doen, begon ik als adolescent zingeving pijnlijk te verlangen.

Emo-marker

In de puberteit werd ik dieper aan het voelen en verder aan het denken gezet. Dankzij een ontwikkelend lichaam, hormonale ups en downs en de ontkrachtende confrontatie met botsingen tussen mijn ouders.

Tegelijk was ik zoekende naar een (sociale) identiteit. Deels uit fysieke perikelen, deels uit ervaren nood om per linea direct volwassen te worden en oog te hebben voor mezelf in een tijd dat mijn ouders dit, invoelbaar verstrikt met hun individuele en gedeelde, ook wel levensfase-kenmerkende oproer, niet konden.

De levendige ontwikkellijnen van toen staan aan de basis van de beginnende rimpels van nu.

Zin-zoeken werd zo een beetje mijn identiteit, een ervaring waar ik juist vanwege de ongemakken gemakkelijker mee vereenzelvigde, want een sterkste kwetsbaarheid in mijn emotioneel-zijn werd in die periode gemarkeerd en ik kon gevoelsmatig niet steunen op mijn omgeving. Ontdekken wat het leven waardevol maakt en zo overleven.

Een emo-marker, een beetje zoals je kunt spreken van bio-markers.

Kwetsbaarheden

Zo was het, mede door de kwetsbaarheid die ik in navolging van de scheiding ervoer, dat ik mij op bepaalde lagen van bestaan vastklampte aan het reflecteren, aan voortschrijdend zelfonderzoek als de zekerheid van mijn identiteit.

Of, de mensgeest kentekenend gelaagd, dat zelfbewustzijn één, zo niet dé referentie voor identiteit en waardig bestaan werd.

Het Zelf als dogmatisch want gevoelsmatig noodzakelijk principe en tegelijk de wetenschap van de onzekerheid des leven, onder andere begrepen door de opgedane traumatische ervaringen, die ik zelfstandig denkend betekenis gaf.

Wijs en rigide, het ging klaarblijkelijk samen, want ik was volop in beweging en het ontwikkelpotentieel hing samen met de verabsolutiseringen van des mens kwetsbaarheden. Ik vond er kwaliteiten en kwetsuren in, in die sensitieve periode.

Reflectie

Waar het leven er daadwerkelijk toe deed, wanneer het leven me wezenlijk zin opdrong door er onuitgenodigde emoties bij te betrekken en door de zwaarte en donkerte van dysthym-zijn op te trekken, daar startte de reflectie en het zelfstandige denken, en zo identificeerde ik mij met het denken dat afhankelijk was van intensief voelen. Zelfs ook met de optrekkende beweging ervan, als ik schreef, reflecteerde en zin-gaf, was dat omdat er lichtpunten in mijn leven waren en ik bejubelde de zin alsof mijn gevoelsleven ervan afhing.

Er was iets veranderd in me en ik had de taak uit te kristalliseren wat de essentie daarvan was en hoe het toch in godinnennaam mogelijk was dat ik ‘desondanks’ door was blijven leven. Ik was doodgegaan en ik leefde nog. De wereld stond op z’n kop, dit vroeg om opheldering en om bewustzijn want voor je het weet zou ik nog eens doodgaan en naar iets moeten zoeken dat buiten mezelf leek te liggen maar mij deed denken mezelf te (kunnen) zijn!

Ik schreef dan ook dat “de dood het ultieme doel” van leven is. Bijna achteloos tussen de andere reflecties door, zoals ik poneerde dat ‘acceptatie moeilijk is omdat je niet weet wat er gaat komen’.

Niet veel tegenin te brengen, al voelde ik destijds niet bewust dat mijn bevestiging van de dood een aanmoediging tot leven was, dat ik zeker was van verdriet en onzeker opzoek ging naar vreugde.

Het leven overleven

Gevoelsmatig heb ik zo rond mijn elfde een kwetsbaarheid ervaren die ik nu, meer dan twintig jaar later, nog weleens ervaar als een relationele spanning, een ongenuanceerde opmerking of (naar mijn beleving) suggesties van ‘moeten’ mij uít het hier en nu dan wel dromen en áán het piekeren triggeren.

Het ineens kunnen afbrokkelen van je sociale bestaanszekerheid, het opdringen van onvoorspelbare overmacht en het doordringend weten dat slim, lief en humoristisch zijn slechts marginale invloed heeft op het wel en wee van de personen die je dierbaar zijn of het uiteindelijke overgaan van wat me dierbaar is, leven. Slechts marginale invloed op het welzijn van jezelf, in tijden dat ik zo graag een zelf wenste om het leven te overleven. Zo zou ik deze ervaren fragiliteit kunnen omschrijven.

Ik werd tijdens de adolescentie geconfronteerd met woede, verontwaardiging, onvoorspelbaarheid en een breuk in het gezin, onderwijl ik zelf steeds meer bruiste van openheid richting mijn omgeving, uit noodzaak juist om mijn ontpoppende “ik” gestalte te geven. Onderscheidend vermogen vroeg substantie en ik had stof gekregen om over na te denken. Stoffig verdriet, mistige angst, ongeremde gedrevenheid die zich hier doorheen ademde.

Dit werd een intern explosief experiment, als ik niet reflecteerde of niet danste, dan implodeerde ik. Ik danste om de zwaarte van de niet gespiegelde onzekerheid en stress te ontladen. Ik dans-té.

Angst en depressie zouden dan ook volgen, toen ik uit zoektocht naar de liefde de pen neerlegde en in de disco’s wilde zoenen in plaats van dansen.

Het verwarde en eenzame Zelf

Ik heb mij lange tijd geïdentificeerd met de initiële kwaliteiten die ik in deze sensitieve periode ontwikkeld heb, die geprikkeld werden, die van perikelen zogenaamd zelfgekozen prikkels maakte. Zelfbewustzijn, reflectie en het pogen het heft alsnog in handen te nemen. Of dramatische expressie van gevoelens, krachtig, als de zee, ingrijpend op de stroom der dingen, die je uit ‘doen en laten’ scheppen.

Identificeren was overleven – ik had het met dit verwarde en eenzame Zelf te doen – en als ik maar dacht of danste dan leefde ik dus, op gevoel en bedacht. Zonder zelf, eventjes, geïdentificeerd met dimensies van leven waar het veilig en vrij was.

Ik dacht dus ik was (alsnog, in een situatie die bovenal onzekerheid blootlegde). De andere neiging was volledige identificatie met het voelen, wat het dansen met zich meebracht. Uren dansen, in mijn eentje, op mijn kamer, mezelf en de wetenschap van de eenzaamheid verliezend in de overgave aan lichamelijk zijn en fysieke expressie. Mijn bewegingsvrijheid vond ik terug in het al schrijvende ongestoord denken en in het soepel en ritmisch onbewust emotioneel zijn: dansen. Mijn identiteit werd afhankelijk van het ‘volledige gevoel expressief tot uitdrukking brengen’ of het ‘talige ik’-zijn. Afwisselend tussen denken en dansen ademde ik mij door het “moeten” van school, relateren en doelmatig-zijn heen.

Verstillen en verlangzamen

Actueel, op momenten van kwetsing, kom ik af en toe nabij de kwetsbaarheid die ik destijds zo vol heb geleefd. De neiging kan alsnog zijn om na te denken, veel te reflecteren, te schrijven en zodoende een nieuwe orde te vinden in mijn leven en kortstondig gefragmenteerde zelf – een zelf dat per definitie gefragmenteerd is. Mijn neiging, merk ik op, kan zijn om weg te dansen van confrontaties met kwetsbaarheid.

Echter, in de voorbijgaande jaren heb ik, hoewel kwetsbaar verbonden met de impact uit die perioden, niet stilgestaan.

Of, wellicht passender om te zeggen, juist wél stilgestaan: hoewel nog in beweging en rijpend ‘as we speak’, heb ik geleerd om ook op een andere manier te luisteren naar wat kwetsbaarheid te vertellen heeft. Niet zozeer of specifiek door erover te denken, wel door het denken te verstillen en mijn lichaam te verlangzamen (lees; door verstillen en verlangzamen). Door opmerkzaam te zijn zonder aanhoudend oordeel, door te niksen en tijdloos te leven, al is het maar voor een week..

Dans of denk voor je leven

In de puberteit bouwde ik opnieuw een gekwetst bestaan op door mij te identificeren met wie ik schrijvend dacht te (willen) zijn en door dansend te uiten wat er maar in mij om bleef gaan en me deed wankelen. Tegelijkertijd vroeg het loslaten van mijn afhankelijkheid tot de zijnsvormen ‘dans of denk voor je leven’ om het loslaten van vorm in z’n geheel.

Het denken, het dansen en je romantisch verbinden met je mogelijk toekomstige levenspartner zijn alle op zichzelf geen volledige bestemming van Zijn gebleken.

Hoeveel zin zij ook opwekken, hoe zinnig ze ook voelen. Geen deel dat het geheel overstemt en determineert, wel reflecteert.

Levenskunst: niks is meer zoals het was

Tegenwoordig geloof ik mijn gedachten en “eigen ik”-gevoelens bij tijd en wijle opnieuw en kortstondig volledig. Een gedachte op schrift en een beweeglijk gevoel in mijn lijf is echter niet alles meer dat er voor mij toe doet en dus koste wat kost gevolgd dient te worden. Omdat er meer is dan de ervaring dat ‘niks meer is zoals het was’, namelijk onzekerheid als zodanig.

Veranderingen zijn inherent aan leven, de levenskunst is niets meer dan dát.

Wat overblijft is paradoxaal genoeg meer dan een gedachte als het uitdrukken van leven of een zwierige beweging als expressie van gevoelens: het is schrijven, dansen, liefhebben, spreken, ook spreken en ademen, rustig in – en uitademen. En zoveel meer waar ‘ik’ geen woorden voor nodig heb maar ‘Wat’ ik wel leven kan. Wat leeft. Met of zonder de Ik die het beschrijven kan, met of zonder de Ik die er dansend woord aan geeft. Met of zonder mijn Zelf.

Ontwikkelinstinct

Het ontwikkelinstinct dat Dabrowski benoemt, is nog vitaal in me, meen ik (ik leef en roep vanzelfsprekend ja!).  Hoewel de kern hiervan gelijk is aan de typerende zoektocht in mijn puberteit, voelt het instinct meer als een open nieuwsgierigheid, een verlangen tot vrijheid in denken (conceptloos, ook ik-loos) en het streven naar voelbare verbinding met mijn omgeving (de dans aangaan, wil je dansen?).

“I can’t be a pessimist, because I am alive. If I would be a pessimist, I would agree that life is just an academic matter.”

James Baldwin

Het leven is geen academische kwestie en ook met schrijven is niet alles gezegd al is schrijven met al het onuitgesprokene, niet uit te spreken, al het onbeschrevene en niet te beschrijven verbonden.

“Optimism is a strategy for making a better future. Because unless you believe that the future can be better, it’s unlikely you will step up and take responsibility for making it so. If you assume that there’s no hope, you guarantee that there will be no hope. If you assume that there is an instinct for freedom, there are opportunities to change things, there’s a chance you may contribute to making a better world. The choice is yours.”

Noam Chomsky

Het ontwikkelinstinct in me is vitaal en nog grotendeels onbekend, hoop ik en ‘optimiseer’  ik.

Alle tijd is transitie

Ik grijns een beetje, ook van binnen, als mensen nu zeggen: “Je schrijft dansend. Het is een soort dans!”

Zo komt veel uit de adolescentie – ik in relatie tot mijn omgeving, het denken, het dansen en de verbinding – eventjes en heel mooi samen!

Het brede spectrum van zijn, de diepte in gewankeld. Ik heb geleerd dat als je omgeving verandert jij verandert en als jij verandert je omgeving verandert. Samenhang, mede dankzij de doorvoelde invloed van scheiding en onderscheidend vermogen. Ik schrijf wel via een Ik ‘maar’ ik dans over een Wij en zo is Het een voortschrijdend geheel.

Alle tijd is transitie.

Hoogbegaafd! Jongvolwassenen

Voor jongvolwassenen tussen de 15 en 32 jaar

 Lid worden

© Lotte van Lith via >>PositieveDesintegratie.nl<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Stel, iemand zou je vragen om een ruimte opnieuw in te richten. Je kent die ruimte niet en je bent er nog nooit geweest. Diegene neemt je mee ernaartoe en voor de deur staan jullie stil. Hij laat je daar achter en wenst je succes. Je opent de deur en stapt naar binnen. Je had er niet veel verwachtingen bij, maar voelde wel een lichte spanning over wat je zou aantreffen.

Tot je opluchting blijkt het een kleine ruimte te zijn, formaat studentenkamer. Een overzichtelijk geheel. Dunne wandjes, her en der wat meubilair, aan het plafond een spaarlampje aan een snoer. Er moet eens flink gestoft worden, een raam opengezet enz. Hier weet je wel raad mee, nothing you can’t do. Je zelfvertrouwen neemt toe. In je gedachten ontstaat een actieplan, ideeën om de ruimte niet alleen op te ruimen en te reorganiseren, maar ook te decoreren. Misschien een andere kleur op de muren, of juist behang, of nee beide? Wat schilderijen aan de muren, een plant in de hoek. Je begint alvast met opruimen, lege verpakkingen in de prullenbak. Eerst een raam open, denk je. Maar hee, dat blijkt er niet te zitten, wat vreemd, een ruimte waar geen frisse lucht en licht naar binnen kan.

Je beseft nu dat je je al wat benauwd voelde in deze kleine, bedompte kamer. Is er echt nergens een klein luikje te vinden? Je pakt er een gammel krukje bij, zet het onder de lamp, klimt erop en speurt de wanden af bij het schijnsel van de lamp. Nergens een opening te vinden. Je schijnt zo hoog mogelijk op de muren rondom en ineens merk je dat een deel van het schijnsel niet wordt weerkaatst door de muren…en het plafond?? Je ogen worden groot, je adem stokt.

Het plafond blijkt vlak na de lamp op te houden, de wandjes blijken deels geheel op zichzelf te staan, een zwarte ruimte strekt zich boven je uit. Je voelt de dreigende onbekendheid. Van schrik val je bijna van dat onvoorbereide krukje. Je hart bonst en je vraagt je af of je daar gaat sterven, in je eentje. Hè, wat? Oké, de fantasie gaat met je aan de loop. Of…

Je overweegt om deze plek haastig te verlaten. Die man zal vast ergens op de gang rondlopen, je kunt de opdracht teruggeven en zo weer naar buiten, de zon in, naar huis, even wat drinken in dat koffietentje om bij te komen. Wat te doen?

Je wikt en weegt. Je twijfelt. Dit moment doet je vaag denken aan ontelbare eerdere momenten in je leven. Een beslissende keuze, een kans om iets fundamenteels om te keren. Avontuur ook… een nieuwe ervaring, een diepte-investering die exemplarisch zal blijken voor je evolutie. Hoe en wat precies kan je niet overzien. Dit moment daagt je uit om over de grenzen van je gangbare denksysteem heen te kijken, om je met meer finesse te verhouden tot je emoties.

Weet je eigenlijk wel zeker dat je de toekomst kunt voorspellen? Die toekomst van zojuist is nu heden en je staat hier nog steeds. Inmiddels bonst je hart niet meer zo en voel je je zowaar op je gemak. Je maakt korte metten met deze besluiteloosheid; je nieuwsgierigheid wint het van de eerdere onrust. Nipt.

Je besluit te blijven en verder te kijken. Hoe pak je dat aan? Je stapt van het krukje af met het snoer van het peertje in je hand. Je verplaatst het krukje zo ver mogelijk tegen de zijwand aan, en klimt weer op dat verweerde opstapje waar je inmiddels een komische dankbaarheid en liefde voor voelt. Je schijnt met het peertje over de wand heen. Overal waar de lichtstraal schijnt, lijken grenzen te ontbreken. Je blijkt je te bevinden in een gigantische, pikzwarte ruimte, die oneindig lijkt te zijn. Zo een grote ruimte is ondenkbaar.

Je denkt terug aan je beleving van deze ruimte als een overzichtelijke – en benauwende – studentenkamer… wat een grap. Je vergissing boezemt je angst en ongeloof in, die op hun beurt bewondering oproepen. Zelfs jij bent voor de gek te houden… interessant… je dacht toch altijd gelijk te hebben? Hmm. Gelukkig maar dat niemand dit weet.

Ondertussen ben je ongemerkt tegen het wandje gaan leunen, het begint te wiebelen en je verliest bijna je evenwicht. Je duwt het wandje omver. Het blijkt flinterdun. Eén A4’tje dat zich groot hield. Eenmaal op de grond gedwarreld, lijkt het te verdampen in de vloer. Kordaat tik je ook één van de zijwandjes omver. Het plafond begint scheef te hangen. Hoe loopt die elektriciteitskabel dan naar dat peertje, vraag je je nog af. Je gedachten beginnen de geijkte denkstappen te maken: probleem analyseren, verklaringen bedenken, divergeren, convergeren, probleem oplossen.

Stop. Deze keer niet. Die code kun je later nog kraken, nu eerst de onbekendheid tegemoet. Dit peertje heeft een te beperkte stralingscirkel, dus je moet op zoek naar een andere lichtbron. Zo een enorme ruimte zal toch wel iets van een lichtschakelaar hebben? Maar je kan geen wanden ontdekken, en om veilig verder te komen moet je licht hebben. Oké, een klein stukje vooruit dan, je stapt over de grens die voorheen bestond door het wandje. En dan bemerk je iets onverklaarbaars, je ogen beginnen niet alleen langzaam te wennen aan het duister, ze blijken zelf licht uit te stralen. Weliswaar zwak en nauwelijks waarneembaar, maar toch.

Licht uit je ogen??? Dat kan natuurkundig toch niet waar zijn, het menselijke oog heeft toch een externe lichtbron nodig om te zien?? En toch kun je niet ontkennen dat waar je ook kijkt, zich een zachte gloed verspreidt. Al experimenterend ontdek je dat de gloed standhoudt, ook al richt jij je blik elders. Dat wat gezien is, kan niet meer ongezien worden.

Je snuift en grinnikt. Wat een cliché, voorheen verzette je je hevig tegen elke vorm van vaagheid en zweverig geneuzel. En nu blijk je zelf het cliché te leven. Hè hè, je voelt je onhandig, jong bijna, als een kind dat nog niks weet. Er borrelt een enorme levenslust in je op, een hunkering naar dit, dit nieuwe, iets…anders. Dit andere dat je altijd hebt afgedaan als niet te bewijzen, irrationeel, en dus fantasievolle illusies, gevoed door niets anders dan onderbuikgevoelens. De menselijke, kleinzielige behoefte aan troost en comfort. Zou het kunnen dat dát jouw onwetende fantasie was, die zich voordeed als rationaliteit, gegrond in de helderheid van het denken?

Nou nou, je hebt het zwaar te pakken en moet wel met de voeten op de vloer blijven. Eerst maar eens verder kijken. Je actiefilmwaardige laser-eyes doen het nog steeds. Je besluit het grondig aan te pakken en deze ruimte eens flink in die zee van licht te laten baden. Je schijnt en beschijnt, en er ontstaat een werkelijk enorme ruimte die zich uitstrekt in een goudglanzend licht. Je adem stokt voor de zoveelste keer vandaag.

Je staat stil, iets wat je voorheen verafschuwde en tijdverspilling vond. Er was niets te beleven in die dorre, levenloze stilstand. Maar deze stilstand is van een wonderlijke kwaliteit. Vervullend. Compleet. Opgelost. Af. Alles. Je hebt niets meer nodig, een gevoel dat je heel subtiel bekend voorkomt. Haast bereid om ter plekke te sterven, besef je dat je niet op de zaken vooruit wilt lopen. Een rondje lopen dan maar!

Het lijkt hier wel een opslagruimte… wat een gigantische hoeveelheid spullen staat hier. Een wonderlijke verzameling. Wie zou dat hier neerzetten? Zo’n delicate, verfijnde ruimte en dan vol zetten met, ja met wat eigenlijk? Verroeste meubels, lekke autobanden, boeken met verstokte kennis, versleten kapstokken, uitpuilende koffers vol bagage, een stokoude PC met floppydrive, MS DOS??

Oké oké, denk je, I get the picture, deze ruimte is illustratief voor mijn innerlijke ruimte. Zo meteen ontdek je nog parels en diamanten… En ja hoor, de eerste schatten glimmen je al tegemoet, hun textuur zo fijntjes dat je ze over het hoofd zag te midden van de meer grofkorrelige materie. Je loopt en loopt, ontdekt en ontsluit, zoekt en vindt, er komt geen einde aan.

Je denkt terug aan hoe je hier bent gekomen en de vraag van de onbekende om deze ruimte opnieuw in te richten. Inmiddels weet je dat zelfs het ogenschijnlijk eenvoudige woord ‘deze’ een ongekende omvang en betekenis kan hebben. De oorspronkelijke vraag lijkt niet meer relevant, in je huidige toestand is er geen willen meer dat actief beslist, het is al gebeurd. Je draait je om en diep in de verte zie je dat hokje waarvan je voorheen dacht dat het alles was.

Ach ja, dat peertje, hoe zat dat met die elektrische bekabeling? Dat lijkt wel magie in deze onbegrensde ruimte. Magie bestaat niet, wat een onzi… ho, stop. Nog geen half uur geleden waren er wel meer zaken die je dacht zeker te weten. Al associatief en logisch reflecterend moet je erkennen dat het zou kunnen dat ook je ideeën en meningen van nu op een later moment niet per se waar blijken te zijn.

Je neemt je voor om vaker in deze ruimte te verblijven. Je bent daar onderdeel van een groter geheel en dat voelt…aangenaam.

Hoogbegaafd! Volwassenen

Nederlands taalgebied

 Lid worden

Vlaanderen

 Lid worden

© Ilona Kuis via >>Begeleiding in bewustwording<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Door uitgekauwde wijsheden en platgetreden platitudes zélf te herkauwen en te bewandelen, toont zich een frisse levendigheid die misselijkheid herkent als behoefte aan authenticiteit en doodlopende wegen als omgekeerde wegwijzers.

Hoe beter je jezelf kent, hoe beter je een ander kunt kennen.

Hoe helderder je jezelf in beeld hebt, continu, hoe helderder je de ander kunt waarnemen.

Hoe liefdevoller je met jezelf omgaat, hoe meer je die liefde aan de ander kunt tonen.

Hoe meer historisch residu je innerlijk opruimt, onder ogen ziet, erkent, doorvoelt en begrijpt, hoe waarachtiger je interne referentiepunt wordt waartegen je de omgeving, de ander, begrijpt.

Hoe meer je je bewust bent van je eigen kleuring, hoe opener je je betekenisverlening kunt checken bij de ander.

Hoe meer je je interne conversaties beluistert, hoe meer je die van anderen kunt horen.

Hoe scherper je luistert, hoe minder lijstjes met signaalwoorden je nodig hebt; de woorden en hun relatieve betekenis voor degene die ze uitspreekt, zijn dan vaak erg duidelijk.

Hoe meer rust en stilte je intern ervaart, hoe scherper je de onrust en het rumoer opvallen, in hun grote en meer subtiele vormen.

Hoe zuiverder je de werkelijkheid ziet, hoe vanzelfsprekender de fluctuaties zich aan je presenteren.

Hoogbegaafd! Volwassenen

Nederlands taalgebied

 Lid worden

Vlaanderen

 Lid worden

© Ilona Kuis via >>Begeleiding in bewustwording<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ja, leuk al die potentie die een hoogbegaafde blijkbaar bezit, maar waar ligt die potentie dan? Deze vraag houdt me al weken bezig terwijl ik probeer uit te vogelen wat ik allemaal wil doen met m’n leven. Zaken waar ik me mee bezig wil houden moeten uiteraard wel uitdagend genoeg zijn, wil ik het lang volhouden. En m’n passie moet er liggen, en het moet interessant zijn, en nuttig, en niet geroutineerd, en ik moet er wat van kunnen en blijven leren, en en en.. M’n moeder hoort geduldig elk geklaag van mij aan tijdens onze bijna dagelijkse WhatsApp belletjes. Ik wil namelijk ook nog cum laude afstuderen over twee jaar en veel werkervaring opdoen tijdens m’n studie. “Allemaal goed, maar zorg dat je niet te veel hooi op je vork neemt, Steph,” is mama’s advies.

Ten einde raad klop ik uiteindelijk aan bij de studiebegeleiding van mijn universiteit. Ik wil het maximale uit mezelf halen en het anders aanpakken dan eerst, maar hoe nu verder? Ik barst van de energie en ambitie, maar voel me toch niet helemaal zelfverzekerd. De psychologe luistert geduldig naar m’n geratel. Ik moet uiteindelijk een vragenlijst van 78 vragen invullen m.b.t. m’n zelfbeeld, het vertrouwen in mijn eigen kunnen en faalangst. Het resultaat een week later: extreem perfectionistisch en een uiterst negatief zelfbeeld als het gaat om het vertrouwen in m’n capaciteit. Oef, denk ik. Ik ben dus eigenlijk m’n eigen beperking. Hier moet aan gewerkt worden.

Wekelijkse sessies volgen waar ik leer te plannen en haalbare doelen voor mezelf te stellen. Het gaat om stapsgewijs iets ondernemen en de lat wat lager leggen, leer ik. Niet veel en alles in één keer, maar georganiseerd en in kleine stapjes. En lukt het niet in één keer, dan probeer je het maar tot het lukt. Perfectie bestaat immers niet. Een wereld gaat voor me open. Is dit echt hoe het werkt? Ik probeer het tijdens het leren voor tentamens en merk dat het lukt. Ook m’n zelfvertrouwen groeit naarmate ik de lat wat lager leg. Wauw. Potentie hebben we allemaal ja, maar je moet dan ook wel durven die te gebruiken. En dat leer ik nu, stapsgewijs.

Hoogbegaafd! Jongvolwassenen

Voor jongvolwassenen tussen de 15 en 32 jaar

 Lid worden

© Stephany Daal | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Het zijn enkele van de meest voorkomende vragen bij informele introducties. Wat zijn je hobby’s? Wat vind je leuk om te doen? Waar ligt jouw interesse? De meeste mensen hebben hier simpele concrete antwoorden op, ze hebben één of een paar hobby’s die ze vasthouden gedurende hun hele leven. Soms ontdekken ze iets nieuws, maar ze keren altijd terug naar hun oude vertrouwde hobby. Dat is nou eenmaal ‘hun ding’.

Ik heb echter nooit een goed antwoord op die vragen kunnen geven. Mijn interesse ligt overal waar ik het kwijt kan. Omdat ik, dankzij mijn hoogbegaafdheid, vrijwel alle onderwerpen goed kan volgen, zelfs als het technisch wordt, wil ik me gerust verdiepen in bijna ieder onderwerp dat ik tegenkom. Het mezelf uitdagen met nieuwe, vreemde materie geeft mij voldoening – en die materie, dat kan van alles zijn. Deze “omni-interesse” heeft mijn keuzes voor studieprofielen ook beïnvloed. Waar anderen kozen voor vakken die ze leuk, interessant of makkelijk vonden, koos ik altijd voor de vakken waar ik het minst van wist – daar viel het meest te leren.

Mijn hobby’s lijken ook nooit echt lang te blijven hangen. In de afgelopen tien jaar heb ik van tekenen tot paardrijden, van fotografie tot videogames en van geschiedenis tot geografie gedwaald. Alles vond ik helemaal geweldig, tot ik op een punt kwam waarop het als een verplichting aan begon te voelen of dat de lol er simpelweg af is – meestal na pak ‘m beet anderhalf jaar – waarna ik weer op zoek ga naar iets nieuws. Soms kom ik enkele jaren later wel weer terug op een oude hobby, maar deze gaat er dan met hetzelfde tempo ook gewoon weer uit. Ik kan blijkbaar gewoon geen hobby’s vasthouden.

Ik vraag me af of dit gevolgen gaat hebben voor mijn toekomstige carrièrekansen. Als ik interesse voor een hobby niet langer dan twee jaar vast kan houden, kan ik dat dan wel met een baan? Of word ik gedoemd tot een pijnlijke keuze tussen constant baan-hoppen of onplezierig werk? Kan ik het me wel veroorloven om me te specialiseren, of is dat een verspilling van mijn tijd – en van mijn collegegeld, wat dat betreft?

De oorzaak van dit gebrek aan commitment ligt volgens mij bij diezelfde omni-interesse. Alles is interessant, dus een nieuw onderwerp, een nieuwe potentiële hobby om mezelf op los te laten, is ook heel interessant. Mijn huidige hobby, die heb ik al een poosje, die ken ik nou wel. Mijn drive om continu te blijven leren drijft mij steeds weg uit mijn comfortzone van vrijetijdsbesteding, en pusht me naar iets nieuws. Dit is alleen maar positief voor mijn mentale verrijking en ontwikkeling, maar het maakt het beantwoorden van die ogenschijnlijk simpele vragen niet makkelijk. “Waar ligt jouw interesse?” “Uhh, ja, waar niet?”

Hoogbegaafd! Zeer hoogbegaafde volwassenen

 Intake

© Erik van Beesten | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ik schrijf dit om jullie te laten weten dat we niet in het verleden hoeven te blijven rondhangen. We hoeven niet te zeggen dat we het verleden zijn, want dat is een leugen. We zijn alleen ons verleden uit het perspectief van de observator die houdt van logica, denkbeelden en controle. Dit is dezelfde observator die het verleden gebruikt om het leven te veroordelen. Maar zouden we werkelijk in staat zijn iets te veroordelen, dus iets goed- of af te keuren, wanneer we geen verleden c.q. herinnering zouden hebben? We zouden niet eens kunnen denken, nietwaar? Als we de condities waarin we zijn opgegroeid doorgronden, zien we dat de observator is geconditioneerd en op die manier zal het nieuwe altijd het oude zijn. Dit wijst uit dat er geen verschil is tussen de observator en het geobserveerde. De observator is een, op basis van het verleden, gevormde identiteit.

Wat ben ik dan wel? Wat blijft er nog over als de observator en het geobserveerde hetzelfde zijn? Heb je jezelf nooit afgevraagd waar het bewustzijn vandaan komt die de illusie van de observator en het geobserveerde doorziet? Dit is een teken dat dit bewustzijn onafhankelijk van de observator functioneert. En dat is wat ik ben: bewustzijn. Ik noem dit bewustzijn “Laït”, wat betekent “licht kent geen leven en dood”. Laït is niet dualistisch, ze is holistisch. Ze kent geen tijd, ze heeft geen begin en geen einde, ze kent geen ruimte, ze kent geen angst en ze oordeelt niet. Ze is een krachtig, liefdevol bewustzijn – dat autonoom van materie opereert – waar alle dimensies zijn gereduceerd tot niets. Ook ik maakte keuzes met het intellect van de wantrouwige, angstige observator. Maar deze observator is slechts een boek in een eindeloze bibliotheek. De observator kan met zijn logica begrippen zoals eindeloosheid en de dood niet begrijpen. Slechts enkel wanneer je Laït ervaart begrijp je dit werkelijk, want dan ben je bewustzijn. En deze geestesgesteldheid ervaar je vanzelf wanneer je wegblijft bij de observator, want Laït is onze natuurlijke staat. Deze staat heeft geen oorzaak zoals angst dat heeft.

Begrijp dat ik ook constant groei en dat waarschijnlijk ieder mens periodes in zijn/haar leven doorgaat en het keuzes maakt als observator zijnde en daarbij Laït negeert, maar hier heb ik van geleerd en inmiddels begrijp ik nog beter dan eerst dat ik aandacht moet hebben voor Laït, wil ik voorkomen dat ik weer de intellectuele observator wordt met al zijn wantrouwen, boosheid en veroordeling. Het enige waarvoor ik mijn intellect nodig heb is om hetgeen Laït me vertelt in de praktijk te kunnen brengen. Verstandelijk begrijp ik dat al jaren, maar ik durfde het niet met gevoel in de praktijk te brengen. Ik durfde niet kwetsbaar te zijn. En het is mogelijk dat ik in de toekomst weer door een periode ga waar de balans tussen Laït en mijn intellect scheef groeit. Laat me maar op mijn bek gaan, dat is onderdeel van het leven. Schiet hierdoor niet in paniek, zelfs niet als het mijn dood lijkt te worden, want nogmaals: Laït kent geen leven of dood. Paniek komt nagenoeg altijd voort uit onbegrip; een gebrek aan Laït. Enkel vanuit het perspectief van de observator, dat kleine boekje in die eindeloze bibliotheek, bestaat er verschil tussen leven en dood. Zoek geen logica hiervoor, want dan zul je de observator zijn. Geef mij de ruimte om te groeien en ik zal er hoe dan ook van leren. Soms zal dat pijn doen, maar Laït zal me niet verlaten. Wanneer ik ooit weer in een situatie kom dat het lijkt alsof ik de connectie met Laït ben verloren, begrijp dan dat ik te intellectueel in het leven sta en dat ik een illusie waarneem. Maar besef ook, dat op het moment je dan in paniek schiet, dat je eveneens dezelfde illusie waarneemt. Dan ben je onderdeel van mijn probleem.

Hoogbegaafd! Zeer hoogbegaafde volwassenen

 Intake

© Niek Verhage | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

De planten en bomen aaiden door de wind. De nog opgekrulde varens en opgeschoten grassen vormden een onwaarschijnlijk gezelschap.

Ik pulkte aan de basten van de voorovergebogen bomen, in hun groei belemmerd door het ontkiemen op deze toevallige plek. De afgrond daarachter was, hoe ik ook drentelde en dartelde, sjokte en slenterde, niet aan mij besteed.

Mijn haren droogden in de wind uit het dal zoals de grassen en granen om me heen, maar krulden en roken naar de shampoo uit het hotel van lang geleden.

Spinnenwebben waren nog vochtig, met druppels zwaarder dan de leden van het weversgilde. De kruiden met stekelbladeren vormden een uitstekend uitgangspunt. Mijn zijden jurk waaide op in de wind terwijl mijn benen de compositie doorbraken.

De anderen, nu pas opmerkzaam, probeerden mijn achtergebleven moment te beëindigen. Met de wind hoorde ik mijn naam, als uit een andere ruimtetijd. In het veld in de verte zat een door zonnebrillen verblinde menigte, in elkaar overlopend als de groeven en scheuren in de aarde van het pad.

Alleen het gekrakeel van insecten verried mijn aanwezigheid. Als een schaduw sloop ik door de kronkels van het pad terwijl ik alle voetsporen ontweek.

Verzonken in mijn Wonderland wist ik al lang niet meer wat gangbaar was, of ik had het me nooit gerealiseerd.

Hoogbegaafd! Zeer hoogbegaafde volwassenen

 Intake

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Zeer hoogbegaafd zijn brengt een zijnswijze met zich mee, die zich doorgaans kenmerkt door een intens waarnemingsvermogen, een onuitputtelijke drang naar het opdoen van nieuwe kennis, het zien van patronen in een groter geheel, en het vermogen deze toe te passen in een andere context. Van hieruit is het fijn om nieuw te creëren en combineren, om boven standaard hokjes uit te stijgen.

Je spreekt als zeer hoogbegaafde een zekere taal die je vaker openlijk wil spreken. De uitwisseling met iemand die dezelfde taal spreekt, los van taalgebied, en toch iets heel anders doet in het leven is een sensationele ervaring, intens, passievol, maar uiteraard niet noodzakelijkerwijs een liefdesrelatie. De klik op basis van zijnswijze gaat dwars door absolute leeftijdsverschillen heen. Je weet elkaar aan te voelen als in een stroom. Zo kan je met zevenmijlslaarzen inhaken op het volgende punt zonder te hoeven uitleggen welk punt dat dan is.

Het is makkelijk om jezelf te vergeten als je niet in de overheersende windrichting waait. Veel zeer hoogbegaafden zijn bescheiden en laten het niet actief doorschemeren. Maar anders dan het simpelweg op IQ-scores te gooien, is er vooral een wezenlijk verschil. Alleen al in het waarnemingsvermogen en de manier waarop je de via verschillende kanalen binnengekomen informatie, gebeurtenissen en gedachten integreert in rijke associatievelden. En dat mag je best erkennen.

Niet elke hoogbegaafde is hetzelfde en met niet elke hoogbegaafde is er een klik. Maar de hoogbegaafde diversiteit alleen is al iets om te vieren.

© Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Opgroeien was als hard fietsen en tegelijk in de rem knijpen: mijn jeugd zat vol tegenstrijdigheden. Deze tegenstrijdigheden ben ik gaan verinnerlijken. Nu ben ik de grootste rem op mezelf.

Omdat ik van de volwassenen in mijn nog jonge leven mijn minder begaafde leeftijdsgenoten alle beschikbare ruimte moest geven, kreeg ik zelf geen ruimte. Ik moest hen ruimte geven zodat ze zichzelf niet tenietgedaan voelden, terwijl ik mezelf van binnen opvrat. Ik snap de redenatie van die volwassenen, maar op die manier werd mij geen vertrouwen gegeven in het van nature goed kunnen omgaan met anderen. Ik was er niet op uit om anderen tekort te doen door mijn capaciteiten. Dat ben ik nog steeds niet.

Ik had het graag anders gezien, maar ik kan mijn geschiedenis niet veranderen. Wel kan ik in het vervolg op gepaste wijze de rem loslaten om op hoge snelheid invulling te geven aan een vernieuwde zingeving. Ik ben daar volwassen genoeg voor en ik ben al lang niet meer afhankelijk van de volwassenen van destijds. Maar het doorbreken van die conditionering kost tijd.

Ik ben op zoek naar een nieuwe plek in de maatschappij. Waar dan? Ik ben er zelf nog niet uit. Ik zit in het gat van de werkloosheidswet, maar er is genoeg werk aan de winkel. Ik ben bijna gepromoveerd en sta met lege handen op de arbeidsmarkt. Hoe ga ik ze vullen? Wat kan ik combineren? In wat voor organisatie is men toe aan een vernieuwende blik? Zal ik zelf een onderneming starten?

Het is doorbijten om me nu niet mislukt te voelen. Soms lukt het niet en dan leg ik mezelf een schuldgevoel op, als een schuld die zichzelf in de schoenen schuift. Hoewel ik meestal snel weer in staat ben om die schoenen uit te trekken en de schuld eruit te schudden, zou het schelen als dat niet nodig was. Ik ben een capabel persoon en ik kan snel leren, verbindingen zien tussen disciplines en vakgebieden, een systeem doorgronden, of het zelf opbouwen. Mijn vrienden verbazen zich erover dat ik me soms mislukt voel.

Ondertussen bezoek ik nieuwe landschappen. Ook ga ik ze steeds meer zien met nieuwe ogen. Er moet een werkplek zijn waar ik gezien word voor wat ik waard ben en waar ik mezelf goed zichtbaar kan maken, een plek in dat landschap van mogelijkheden waar ik goed kan vertoeven en in mijn onderhoud kan voorzien. Daarvoor moet ik mezelf eerst continu als een capabel persoon zien die bovendien best wat vaker fouten mag maken, en mezelf niet zien als een mislukking.

Ik heb niet goed voor mezelf gezorgd. Ik heb me steeds ingeleefd in anderen, maar daarbij heb ik mezelf te vaak als onzichtbare waarnemer beschouwd. Ook nu de kooi van mijn jeugd me niet langer fysiek opsluit. Daarmee ben ik verworden tot de grootste rem op mezelf. Het is tijd om de rem los te laten en mijn identiteit te laten zien.

Hoogbegaafd! Zeer hoogbegaafde volwassenen

 Intake

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ik heb me altijd gerealiseerd dat mijn verhoogde intelligentie een gift is, een soort magisch cadeau dat ík om de een of andere reden heb gekregen, en dat het iets heel bijzonders is. Desondanks probeer ik het altijd zoveel mogelijk achterwege te houden. Niet iedereen hoeft het te weten.

Mijn IQ is mijn kleine geheimpje. Dat heeft ook zo zijn reden. Lang, lang geleden moest ik elke zondag met mijn ouders mee naar de kerk. In het kader van ‘we houden de kinderen bezig’ werden alle aanwezige kinderen op een gegeven moment naar voren geroepen. Hier hielden ze een klein praatje met de dominee, om vervolgens in de consistorie te verdwijnen. De dominee stelde altijd vragen. Vragen over de Bijbelteksten, over de personages in de verhalen, en over het geloof. Ik, de leergierige boekenwurm die ik was, wist de verhalen praktisch na te vertellen, en dus beantwoordde ik elke vraag van de dominee. Na de derde of vierde vraag vroeg de dominee aan mij: “Zo, zo. Hoe weet jij zo veel?” En kleuter-Erik reageerde zonder blikken of blozen met: “Want ik ben hoogbegaafd.”

Achteraf weet ik dat het bulderende gelach van de gemeente er een van vertedering was. Indertijd, echter, hoorde ik alleen maar honderden mensen lachen om mij. Ik ben huilend weggerend, en sindsdien heb ik mijn gift grotendeels verzwegen. Noem het een miniatuur-jeugdtrauma.

Tegenwoordig zijn de wonden veelal geheeld. Als het nu ter sprake komt, zorg ik ervoor dat men weet dat ik het liever niet zeg – “Ik houd niet van opscheppen.” of “Ik wil niet arrogant overkomen.” Maar als de informatie eenmaal bekend is, dan zie ik vaak een verschuiving in de houding van mijn collegae. ‘Ah, mooi, we hebben een slimme. Hoef ik lekker minder te doen!’ De mens is nou eenmaal liever lui dan moe.

Geloof het of niet, waarde medestudenten, maar ook ik loop soms vast. Mijn hersenen bieden mij toegang tot geweldige dingen, maar mijn autisme sluit nou juist weer wegen af die voor iedereen makkelijk te bewandelen zijn. Het schrijven van een belangrijke e-mail. Het organiseren van een vergadering. Het beginnen met een taak zonder een volledige en ondubbelzinnige uitleg over hoe en wat. Het gaat steeds beter, maar dit zijn dingen waar ik nog altijd veel moeite mee heb.

“Ah kom op, jij bent toch de slimme hier?” klinkt het dan vaak uit de mond van een achteroverleunende, Dumpert-bekijkende collega. Blijkbaar begrijpt men niet dat ook intelligente mensen tegen dingen aan kunnen lopen. Als ik iets niet kan, dan verdien ik blijkbaar het hoogbegaafdheidslabel niet. Alsof dat te ‘verdienen’ is.

Enkele maanden geleden gaf ik een voorlichting aan een groep middelbare scholieren over studeren met een label – in dit geval betekent ‘label’ hetzelfde als ‘enige indicatie, van autisme tot hoogbegaafdheid en van schizofrenie tot manische depressie’. Tijdens de vragenronde kwam de slimme vraag: “Moet ik eigenlijk wel vertellen wat ik heb?” Over deze vraag heb ik lang moeten nadenken, maar met het oog op de tijd reageerde ik met het nietszeggende “Dat is je eigen keuze.” In de weken daarna heb ik meerdere malen lopen ijsberen over het antwoord op die simpel ogende vraag. Moet je dat eigenlijk wel willen?

Het is zo’n vraag zonder duidelijk antwoord. Wat ik tijdens mijn seminar antwoordde gaat alsnog enigszins op: het hangt af van je eigen voorkeur. Waar je zelf meer waarde aan hecht. Zoals zoveel dingen in het leven, heeft het voordelen en nadelen. Maar waarom zou je precies vertellen wat er op je label staat? Dat is een label dat op jou geplakt is, niet wie jij bent. Waarom zou je niet in plaats van “Ik ben hoogbegaafd” bijvoorbeeld zeggen “Ik ben een erg logisch persoon, gericht op kennis. Ik denk in oplossingen, en vind deze vaak sneller dan anderen.” Dit schrikt mensen niet af, neemt de nadelen van een label weg, en staat ook nog leuker op je CV! Dus, als ik die vraag nogmaals zou mogen beantwoorden, zou ik zeggen: “Zeg niet wat je hebt, zeg wie je bent!”

Hoogbegaafd! Autismespectrum

 Lid worden

© Erik van Beesten | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Hoogbegaafd dus. Alle stukjes vallen meteen op hun plek. Mijn enorm sterke wil die ik al van jongs af aan heb, de ingewikkelde zaken die ik me al afvroeg toen ik amper zes jaar oud was (mama, hoe bestrijd je armoede?) en het vele onderzoeken. Echter ook verveling in de klas, onderpresteren, faalangst en extreem perfectionistisch zijn. Een probleemkind vond men mij, een betweter met een grote mond.

De oorzaak werd overal gezocht. De dood van m’n vader als ik dan weer eens lastig was in de klas, het hebben van geen inzicht toen ik rekensommetjes op m’n eigen manier uitrekende en zelfs m’n rijke fantasieleven werd gezien als liegen. Waarom snapte niemand mij? Een pienter kind was ik wel, dat zagen mijn school en de psychologen nog wel in, maar verder werd er niet gekeken.

Lang was ik overtuigd dat het allemaal aan mij lag. Een dombo vond ik mezelf, een sociaal onhandige sufferd. Waarom kon ik gewoon niet normaal zijn zoals anderen? Waarom was ik steeds het buitenbeentje? Op mijn vijftiende liep ik dan ook compleet vast. School lukte niet en van m’n emotionele toestand snapte ik niks. Psychologen dachten het allemaal zo goed te weten, maar ik was het nooit met ze eens. De meeste sessies eindigden dan ook in extreme boosheid van mijn kant.

Resoluut heb ik op een dag besloten om mezelf te veranderen. Ik wilde populair zijn, sociaal vaardig en vooral niet meer als nerd gezien worden. Achteraf gezien is dat het moment geweest dat ik alle uitdagingen uit de weg ging en de clown ging uithangen. Liever zo dan dat ik weer teleurgesteld was als iets niet lukte, toch? Liever zo dan gekwetst te worden door de medemens, toch? Elf jaar heb ik me anders voorgedaan dan ik was. Elf jaar heb ik gedaan alsof ik graag onder mensen was, school me totaal niet interesseerde en het minimale uit jezelf halen stoer was.

Totdat ik vorig jaar ineens behoefte had aan m’n authentieke zelf. Ik verlangde naar de Stephany die veel wist en van leren hield, de Stephany die zaken onderzocht en veel las, de Stephany die graag op zichzelf was en zich bezighield met ander soort aangelegenheden dan het dagelijks leven en concrete zaken. De “diagnose” hoogbegaafdheid kwam een paar maanden later.

Stap voor stap ontdek ik nu m’n nieuwe identiteit. Het ontkennen maakt langzaamaan plaats voor acceptatie, het dom voelen voor zelfvertrouwen in m’n kunnen. Oude karaktertrekjes keren langzaam terug. Ik mag weer mezelf zijn van mezelf. Wat een bevrijding.

Hoogbegaafd! Jongvolwassenen

Voor jongvolwassenen tussen de 15 en 32 jaar

 Lid worden

© Stephany Daal | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Mij bekruipt het gevoel dat ik geen tijd te verliezen heb. Na 10 jaar schipperen tussen mijn kennis als verpleegkundige en het mantelzorgen voor mijn 86-jarige hoogbegaafde en hoogsensitieve moeder, ben ik, hoogbegaafde en hoogsensitieve dochter, sinds krap twee weken ontslagen uit mijn voor haar noodzakelijke en voor mij onvermijdelijke rol van haar spreekbuis. De professionals van het reguliere verpleeghuis laten mij subtiel weten dat mijn taak genoeg is geweest. Dat ik ‘mag loslaten’…

Dat is voor mij een confronterende boodschap: loslaten, wát eigenlijk? Na haar diagnose twee jaar geleden van vasculaire dementie stopte mijn altijd klagende moeder namelijk abrupt met confabuleren en compenseren, en werd zij een tot dan toe onvoorstelbaar toegankelijk en lief persoon.

Ik voel verlies: ik ben opgevoed door een moeder die om haar eigen pijn heen draaide. Zij was daardoor vóór haar diagnose een vrouw die klaagde, die boos was als iemand ‘het in het hoofd haalde om…’, die vond dat ‘niemand echt belangstelling had…’, die feitelijk niet wist waar zij zelf behoefte aan had, die niet deed aan zelfreflectie. Ik heb de zorg om haar heen tegen de klippen op georganiseerd, om haar maar niet meer te hoeven horen klagen.

Nu kan ik dat niet meer doen. Nu moet ik ‘loslaten’. Nu moet ik aanvaarden dat ik haar behoeften niet meer voor haar kan verwoorden. Nu zal haar verongelijkte persoonlijkheid weer vaker gezien worden.

Vanochtend werd ik wakker met een vast voornemen: wees er als de kippen bij om je zelfkennis uit te bouwen en te weten waar je behoeften liggen om je goed te voelen. Oefen je in het uitdrukken van die behoeften, zodat jij dat ook kunt als je niet meer alles zelf in de hand hebt. Ik heb mijn moeder in de door mij georganiseerde thuissituatie lang kunnen ontzien, haar kunnen ‘vertalen’ naar de (professionele) omgeving, haar kunnen behoeden voor al te veel eenzaamheid, haar heel vaak het voordeel van de sociale twijfel gegeven. Nu zit ze zonder die buffer en is ze nog net zo eenzaam.

Je kent jezelf het beste, dus kén jezelf dan ook snel het beste.

“…weet jij mij beter dan ik?”

Hoogbegaafd! Lichamelijke functies

 Lid worden

© Emmy | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

In het donker lig ik wakker. Buiten regent het en ik denk aan wat was. Ik ben van mijn geloof af gevallen, of beter, gegleden, pas van maand tot maand merkbaar aan een steeds dieper moeras.

Ik ben niemand en nergens. Hallo wereld, je kende me misschien in een vorig leven. Wat moet je met me aan? Structuren en systemen zijn log en staan in de weg. Zal ik zelf iets maken? Wat dan? Hoe kan ik dovemansoren van gehoorapparaten voorzien?

Een auto rijdt door de straat. Het is vier uur ‘s ochtends. Wat zou de bestuurder doen? Ben ik niet de enige nachtbraker, of zijn er contracten en verplichtingen die de bestuurder op dit tijdstip op pad doen gaan? Dan is er behalve de tijd niets dat ons bindt.

Na een gewelddadig ziektebed ben ik verdwenen. Voor sommigen ben ik daarmee dood. Blijf ik ongezien tot het tijd wordt om me te herinneren? Ergens zal ik verschijnen.

Ik zink weg in een lucide droom en maak daarin een fout. Mijn fout was een bedreiging voor een systeem waarbinnen fouten maken niet kon. Ik antwoordde: ∞

Het juiste antwoord was . of | of X.

Het antwoord doorbrak een deadline van een project waarin vernietigd diende te worden. Door de opschudding stierf ik als gedoodverfde verliezer. Ik doorbrak dat wat niet mocht maar wel bleek te kunnen.

Ik verdween in de diepte beneden het oppervlak. Baande me een weg door het moeras. Kwam bemodderd, onherkenbaar boven, werd achtervolgd als verdachte van de cruciale fout die het universum doorkliefde zoals iedereen dacht dat ze bestond: als eindigheid. Tot de volgende dag aanbrak.

∞: niets is dat niet iets anders aanraakt en niets stopt zonder in iets anders over te gaan.  Ik ben niet gemaakt om misleid te worden. Ik stroom, zacht en wendbaar als water.

Hoogbegaafd! Rouw & Traumaverwerking

 Intake

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

In de academische gemeenschap dansen degenen met tijdelijke aanstellingen op een vulkaan. Om de zoveel tijd rommelt hij weer en een uitbarsting ligt steeds op de loer. Dan is het maar de vraag wie er blijft en de vruchtbare aarde rondom de vulkaan belangrijker vindt dan de periodieke uitbarstingen, en wie er überhaupt mag blijven zaaien en oogsten.

De immense bibliotheken zijn ontruimd en gevuld met placebo’s als pleisters op een wond die niet wil stoppen met bloeden. In mijn eentje kan ik het systeem niet veranderen, maar ik kan ook niet achterover leunen en klagen zonder zelf iets te ondernemen, of denken dat anderen het voor me oplossen. Ik ben mijn eigen handreiking, uitgeput als ik ben. Met mijn laatste energie bewaak ik mijn capaciteiten, om van daaruit nieuwe energie op te doen.

Lang genoeg heb ik vanuit een afhankelijkheidsrelatie mensen gevoed in hun negatieve gedrag. Ik stond erbij en had ze in de gaten, maar was nog niet in de positie daar zelf wat aan te veranderen zonder dat dat consequenties zou hebben voor die positie.

Ik wil niet langer zwichten voor wie mijn capaciteiten wil gebruiken voor eigen gewin, ten koste van mezelf. Eerzucht voor de korte termijn is snel betrapt. Ik ben niet onder de indruk van clichéverspreiders die denken het ultieme wiel te hebben uitgevonden, doen alsof ze de normenmessias zijn, of credit claimen voor mijn ideeën. Ik ben geen product, geen gereedschap, geen resultaat, geen vervangbare wegwerpmedewerker die je door de kapitaalversnipperaar haalt omdat ze haar turbomotor niet kan afremmen. Ze zullen merken hoe zonder mij niets meer hetzelfde is, en vastlopen in hun opportunisme. Van een lege akker kan je niet oogsten. Ik heb mijn vruchten elders geplant. Mijn bloei zal ze nog lang bijblijven.

Ik ben de enige die bepaalt dat ik rijp genoeg ben voor “de wereld” en dat laat ik me ook niet voorschrijven door mensen die toevallig door het grotere aantal jaren op deze aardkloot een hoger toerental hebben. Wie dat voor me wenst te bepalen heeft niet door dat de kopgroep al lang uit hun zicht is verdwenen. Ik hoef niet te luisteren naar zelfverklaarde autoriteiten die denken dat ze voorgoed gebakken zitten. Het lijkt me saai om zo gestagneerd te zijn terwijl de mensenconstellaties om me heen zich continu ontwikkelen.

Met trots treed ik in de voetsporen van inspirerende voorgangers, maar met nog meer trots trek ik mijn eigen spoor. Ik zal durven en winnen, zonder een spoor van verliezers achter te laten. In plaats daarvan voed ik geen gedragingen die me niet aanstaan. Het is het jaar van de zoete geur die ik niet vergeet, maar waarvan ik niet precies weet waar hij vandaan komt of naartoe gaat.

Als mijn eigen undercover sla ik gade hoe niets hetzelfde is en er niets is veranderd. Ik omarm wat er altijd al was en zie dat ook steeds beter. Alleen in mijn handschrift staat straks mijn verhaal, om er achter te komen dat ik al jaren aan het schrijven was.

Hoogbegaafd! Zeer hoogbegaafde volwassenen

 Intake

© Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Toen ik de trein naar Amsterdam al was ingestapt, werd er opgeroepen dat de trein niet verder zou rijden dan Almere Centraal. Er was een “aanrijding met een persoon”.

Daar aangekomen was het een chaos. Waar normaal de treintijden te zien zijn, stond nu “wacht op oproep”.

Ik droop af, dwaalde het tochtige centrum van de stad zonder hart in, de ongebonden plaats met het fijne huis. Belde mijn afspraak af.

Ik voelde er niets voor om tussen het oponthoud de kreten te horen over gemiste aansluitingen en hoe asociaal het zou zijn om zelfmoord te plegen op het spoor. Toegegeven, er zijn andere mogelijkheden, en aan preventie valt nog veel te doen.

Niet iedereen vindt aansluiting in deze verharde, gepolariseerde maatschappij. Niet iedereen houdt het vol tussen het ellenbogenwerk en geroeptoeter, het baas boven baas, tussen de tegenstrijdige belangen, verstrengeld in een ongezien zijn vanuit het individualisme. Waarom zetten we niet sterker in op respect voor diversiteit?

Dwalend door de stad zag ik een leuke trui aan een etalagepop. Ik ging naar binnen om de trui te passen, en kocht hem samen met eenzelfde trui in een andere kleurstelling, omdat geen dag hetzelfde is.

Terug bij het station hoorde ik nog steeds oproepen, dus pakte ik de bus.

Elke keer als ik deze truien draag, draag ik een stukje mee van wie het dan ook was die het vandaag niet meer zag zitten, maar vanochtend nog opstond, voor de laatste keer. Zo is er vanuit de anonimiteit tenminste iemand die hem/haar niet vergat en in stilte haar stem verhief.

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ja, mijn weg kent genoeg kuilen en obstakels. Die van de meeste mensen wel, laten we eerlijk zijn.

De een kan meer aan dan de ander, naar het veelal schijnt. Maar te veel, ècht te veel is een gedachtegoed, stapje voor stapje doorgaan een levenswijze. Of een wijze levensles?
Deze kreeg ik van een wijze oudere dame:

Wees zoals het riet dat buigt, want de boom kan breken in een storm.

© Laura | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

“Jij redt het wel.”

Als ik het wel red, impliceert dat, dat ik op mezelf ben aangewezen, en niemand mij ooit hoeft te helpen. Het impliceert dat ik sterk ben en goed in van alles, maar op die erkenning volgt dat ik voor mijn welbevinden geen hoor en wederhoor nodig heb.

Ik red het niet in mijn eentje zonder de veilige bodem op basis waarvan we elkaar versterken, ook wel bakermat genoemd. Ook niet met een turbomotor. Mijn autonome ik heeft ook iets nodig om tussendoor op terug te vallen en om zielsverwantschap te vinden.

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Bedoel je flamberen? Nee, ik ben niet aan het flamberen, zoals een uit Engeland geïmporteerde Christmas pudding besprenkeld met likeur voordat je hem gaat eten en er achter komt dat hij niet echt eetbaar is, maar “er nou eenmaal bijhoort” volgens van het Eiland afkomstige personen (niet de halfslachtige, zoals ik). Al lijkt het er soms wel op dat mijn hoofd in brand staat vanwege de drukte van het afronden van mijn proefschrift (zou ik ook likeur gebruiken als brandstof)?

Ik heb laatst een nieuwe jas gekocht, helemaal geïmporteerd vanuit Tsjechië want zulke maken ze hier niet, en die is nogal flamboyant. Dus als ik hem draag, flamboyeer ik. Als ik flamboyeer ben ik samen met de rest van de mensheid en toch weer een individu.

Het is een lange rode jas met motief en in de winkel heet hij de “Red Queen coat”. Nu dacht ik altijd dat ik Alice in Wonderland was, maar blijkbaar wil mijn rol in dit post-apocalyptische rijk der fabelen nog wel eens veranderen.

Het is momenteel mijn enige jas die warm genoeg is als het vriest. Dus telkens als ik mijn tijdelijke kluizenaarsbestaan even onderbreek en naar buiten ga omdat ik toch nog een paar verplichtingen buitenshuis heb, draag ik hem.

In dit land is het normaal dat mensen elkaar negeren op straat. Nu gebeurt dat nog steeds als ik de jas draag, maar niet meer altijd. Sommigen spreken me aan omdat de jas zo fel in hun ogen flamboyeert (en ze hem misschien stilletjes ook wel zouden willen durven dragen), anderen kijken alleen heel veel langer dan je op basis van de nulhypothese “Mensen negeren elkaar op straat” mag verwachten.

Misschien hebben de personen die extra lang kijken een houding van “Wat loopt daar nu weer over straat!” Als hun micro-expressies neerbuigend zijn, staar ik gewoon even lang terug totdat ze hun blik afwenden of voorbij gelopen zijn. Misschien zijn ze gecorrumpeerd door de het retorische hoogstandje “doe maar normaal, dan doe je gek genoeg”, want dat is wel zo veilig. Andere mensen die extra lang kijken maar dat op een wat leukere manier doen willen misschien wel wat zeggen, maar bedenken zich dan dat er vast al heel veel mensen wat zeggen.

Voorlopig flamboyeer ik rustig verder en het enige dat ik daarvoor hoef te doen is naar buiten te gaan met een warme jas aan. De winter duurt nog wel even.

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Geen carrière valt zo slecht van tevoren uit te stippelen als een wetenschappelijke. Elk jaar was er wel weer een volgend jaar van studeren, later van mijn promotietraject, en daarin kon ik in globale lijnen overzien wat ik zou gaan doen.

Nu lijk ik in een diepe te vallen en ik kan daar in vlagen erg door worden ingenomen. Als ik mezelf gerust heb weten te stellen besef ik me dat ik het juist als een kans moet zien: nadat mijn contract is afgelopen kan ik alles even aan de kant schuiven en gaan overdenken hoe ik het beste aan de rest van mijn leven kan beginnen, zodanig dat ik niet in een zinloze obscuriteit verval. Natuurlijk valt ook dat niet helemaal te voorspellen, maar dat is voor nu het plan, en ik verdenk mezelf ervan dat ik me eruit wil slaan als het toch gebeurt.

Als science-paratrooper word ik op dit moment geheel ingenomen door het schrijven van zo veel mogelijk papers, terwijl ik ondertussen vervreemd raak van de rest van de wereld waarin nog veel te veel te beleven valt om de rest van mijn tijd door te brengen als massaproducent van wetenschappelijke publicaties. Het is nu wel extreem druk en niet gemiddeld druk, hoewel gemiddelde drukte in de wetenschap ook best veel tijd kost.

Ik wil verbonden blijven met de wereld. Niet alleen maar scoren terwijl er bijzonder weinig mensen zullen zien dat er een doelpunt is gemaakt. Dat komt doordat veel mensen niet kunnen zien dat er een doel staat. Ondanks dat moet er ook nog de competitie worden aangaan over wie er überhaupt in dat doel mag scoren. En anders transfer je maar naar een club in het buitenland.

Laatst wisselde ik met iemand uit over hoe ik er aan leek te hechten om de toekomst min of meer paraat te hebben, zelfs op de kleine schaal van gevolgen van individuele handelingen binnen het grotere geheel. Zo ben ik het gewend, want dat is lang mijn meest veilige strategie geweest.

Ik weet wel dat ik ook een mean streak heb, een wil om risico’s te nemen en dan te zien waar ik uit kom en tot welke creaties het allemaal leidt, en dat deze niet altijd genoeg ruimte krijgt om er te kunnen zijn. Ik noem het een verborgen mean streak. Hij is verborgen voor veel mensen, door mijn calculerende bewustzijn uitgeschakeld. Hij is er wel degelijk voor mensen die me wat beter willen kennen.

Toch heb ik ook momenten gehad waarop deze meer naar buiten toe kwam. Bijvoorbeeld gedurende periodes in mijn jeugd waarin ik me behoorlijk alternatief kleedde, wat nog steeds wel eens gebeurt, al blijven de stekelkettingen nu opgeborgen. Of mijn niet geheel in de lijn van mijn BSc liggende MSc waarvoor ik vier jaar geleden afstudeerde. Hij wordt getriggerd en geactiveerd door mijn allergieën voor stijve burgerlijkheid, overmatig officieus en groots onthulde initiatieven die je net zo goed vanuit je eigen achtertuin kan opzetten, het ontbreken van een what you see is what you get, een doofpotmentaliteit, hoge bomen die in hun prestigieuze belangrijkheid onbereikbaar zijn, het meewaaien met alle winden, en het overal een slaatje uit willen slaan. Oftewel, alles waarvan me duidelijk is dat ik het anders wil doen.

Ik denk dat ik deze ruige beer maar eens los ga laten op mijn toekomst in plaats van overal beren op de weg te zien omdat het allemaal even wat minder voorspelbaar is. Daarom bij deze: ik ga volgend jaar op zoek naar een plek waar ik mijn mean streak kwijt kan want daarmee kan ik innoveren (hoe calculerend ik dat hier neerzet!). Die plek heb ik al bij de stichting die ik aan het oprichten ben [deze], maar daar kan ik niet van leven. En laat ik dat nou net willen.

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ken je dat, dat een kakofonie zo luid is, dat je niemand meer kan horen en iedereen over elkaar heen tuimelt? Ik herken het in het wilde geschrijf – al die aandacht! – voor Trump, Brexit, Zwarte Piet, et cetera. De arena vol publiek versterkt het onderbuikgejoel en -getier. Er wordt geen consensus bereikt, maar het geroep gaat onverminderd door. Sommige mensen zijn al overgegaan tot het verpesten van elkaars feestjes.

Cijfers, indien zorgvuldig en zonder vooraf bepaalde meest wenselijke uitkomst geïnterpreteerd, kunnen een beter beargumenteerd geluid genereren, maar dat gaat verloren in de oorverdovende kakofonie van wie vooral heel hard wil brullen en overal wat van wil vinden zonder zich verder te verdiepen.

De netto uitkomst is een verkiezen van brulapen als vertegenwoordigers, simpelweg omdat die tenminste overal wat van vinden, onderbouwd of niet.

Ik heb daarom bewust de keuze gemaakt om niet boven dit wilde, ongemaaide maaiveld uit te willen steken omdat de strohalmen te wild alle kanten opslaan in de wervelwinden die elke dag veranderen. Dan gaan mensen zogenaamd de discussie aan, heilig overtuigd van hun eigen gelijk, zonder dat ze zich ingelezen hebben. Schaamteloos durven ze niet voor enige rede vatbaar te zijn (een veelvuldige doch veredelde vorm van ontoerekeningsvatbaarheid).

De onderwerpen waarover maar weinig mensen hun mond open trekken dreigen verloren te gaan in stilte, omdat ze zich betrekken op kleinere groepen mensen in deze maatschappij. One size does not fit all. Denk bijvoorbeeld aan de behoeften van jonge en oude hoogbegaafden, genderdiversen, en chronisch zieken. Buiten de gulzige draaikolken van de maalstroom maken deze onderwerpen voor kleinere groepen mensen een groot deel van hun leven uit. Met een gezonde waarheidsbevinding durf ik het aan om hierover mijn mond open te doen – niet alleen vanwege de noodzaak zulke onderwerpen uit de collectieve vergetelheid te halen, maar ook omdat sommige ervan mij persoonlijk aangaan.

Het resultaat van vele jaren schrijven is mijn persoonlijke archief, mijn verhaal, het zijn mijn gedachten en hersenspinsels, mijn ervaringsgerichte kijk op datgene in de maatschappij dat door zo veel mensen over het hoofd gezien wordt. Het heeft zelfs een organisatie opgeleverd [deze hier] die volgend jaar een stichting wordt. Juist waar anderen stil blijven omdat het ze ontgaat, trek ik mijn mond open. Ik blijf me verdiepen en leer door: zo kan ik des te beter mensen verbinden en informeren en nog meer deelaspecten belichten.

Ik sla graag bruggen. Maar alleen naar wie daar vatbaar voor is.

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ik heb dan toch op LinkedIn de Hoogbegaafd! organisatie gezet waarvan ik oprichter ben.

Mijn profiel was eerder volstrekt niet aanstootgevend omdat het alleen het bètawetenschappelijke deel van mijn persoon aanraakte met de als grijsgedraaide outputmachine geproduceerde papers en andere correcte wenselijkheid.

Mijn hoofd verscheen afgelopen week in een heel ander verband voorzien van kleur op Het Internet en zo werd ik uit de archiefkast gesleurd.

Evolutie

Verwatering van bronnen als in van generatie op generatie overgeleverde verhalen heeft geleid tot mythologisering van oorspronkelijk anders bedoelde concepten en het voortbestaan van verouderde paradigma’s, een niche die zeer gunstig bleek voor het ontstaan van de klok-zonder-klepel coach als soort.

Habitat

Ze groeien veelvuldig in het wild met een voorkeur voor koele, vochtige ecosystemen met veel dood hout en scholen graag samen op omgevallen bomen als paddenstoelen en zwammen.

Voortplanting

Jongen, ontstaan vanuit een procedure voorafgegaan door hevig en felgekleurd marketing-baltsgedrag, groeien op in een afgeschermde commune met door ouderlingen voorgekauwd gevoederde waarheidsbevinding.

Gedrag

Deze zelf-evidente deskundige elite waant zich vanwege hun deskundigheid de enige soort die iemands probleem zou kunnen oplossen en doet dat door groots en spectaculair uit te pakken door het als dood hout te behandelen en er als schimmel op te groeien om het nog poreuzer te maken. Hun belangrijkheid moet dan ook zo zichtbaar mogelijk zijn, hoewel er een duidelijk Dunning-Kruger effect aanwezig is. Ook stilteruimtes blijven niet gespaard van deze kakofonie van belangrijkheid. Er wordt, om hun geloofwaardigheid te vergroten, veelvuldig gepronkt met het bezitten van prijzige certificaten waarvoor ze niks zelf hebben hoeven uitzoeken.

Positie in de voedselketen

Potentiële prooien vinden de voorspelbare, generieke afvinklijstjes, hapklaar voorgeschotelde concepten, en gaarkooksels volgens vaste receptuur eerst heel lekker en voelen zich daardoor bevestigd in hun keuze voor de klok-zonder-klepel coach. Degenen die kritischer denken zullen echter al gauw last krijgen van darmklachten, opborrelend maagzuur, en vitaminegebrek. Zij zijn een natuurlijke vijand van de klok-zonder-klepel coach, die dit vergif dan ook ontwikkeld heeft als natuurlijk verdedigingsmechanisme. Minder kritisch denkende wezens vormen daardoor de basis van het dieet en daartoe heeft de klok-zonder-klepel coach verfijnde loktactieken ontwikkeld. Deze tot hulpeloosheid verlamde prooien kloppen gauw opnieuw aan als er op weer een ander plekje op deskundige wijze een pleister geplakt moet worden. Uiteindelijk worden ze van binnen uit volledig geconsumeerd.

Invasieve soort

Verschillende pogingen tot bestrijding van deze invasieve soort zijn ondernomen ter bescherming en behoud van gezonde ecosystemen, met kennis als bestrijdingsmiddel. De meeste klok-zonder-klepel coaches hebben echter een structurele kennisresistentie ontwikkeld. Dit kan worden aangetoond door de ondanks de resistentie heftige reactie hierop: typisch zijn berispen, gal spuwen, en lasteren. Wortel schieten en stampij maken komen ook voor, vooral als gevolg van een afwijzing ondanks intens baltsgedrag. Dit zijn dan ook goede diagnostische kenmerken van deze soort, die zich vanwege biomimicry aan de oppervlakte niet altijd even snel onderscheidt van goedaardige soorten.

Professionele identificatie

Wij hebben verschillende biologen, gedragswetenschappers en kennisverspreiders ingezet om het aantal voedingsbodems voor de klok-zonder-klepel coaches drastisch te beperken en deze soort te identificeren ter conservatie van minder zelfzuchtige soorten die beter weten waarmee bezig zijn.

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Ik besloot de proef op de som te nemen en iets te bloggen vanaf mijn mobiel, in bed, moe en vlak voor het slapen gaan, in de hoop dat ik daarmee verder tot mijn kern kon doordringen. Recentelijk zag ik bovendien een documentaire over de Kalkalpen en deze blijkt me wel degelijk geïnspireerd te hebben. Lees hier het resultaat:

Zachte paden

Warme herinneringen zijn mijn zachte paden. Ze lieten me ondervinden zonder voorwaarden, met een knisperende ondergrond, als lopen over mosbedden op blote voeten in schemerlicht.

Niemand keek over mijn schouder mee om mijn woorden, soms onuitgesproken, te wegen, verplaatsen of schrappen en me te berispen tot ik mijn stem verloor en alleen nog kon fluisteren.

Soms was ik alleen, soms hand in hand. Dan reisde ik en luisterde naar de inheemse klanken van de tropische tuin met koi in de vijvers, of zat ik met jou onder een overhangende boom in het park om de hoek terwijl de miezer alles fluisterend aanraakte. Overal mocht ik mijn talent voor anders zijn benutten en mijn gedachten in elkaar vlechten tot een stevige zachte basis.

Ik smacht ernaar om niet langer in helverlichte betonnen gangen opgesloten te zitten met geluiden als vervormde echo’s. Ik kaats heen en weer tussen hoop en desillusie. Mijn zinvol gewaande richting is verbrijzeld tegen de rotsen in de afgrond. Ik bleek vervangbaar en mijn ideeën gratis te bestelen. Basisloos kon ik nergens landen.

Ik probeer te landen in mijn vangnet van hervonden basisgedachten en van daaruit nieuwe zachte paden te banen.

© Alice Karen | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Dit is een tekst die ik schreef als reactie op ervaringen die ik in mijn werk als coach voor begaafd-gevoelige volwassenen op heb gedaan, ervaringen die ik relateer aan mijn persoonlijke ontwikkeling en die ik voel als stimulans tot nieuwe activiteiten. De theorie van positieve desintegratie is een belangrijke maar niet enige inspiratiebron voor mij en voor de personen die ik via mijn werk ontmoet, een stimulans om complexiteit in betekenisgeving en intensiteit van beleving te (h)erkennen, beantwoorden, onderzoeken en waarderen. Om deze reden deel ik de blog ook hier.

Er moet iets van mijn hart, en wie de ruimte heeft om al luisterend te lezen dank ik bij voorbaat.

Een aantal jaren werk ik als coach voor begaafd-gevoelige volwassenen. Ik heb over de jaren heen zoveel geweldige persoonlijkheden ontmoet. Dit is voor míj een ongelooflijke sociale voedingsbron geweest en ik heb mij tegelijkertijd kunnen uiten in een setting en op een wijze die mij goed ligt: sociaal, ontwikkelgericht en creatief. Geweldig! Na vele jaren van “extreem onzeker en extreem zelfstandig zijn” waarin ik min of meer alles wat er om mij heen gebeurde “verinnerlijkte” (ik citeer mijn vader, die een gave heeft voor treffende, scherpzinnige formuleringen), inclusief de conflicten, fricties, twijfels, negatieve emoties en afwezigheid van mijn omgeving, heb ik mij de afgelopen jaren op een van de meest dankbare manieren mogelijk weten te ontwikkelen tot een vreugdevol en binnen mijn standaarden (ha 😉 !) succesvol ondernemer. En, iets meer dan iets belangrijker dan dát, ik heb me ontwikkeld tot een liefdevol persoon, zichtbaar in samenwerking met een omgeving waarin ik mij gespiegeld zie en voel, emotioneel en intellectueel gevoed voel, waarin ik betekenis vind in wat ik onderneem en waarin ik basaal weet hoe, waarom ik waarvoor en voor wie bij kan dragen aan “de ontwikkeling” die mij sinds heugenis zo lief is.

De idealist in mij is ‘in vivo’. De verslagen nihilist laat zich soms via ironie herkennen, met enige regelmaat is de nihilist hoorbaar in momenten vol waarachtig verdriet en heel af en toe schreeuwt hij omslachtig om aandacht middels een dag protest onder een deken.

De nihilist viert echter ook hoogtij: ik voel nu namelijk dat ik om het even wat dan ook een mooi persoon ben en dat het inderdaad zó simpel is.

Basaal streef ik vermindering van erkend lijden na (nou, nou! roept de innerlijke criticus), en loop ik warm voor intensivering van vreugde, creativiteit en liefde (niks tegenin te brengen).
Ik leef dit, dat voel ik én ik maak fouten.

Dat dit mooi is, wie ik ben en wat ik doe, stond mij niet altijd zo helder voor de geest als de afgelopen tijden. Mijn werk heeft daaraan bijgedragen. Alle liefdevolle mensen die ik heb leren kennen, hebben daaraan bijgedragen.

Ik heb er ook aan bijgedragen, door er simpelweg te zíjn, blijkt nu.

Als ik schrijf dat ik mij ontwikkeld heb tot een liefdevol persoon, herinner ik mij dat ik gevoelsmatig altijd schuldig was ergens aan. Aan leven.

Schuldig aan “te veel”, “te intens”, “te ingewikkeld”, “te zelfstandig”, “te spontaan”, “te lui”, “te eigenzinnig”, “te betweterig”, “te dik”, “te gecontroleerd”, “te egoïstisch”. Te, te, te. “Noem mij maar Lot want té ben ik toch al”, concludeerde ik in mijn puberteit.
Ik voelde mij chronisch op visite in andermans leven, ik voelde mij een last zoals ik was. Deze ervaring hangt met een persoonlijke ontwikkelingsgeschiedenis samen, en een daar ook mee samenhangende sensitiviteit. Dat haalt echter niet weg dat ik niet schuldig kán zijn aan wie ik ben en hoe ik zo geworden ben. Of, zoals mijn vader laatst eens zei, “je bent niet zelf de oorzaak van je persoonlijke geschiedenis”. Hij sprak bemoedigend dat ook ik het wel eens word met mijn geheugen én mijn geweten (en de harmoniezoeker in mij streeft toch tenminste volledige consensus na ;-)).
Op deze momenten ben ik hem dankbaar voor zijn trefzekere reacties, vroeger zou ik mij op die momenten echter schuldig voelen “omdat ik blijkbaar extra aandacht nodig had”.

En nu komt de reeds vergeven crux:

Ook vóór dat ik zo bewust ervoer bij te dragen aan een groter geheel, zoals nu via mijn werk, en mij zo verbonden voel met dit grotere geheel, dat ik zo intens verinnerlijkte tot bittere zelfafwijzing aan toe, was ik een liefdevol persoon.

Wijsheid schuilt in ervaring, en de ervaring leert mij nu dat ik altijd al een liefdevol persoon was en dat ik niet schuldig ben aan mooi zijn. Ik kan nooit zelf schuldig zijn geweest aan mooi zijn.
Oftewel: ook voor de ontwikkeling tot het punt waar ik nu sta was ik goed, mooi, lief, fijn zoals ik was. De prestaties die ik in dit leven tot nu toe heb geleverd, zijn geen compensatie voor een chronisch te kort schieten. Mooi zijn was ik bij geboorte, begrijp en voel ik na de nodige ontwikkeling. Dat is de ironie.

Terug naar mijn werk en wat ik daarin ervaar en wil delen:

Mijn groei in mijn werk is samengegaan met een toename van contact met personen die een beduidend unieke, eigen emotionele, motivationele en cognitieve intensiteit kennen. Ik werk samen met complex denkende, veelzijdige voelende, diepe, diepe wil-hebbende personen.

Tussen de begaafde personen die ik ontmoet bestaan eindeloos veel verschillen. Van een afstand bekeken kan ik overeenkomsten tussen deze verschillen waarnemen, en ontstaan er subgroepen binnen ‘mijn’ doelgroep.

Zo is er een subgroep die ik ‘slechts’ kan duiden met termen als “intensiteit en complexiteit”. Personen die zoveel vragen stellen bij de term “begaafdheid” dat de term een uitgemolken sociale betekenis krijgt en per direct toe is aan persoonlijke herformulering en individuele, idiosyncratische, toegepaste innovatie.
Deze groep is altijd en overal intens op zoek naar het waarom, hoe, wanneer, wat, met wie, waartoe, want, welke, waar. Bij álles wat zij doen hebben ze eindeloos veel vragen te stellen. Bij elke onderneming ontwortelt een toestroom van twijfels. Een extreem diepe doorwerking kenmerkt hun gedachtewereld, een relatief kleine prikkel leidt tot een explosie aan gedachten, een wereld daadwerkelijk vol van gevaren en bedreigend rijk aan mogelijkheid.

Zij delen met mij een ervaren geïmplodeerde wil, een verlamming van motivaties die tot op spierniveau voelbaar is. Ze bevragen van alles wat zij bewust tegenkomen de essentie, het bestaan en de ontwikkeling.

Deze personen laten zien dat emoties een creatief proces zijn, kunnen schakelen als schaakmeesters, en raken hierdoor niet zelden over hun toeren van prikkels die anderen negeren, niet opmerken, niet waarderen of respecteren. Het zijn personen die overal betekenis in kunnen zien, en niet zelden vastlopen in de vraag wáár ze dat in wíllen zien. Deze personen denken tot waar ze voelen en voelen tot waar ze denken en tegen het leven, dat ze zo intens willen en zijn, zeggen ze keihard, knetter hoorbaar JA en met evenveel intensiteit en doortastendheid MAAR.

Déze intensiteit en complexiteit is moeilijk voor te stellen, tenzij je in superlatieven of vaag omschreven abstracties spreekt. “Intensiteit en complexiteit” zijn abstracties, eerder nog fysisch van herkenbare betekenis: ze spreken veel mensen, denk ik, niet aan op “sociaal-psychologisch” niveau, het zijn geen herkenbare labels, als in ‘sociale rollen’ verwoord in behandeltermen. “Intensiteit en complexiteit” zijn geen tot interventie leidende termen. Vooralsnog.
Toch zie ik het als essentiële termen, die samen zowel de fysiek-emotionele dimensie als de cognitief-intellectuele kenmerken betrekken, waarnaast ook de sociale kwalificaties, de relatieve en in samenhang met de omgeving bestaande kwaliteiten, in zekere zin geborgd zijn (een intense en complexe benadering van “je bent te gevoelig” of “maak het jezelf nu toch niet zo moeilijk” tot aan “wat een gedoe”).

Iemand die heel veel verbanden legt, divergerend denkt, extreem logisch nadenkt, letters in kleuren ziet en muziek in gevoelstermen denkt, personen die voedsel beminnen, rechtvaardigheid als hoogste goed zien, die ontwapenend intens genieten van een blik van een onbekende, personen die dichtklappen van een uitgebleven reactie, iemand die floreert in onzekerheid, personen die altijd en overal een afhankelijkheid in zien…

Deze personen hebben baat bij een diepe, diepe, radicale acceptatie van wat ze zijn. Mooi, sociaal, intelligent, creatief, lief. Mooie personen.

De wereld heeft baat bij mooie mensen. Mooie mensen die simpelweg mooi zijn.

Dit zijn namelijk personen die dermate veel vragen stellen dat het bestaan zelf betwijfeld wordt. Alles wat voor anderen klaarblijkelijk logisch, aanneembaar, niet “in frage” is…dát is voor hen een allergrootste bron van onzekerheid. Deze personen, die zo immens productief, overtuigd en enthousiast kunnen zijn dat er een nieuwe rekenmaat voor menskracht voor bedacht zou moeten worden…zíj lopen risico het bestaan, hun bestaan, hun waarde, hun zijn, zo intens diep te betwijfelen dat ze existentieel vast lopen. De extreme ervaringen van anders-zijn, het altijd ook weer ánders kunnen zien en begrijpen van wat voor anderen zo evident eenduidend is, de sociaal gemiste aansluiting en de altijd doemende onzekerheid…deze vragen om radicale acceptatie van een “positieve zijnsovertuiging” (zoals míjn coach dit mooi treffend verwoordt).

Deze groep is dermate sterk in het waarnemen van alle mogelijke mitsen en maren dat deze groep dés te meer baat heeft bij het waarnemen, invoelen, omarmen en positief voeden van wat radicaal waar is.

Namelijk dat ze er mogen zijn zoals ze zijn en dat is MOOI, en dat ze daarin kunnen floreren en dit, deze basale waarheid voor wáár kunnen gaan zien en zichzelf als zodanig uiten, in de complexe en extreem intense overtuiging dat ze mooi geboren zijn en altijd mooi zullen blijven en dat er niks anders op zit dan radicaal te accepteren dat zij ten diepste, tot in de meest complexe uithoeken van hun innerlijk bestaan óók mooi zijn.

Voor hen doemt cynisme, nihilisme, voor hen is het risico van dichtklappen en imploderen, van uit de school klappen en zich tot zelfhaat aan toe schamen, levensgroot, zoals het bestaan dat ís. Zij hebben het nodig om zichzelf tot in de kern lief te hebben, zoals zij alles tot de kern willen bevragen, weten, ontwortelen, herkennen en erkennen.

Noem het een geloofsovertuiging die je de ruimte biedt om overal aan te twijfelen, mét behoud van basale zelfzorgzaamheid: de overtuiging dat je mooi bent zoals je bent, ook als je zijn in zoveel kleuren, geuren, gedachten, gevoelens, momenten, sensaties, twijfels, missers, mislukkingen, en verliezen komt die het leven zo complex en intens als het is, rijk is.

© Lotte van Lith via >>PositieveDesintegratie.nl<< | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Lieve hoogbegaafde PhD-kandidaat die het niet meer ziet zitten,

Er is een celebritycultuur ontstaan in de wetenschap als gevolg van de focus op individuele prestige in plaats van samenwerking, en daar word jij je steeds meer bewust van. De competitie voor onderzoeksgeld op nota bene projectbasis is immens. Burn-outs zijn onderdeel van het systeem geworden en ook de gaten tussen tijdelijke contracten in zorgen voor veel stress. Daar loop jij ook tegenaan te hikken, maar er wordt vanuit gegaan dat jij je daar wel doorheen kan zetten voor “het hogere doel” (ook te lezen als “andermans hogere doel”, of “doel van de mensen die al gebakken zitten”, al voelt die gedachte nog confronterend en onwennig).

Het duurt ook nog eens vrij lang om een onderzoeksvoorstel te schrijven. Tijd die je nu niet, maar straks vanuit de WW misschien wel hebt. Misschien is het in de WW wel gezelliger dan in de wetenschap en kan je jezelf een beetje opladen, hoop je. Je bent nog steeds aan het afwegen en je breed aan het oriënteren op allerlei andere mogelijkheden, maar bent zo opgebrand dat dit je vaak niet meer lukt naast het vervullen van je dagelijkse taken. Je hebt ook geen begeleiding vanuit de wetenschap in het verkennen van die andere mogelijkheden: je bent op je vermoeide zelf aangewezen.

Ben je een goede wetenschapper? Kan je het wel? Ja, al zeg je het zelf. Je bent een van de beste PhD-kandidaten. Daar ligt het dan ook niet aan. Misschien heb je straks geen motivatie meer om een onderzoeksvoorstel te schrijven omdat goed zijn in deze branche nog steeds geen enkele garantie biedt op een vaste plek of doorgroeimogelijkheden. En dat is scheef: een hoofdbreker die je ‘s nachts wakker houdt. Het gouden ei ligt blijkbaar niet altijd onder de gans die het beste kan broeden en je voelt je schuldig dat het gouden ei niet op jouw nest ligt omdat je niet weet waaraan je deze oneerlijkheid dan kan toeschrijven.

Er wordt zeker in de “hogere” regionen van de academie niet geselecteerd op emotionele en creatieve intelligentie en inlevend vermogen, maar wel op het oppervlakkiger charisma en het extraverte type leiderschap, en dat wordt dan gedefinieerd als “sociaal vaardig”, of erger nog, als “excellentie”, en ook nog eens als mores geponeerd. De menselijke diversiteit die het establishment niet kent of wil leren kennen, kiest men ook niet. Op de tweede plaats komen de verdere cognitieve vaardigheden die handig zijn in de wetenschap. Er is lang niet altijd plek voor curiositeit als drijfveer: pas eerst maar met je onderzoeksonderwerp in het systeem.

Achter goedbedoelde acties, zoals je er bij proberen te betrekken, maar verder niet faciliteren, zit in eerste instantie een zelfgerichte motivatie. “Kijk mijn pogingen jou erbij te betrekken zodat je er tenminste niet buiten valt!” Hierdoor is er steeds minder oog voor je aflopende contract en je onzekerheden die daarmee gepaard gaan.

Een binnengehaalde prestigebeurs moet tien keer gevierd worden en je wordt steeds geacht erbij te zijn. Jij gunt het diegene en houdt je verdriet bij je, want je hebt lachplicht. In jouw bijzijn worden de plannen besproken voor het aannemen van twee PhD’s van dat onderzoeksgeld, die zich gaan bezighouden met twee mogelijke vervolgen op je eigen PhD, onder andere jouw ideeën omvattend, maar jij bent niet meer nodig. Een verdere investering in jou is dan ook een vriendendienst waarvoor je eeuwig dankbaar dient te zijn (dit herken je uit je stukgelopen vriendschappen). En de gewenste PostDoc heeft een andere achtergrond dus aan dat profiel kan je niet voldoen. Ook heb je ineens opkomstplicht op groepsbesprekingen van de nieuwe, verbrede onderzoeksgroep, terwijl deze niet relevant zijn voor de afronding van je PhD en je veelzijdige input terzijde geschoven wordt. En ineens moet je nog een college gaan geven, terwijl de vraag eerst gesteld werd alsof het een keuze was. Ten slotte word je geacht in je WW-tijd met je uitgeputte hoofd en lijf een cursus te gaan volgen die wel eens handig kan zijn voor een PostDoc-positie, want wellicht word je via een buitenkansje toch nog een excellente hemelbestormer met een prestigebeurs (voor de daarop volgende twee jaar dan).

Als je reageert op een PostDoc-vacature in plaats van zelf een onderzoeksvoorstel te schrijven, betekent dat een prestigebeurs minder op je CV en een breuk in je onderzoekslijn tot dan toe. In het huidige systeem zet dat je al op een zijspoor ten opzichte van de hemelbestormers die rechtstreeks naar boven toe schieten. Die hemel heeft de vorm van een piramide. Overigens wordt hooguit 10% van de onderzoeksvoorstellen gehonoreerd en wie dat dan zijn is niet gevrijwaard van willekeur.

Uiteindelijk lig je al in het water en klamp je je vast aan een uitgeworpen sleeptouw terwijl je de feestgangers op de boot goed kan zien. Het strand is vlakbij. De andere feestgangers denken dat dit onderdeel is van het feest, dus je moet blij en cheerful zijn want er is een prestigebeurs binnengehaald (jij staat buitenspel), want er is een nieuwe onderzoeksgroep met veel kruisbestuiving (jij bent gesteriliseerd), want er is een nieuwe kantoorruimte als broedplaats voor de hele onderzoeksgroep (jij kan je niet nestelen). Het is of je maar beter niet over een veelgelaagde, gevoelige persoonlijkheid kan beschikken, alsof je niet hoogbegaafd mag zijn in de wetenschap.

Liever knip je het touw door en strand je. Misschien is het goed om soms te stranden, omdat je voeten dan iets hebben om in te aarden, zodat je jezelf kan stabiliseren en in het rond kan kijken naar wat je echt zou willen.

Los van wat anderen ervan zeggen. Los van wat voor soort gebruik anderen van je wensen te maken. Los van wie steevast diens behoeften als superieur aan die van jou poneert, omdat jij, onbewust wellicht maar toch, steeds verder gedehumaniseerd raakt tot vervangbaar radartje in een systeem.

Neem geen genoegen met een leven als radartje. Doe wat bij jou past en wat jou zo waardevol maakt voor wie dat willen zien – en in eerste plaats jezelf. Kies wat het beste is voor jezelf en je unieke persoonlijkheid. Dat is knap lastig: durf daarbij hulp nodig te hebben. Bijvoorbeeld van mensen die vrede hebben gevonden met zichzelf, een bevredigende zingeving gevonden hebben en/of in vergelijkbare situaties hebben gezeten.

© Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Om verschillende redenen wijd ik nu een aantal columns aan het onderwerp hoogbegaafdheid en de link met mijn privéleven. Het zijn verhalen die ik altijd al van plan was op een dag te gaan opschrijven. Nu er echter een directe aanleiding is, maak ik meteen van de gelegenheid gebruik om het allemaal in een keer te vertellen.

Tijd is relatief

In een aflevering van de filosofische televisieserie van de NRT “Denken Doorzien” over het onderwerp tijd vertelt een Zweedse sociaal filosoof dat een personage Dunbar uit de absurdistische debuutroman “Catch 22” uit 1961 van de Amerikaanse schrijver Joseph Heller zijn leven probeert te “verlengen” door een zo saai mogelijk leven te leiden.

De reden dat Dunbar ervoor kiest om zich de hele dag te vervelen door niks anders te doen dan op zijn bed te liggen niksen, komt voort uit zijn overtuiging dat zodra hij iets zinnigs zou doen de tijd zou vliegen en hij dus “minder tijd” zou over hebben om te leven. Tijd is relatief.

Stompzinnig en zinloos

Wie ook zoiets wil ervaren mét een baan, raad ik aan om callcentermedewerker te worden. Tenminste voor mij werkte het. Dat tijd relatief is, wist ik natuurlijk al lang dankzij Albert Einstein die dat ook een keer op een mooie en simpele manier uitlegde: “Als je naast een knappe vrouw zit, lijken twee uur twee minuten. Maar als je op roodgloeiende kolen zit, lijken twee minuten twee uur. Dát is relativiteit.”

Als je werk doet dat je stompzinnig en zinloos vindt en vreselijk haat, gaat de tijd teeeergend langzaam en begin je je af te vragen of het even zitten op roodgloeiende kolen niet een welkome afwisseling zou zijn.

Wat is de zin van mijn leven?

Elke shift begon ik met het invullen van mijn werkbriefje gevolgd door het op mijn foutmeldingsbriefje tekenen van dertien vakjes die alle stonden voor één kwartier (zie foto). Door dit heel rustig te doen, startte ik meestal een paar minuten na de rest wat al meegenomen was. Elk kwartier keek ik ernaar uit dat ik weer een vakje mocht doorkrassen. Om het krassen iets meer te stimuleren en de tijd voor mijn gevoel ietsje sneller te laten gaan, deelde ik dat kwartier op een gegeven moment zelfs in drieën in: 14.00-14.05, 14.05-14.10 en 14.10-14.15 of in tweeën: 14.00-14.08 (afgerond) en 14.08-14.15.

Regelmatig keek ik op de klok op de telefoon om te kijken of er weer een minuut was voorbijgegaan, waarbij het me op een gegeven moment opviel dat niet elke seconde van de klok even snel doortikte. Vaak sprong ie bij seconde 53 opeens heel snel over naar seconde 54 alsof ie nog even moest compenseren dat de seconden die aftikten net iets langzamer gingen dan een seconde hoort te gaan en de klok dus eigenlijk geijkt diende te worden.

Om iets aan tijd te winnen, besloot ik altijd twee keer per shift naar de wc te gaan: om 14.30 en om 16.30. Ongeacht of ik moest plassen of niet, maar je wilt een paar minuten tijdwinst of je wilt het niet. Al moet ik wel zeggen dat ik me nogal onbenullig en eenzaam voelde om in de wc alleen maar voor me uit te staren naar de witte tegeltjes en me steeds twee dingen af te vragen: 1. Wat is de zin van het, of iets specifieker, mijn leven? en 2. Zijn er al een paar minuten verstreken?

Elke keer als ik even na half vijf de wc weer verliet, bekroop mij hetzelfde opgeluchte gevoel: yes, ik ga het wéér redden. Om even later hard wegfietsend richting de vrijheid en meer zinvolle tijdsbesteding al snel te bedenken van shit, voordat ik het weet, is het alweer morgen en zit ik hier weer.

Puur voor de lol

Gedurende de korte pauzes van een kwartier deed ik in het begin nog aandoenlijke doch vergeefse pogingen om lotgenoten te vinden die het werk net zo haatten als ik.

De eerste keer dat ik dat deed, begon ik iets te optimistisch met de vraag: “Ben je hier ook terechtgekomen door de omstandigheden (lees: crisis)?” Een in mijn ogen retorische en dus overbodige vraag. Maar de man aan wie ik het vroeg gaf een ander antwoord dan ik had verwacht, want hij vertelde mij dat hij dit niet deed voor het geld maar puur voor de lol. Na eerst gecheckt te hebben of ik wel goed hoorde wat hij net zei, dacht ik meteen van oké, jou moet ik dus niet hebben en liet het gesprek voor wat het was.

Andere definitie

Hoe meer mensen ik benaderde, hoe eenzamer ik me echter begon te voelen. Er bleken tot mijn grote verbazing wel degelijk mensen te bestaan die dit werk niet alleen acceptabel vonden, maar soms zelfs leuk. Deze mensen spraken over afwisselende projecten met leuke, gevarieerde gesprekken terwijl ik mij alleen maar afvroeg of wij het wel over hetzelfde werk hadden.

Nou heb ik wel vaker bij mensen die gevraagd naar de leukste kant van hun baan meteen roepen dat het zo gevarieerd werk is, dat ik mij afvraag of zij een andere definitie geven aan het woord “variatie” dan ik. Maar zo sterk als bij dit werk heb ik dat gevoel nooit eerder gehad.

Houden van saai werk

Als we het met z’n allen erover eens zijn dat “variatie” in het werk inhoudt dat je niet steeds dezelfde handelingen verricht en niet steeds hetzelfde zegt maar dat dat juist varieert, dan kan niemand met gezond verstand de stelling verdedigen dat callcenterwerk gevarieerd werk is.

Integendeel, want volgens mij zou dit werk met gemak kunnen worden geschaard onder de tien minst gevarieerde banen in Nederland. De mensen die desalniettemin blijven volhouden dat ze dit leuk en gevarieerd werk vinden, zou ik willen adviseren om er gewoon voor uit te komen en te accepteren dat ze blijkbaar houden van saai (sorry, subjectief) en weinig afwisselend (objectief) werk. Waar helemaal niks mis mee is, maar schep dan alsjeblieft geen verwarring voor anderen door het woord “gevarieerd” (verkeerd) te gebruiken.

Als het werk nou zou zijn afgewisseld met periodes waarin ik op roodgloeiende kolen mocht gaan zitten en (vooral!) met momenten waarop ik even met een aantrekkelijke vrouw zou mogen praten dan had ik de term gevarieerd nog wel enigszins op zijn plaats gevonden. Maar dan nog zou die vrouw wel verdomd aantrekkelijk moeten zijn (én mij ook zo zien) alvorens ik het werk als “leuk” zou gaan bestempelen.

Slot en conclusie

Hoogbegaafdheid en vijf strategieën

Ik las ergens dat hoogbegaafden vijf strategieën hebben om hun hoogbegaafdheid een plaats in hun leven en loopbaan te geven. Nou ja strategie, dit gebeurt misschien wel meer onbewust dan bewust, bijvoorbeeld vanwege het simpele feit dat iemand niet op de hoogte is van zijn hoogbegaafdheid.

In de eerste strategie beweegt de hoogbegaafde zich onopvallend door het leven en houdt zich gedeisd. Dit wordt veel gedaan door mensen die niet weten dat ze hoogbegaafd zijn en die zichzelf soms juist vrij dom vinden.

In de tweede strategie weet de hoogbegaafde dat hij heel slim is, heeft dat ook geaccepteerd en gaat om met gelijkgestemden waardoor hij gestimuleerd wordt en zich goed ontwikkelt.

In de derde strategie  is de hoogbegaafde door schade en schande wijs geworden en heeft geleerd dat je alleen met intelligentie niets bereikt. Hij heeft zich sociaal ontwikkeld tot een hoog niveau waardoor hij zich uiteindelijk prima redt.

In de vierde strategie is de hoogbegaafde confronterend bezig en beweegt zich van conflict naar conflict en van ontslag naar ontslag met een loopbaan van twaalf ambachten en dertien ongelukken.

De confronterende hoogbegaafde kan doorgroeien naar sociaal of juist terugvallen naar de vijfde en laatste “strategie”: isolement. Hierbij trekt de hoogbegaafde zich helemaal terug en loopt hij gevaar het contact met de samenleving te verliezen.

Als een stelletje echte nerds

Kijkend naar mijn leven en “carrière” herken ik dit proces. In het begin probeerde ik een beetje mee te hobbelen met de flow, maar kwam ik er op de middelbare school al snel achter dat dat weinig zin had.

Om wat voor reden dan ook was ik blijkbaar anders en vond ik, of ik wilde of niet, toch geen aansluiting. Ik kan me hier ook nog een goed en symbolisch voorbeeld van herinneren. Op schoolkamp hadden we een keer een disco en samen met de enige vriend die ik in de klas had, zaten we te dubben of we eraan mee zouden doen of niet. Zo’n disco was niets voor ons en uiteindelijk namen we het best wel stoere besluit om geen toneel te gaan spelen en niet te doen alsof we dat leuk vonden. We zonderden ons af in de kamer ernaast om een potje te gaan schaken. Als een stelletje echte nerds.

Braaf met de flow mee

Ook in mijn werk heb ik altijd geprobeerd om mee te hobbelen. Meer onbewust dan bewust kwam ik er langzaam maar zeker achter dat hoe meer ik voor mijn gevoel mezelf was, hoe slechter het voor me uitpakte. Vooral omdat ik in de communicatie tactisch nogal zwak blijk te zijn. Wat tot gevolg heeft dat als ik iets kritisch wil overbrengen, ik dat vaak te tactloos en te direct doe waardoor mensen geneigd zijn bij mij te denken van: ook al heeft hij gelijk, van mij zal hij het niet krijgen.

Toen mijn tactloze gedrag een paar keer tot ontslag leidde en mijn vrouw daar een beetje moe van werd, beloofde ik haar dat ik me bij de volgende baan keurig zou gaan inhouden. En zo geschiedde.

Ik hield mijn mond en ging braaf met de flow mee en werkte er vervolgens negen jaar, een record voor mij. Dat ik ook daar uiteindelijk ontslagen werd, kwam omdat ik in de tussentijd een scheiding meemaakte en ik er door mijn zoon was achter gekomen dat ik slimmer was dan ik altijd dacht en ik als emotionele reactie hierop besloot om toch weer een beetje los te gaan komen. Wat na al die jaren van frustratie waarin ik me steeds heel braaf had ingehouden, ook wel weer een keertje mocht vond ik. Maar wat echter helaas natuurlijk wel weer leidde tot mijn onvermijdelijke ontslag.

Altijd jezelf blijven

Dat confronterende hoogbegaafden het risico lopen om af te zakken naar een isolement in plaats van door te groeien naar een sociale hoogbegaafde kan ik goed begrijpen. Voor mijn gevoel ben ik decennia lang mezelf niet geweest, heb ik me als een gek uit onzekerheid, onwetendheid of wat dan ook lopen inhouden waardoor ik op dit moment weinig tot geen behoefte voel om mij sociaal te gaan aanpassen. Sterker, dat is wel het laatste wat ik nu wil.

Dit komt ook voort uit mijn overtuiging dat mijn problemen zijn ontstaan doordat ik in mijn leven juist steeds tussen aanpassen en confronteren heb gemanoeuvreerd. Waarbij het een feit is dat ik mij veel meer heb aangepast dan dat ik heb geconfronteerd. En dát zie ik juist als de oorzaak van veel ellende.

Als ik gewoon meer mezelf had durven zijn, had dat weliswaar tot nog meer conflicten geleid maar had ik ook zeker meer respect en waardering en kansen afgedwongen. Daarom is een van mijn levenslessen aan mijn kinderen om altijd van je eigen kracht uit te gaan en daarbij altijd jezelf te blijven.

Conclusie: kappen met deze onzin

Wanneer ik met mijn huidige kennis van hoogbegaafdheid met bijbehorende karaktereigenschappen en problemen zo objectief en afstandelijk mogelijk naar mijn eigen leven kijk en zie hoe alles is verlopen (zie vorige columns), kan ik moeilijk om de conclusie heen dat hoogbegaafdheid een rol heeft gespeeld. Wie (mij kent en) een andere, goed onderbouwde, verklaring of diagnose heeft, mag het mij zeggen. Vooral op sociaal vlak en in het werk ben ik keer op keer vastgelopen en zie ik een steeds terugkerend patroon waar ik echt niet meer omheen kan.

Wanneer ik iemand zoals mezelf zou moeten coachen, zou ik hem zeggen om onmiddellijk te kappen met deze onzin. Als meegaan met de flow niet jouw ding is, moet je niet uit onzekerheid of uit faalangst of wat dan ook er steeds maar – tegen beter weten in – mee doorgaan.

Accepteer dat het je nergens brengt, stop er vandaag nog mee en ga het ook nooit meer proberen. Sluit die deur voorgoed. Stap van het reguliere pad af en sla een andere weg in. Ga dingen doen die echt bij je passen en die je echt leuk vindt. Zoek geen “normaal” baantje maar begin bijvoorbeeld een eigen bedrijfje en zie maar waar het schip strandt. Wat heb je te verliezen?

Ja, een ander coachen is één ding, maar jezelf coachen is hele andere koek. Iets waar menig psycholoog, psychiater, hoogbegaafdencoach het ongetwijfeld mee eens zal zijn…

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 4 – Deel 5 – Deel 6 – Deel 7

• Ook gepubliceerd op TonKo Lumn

Tonko

Hoogbegaafd! Volwassenen

Lid worden

© “Tonko Vos” | Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Om verschillende redenen wijd ik nu een aantal columns aan het onderwerp hoogbegaafdheid en de link met mijn privéleven. Het zijn verhalen die ik altijd al van plan was op een dag te gaan opschrijven. Nu er echter een directe aanleiding is, maak ik meteen van de gelegenheid gebruik om het allemaal in een keer te vertellen.

Verkopen en verkopen

Omdat alle nadelen gelukkig ook hun voordelen hebben, bracht het callcenterwerk wel tot stand dat het me aan het denken zette over het onderwerp verkopen en wat dat precies inhoudt. Ik weet van mezelf dat ik absoluut geen commercieel type ben en dus allesbehalve een verkoper, maar dan nog heb je verkopen en verkopen.

Bij het eerste soort verkoopt de  verkoper in een winkel producten waar klanten op afkomen die er interesse in hebben. Iets waar ik geen enkel bezwaar tegen heb.

Dit echter in tegenstelling tot het tweede soort verkopen waarbij de kopers niet naar de verkoper toe komen maar de verkoper zich ongevraagd bij hen meldt, op straat, huis-aan-huis of telefonisch. Dat noem ik zeer onbeleefd en doet bovendien inbreuk op iemands privacy. Als ik interesse heb in een product, kom ik wel naar de verkoper toe en niet andersom.

Een noodzakelijk kwaad

Bij het laatstgenoemde soort zal de verkoper heel soms mensen vinden die geen bezwaar hebben tegen zijn toenadering en die zelfs wel interesse tonen in het kopen van een product. Maar het overgrote deel heeft dat niet en zal de verkoper beschouwen als een noodzakelijk (?) kwaad.

Cognitieve dissonantiereductie

Toch komt het af en toe voor dat iemand in eerste instantie denkt van dat wil ik helemaal niet, maar dat de verkoper daarna op zo’n manier aandringt dat hij uiteindelijk het product toch besluit te kopen. Ik vermoed dat als je deze koper later gaat vragen of hij blij is met de koop de kans groot is dat hij ja zal zeggen.

Interessante vraag hierbij of hij dat zegt omdat het echt zo is of omdat er iets anders speelt. Bijvoorbeeld dat hij eigenlijk niet wil toegeven dat hij niet blij is dat hij zich zo simpel heeft laten overhalen tot een koop van iets wat hij niet wilde hebben, maar dat hij inmiddels voor zichzelf redenen heeft bedacht waarom het eigenlijk toch wel beter is dat hij het product heeft gekocht.

Ik ben ervan overtuigd dat het succes van de topverkopers voortkomt uit dit proces, beter bekend als de cognitieve dissonantiereductie. Binnenhalen van klanten die eigenlijk helemaal niets willen kopen; het is een kwaliteit, maar wel eentje waar ik niet rouwig om ben dat ik ‘m niet bezit.

Dit opschrijvende besef ik dat mijn bespiegelingen over het begrip “verkopen” weliswaar leuk zijn bedacht, maar dat het niets nieuws zal zijn en er ongetwijfeld al boeken vol over zullen zijn geschreven. Die ik overigens niet lees, omdat het mijn interessegebied niet is.

Liegen, bedriegen, slijmen en overdrijven

Een van de lessen die ik van dit werk heb geleerd, is dat als ik ooit nog eens gedwongen word om een baan te nemen waarin ik iets zal moeten gaan verkopen, ik dat alleen doe op de eerst genoemde manier: in een winkel. Maar het liefst werk ik helemaal nooit meer in de commerciële branche. Een branche die drijft op liegen, bedriegen, slijmen en overdrijven, is gewoon niet mijn ding.

Neem alleen al zo’n eerste zin van een callcentermedewerker: “Goedemiddag u spreekt met Hans van Dalen van de Volkskrant, wat fijn dat ik u tref, ik heb iets fantastisch voor u en ik vraag mij of ik dat heel kort aan u kan voorleggen.

In de eerste tien woorden staan al twee leugens: 1. Je naam is niet Hans van Dalen en 2. Je bent niet van de Volkskrant maar van een callcenter. Dat je het fijn vindt dat je de persoon treft (een zin die ik weigerde uit te spreken), waag ik ook te betwijfelen. Voor mij gold dat in elk geval niet. Dat je iets “fantastisch” hebt (heb ik ook nooit uit mijn strot gekregen), is aan de persoon aan de andere kant om te beoordelen en is sowieso schromelijk overdreven aangezien er meestal wel betere aanbiedingen zijn te vinden als je verder zoekt.

Met die eerste leugen was ik overigens wel heel blij, want ik zou nooit onder mijn eigen naam willen bellen. Als ik bijvoorbeeld iemand moest bellen die in mijn buurt woonde of die ik theoretisch zou kunnen kennen, sloeg ik die over en klikte ik snel door naar de volgende. Puur uit schaamte.

Schattig dat sommige mensen aan me vroegen met wie ze gesproken hadden maar daarbij helaas niet beseften dat ze me daarmee enkel vroegen om mijn leugen te herhalen. Ik had de neiging om te zeggen “met Hans van Dalen, nummer dertien”.

De gunfactor

Grappig was toen de coach met mij het “slecht nieuws” gesprek voerde, ik te horen kreeg dat het er niet aan lag dat ik niet beleefd was geweest (ik ben denk ik het meest beleefd van iedereen) of dat ik me niet goed genoeg aan mijn script hield. “Maar je moet dit werk echt leuk vinden en dat ook uitstralen in de gesprekken waardoor mensen die eigenlijk niets willen kopen toch toehappen vanuit de ‘gunfactor’ omdat ze je zo aardig vinden overkomen.” En “op de een of andere manier” miste hij dat een beetje bij mij.

God, wat verrassend; hoe zou dat nou komen dacht ik alleen maar gelaten.

Ik moet de klanten juist de aankoop gunnen

Ook had ik me misschien wat beter kunnen inleven in de klanten zodat er een leuk gesprek was ontstaan en er mogelijkheden waren gecreëerd.

Ik had hier gerust met de coach in discussie kunnen gaan. Bijvoorbeeld over mijn standpunt dat een goede verkoper iemand is die producten verkoopt aan mensen die dat product echt willen hebben en er blij mee zijn in plaats van dat ze het niet willen hebben maar het toch kopen omdat ze je zo aardig vinden overkomen.

De klanten hoeven mij niet de verkoop te gunnen, ik moet de klanten juist de aankoop van het product gunnen. Het is maar voor welke benadering je kiest.

Naar het land der fabelen verwijzen

Of ik had met hem kunnen gaan discussiëren over het feit dat als hij mijn gesprekken had beluisterd hij had kunnen constateren dat ik me juist teveel inleef in mensen om dit soort werk goed te kunnen doen.

Je kunt veel van me zeggen, maar inmiddels weet ik maar al te goed dat ik aan empathisch vermogen echt geen gebrek heb. Integendeel (zie column 140). Twijfelende oude vrouwtjes die duidelijk moeite hadden om nee te zeggen, heb ik heel bewust niet overgehaald iets te kopen, omdat ik wel merkte dat ze het helemaal niet wilden.

Op momenten dat ik voelde dat iemand niet gediend was van mijn telefoontje (en dat was vaak), heb ik nergens aangedrongen. Terwijl een ander die persoon wellicht wel had “binnengehaald” door net zolang door te gaan totdat hij zou zwichten “om er maar vanaf te zijn”. Ik kan mezelf recht in de spiegel aankijken door het besef dat ik alleen maar producten heb verkocht aan mensen die het echt wilden.

Wie in deze branche beweert dat de beste verkopers het meeste inlevingsvermogen bezitten, hebben geen flauw benul van wat deze term precies inhoudt. Deze lulkoek kan ieder rationeel en verstandig mens zo naar het land der fabelen verwijzen.

Met een tekort aan inlevingsvermogen en een keiharde mentaliteit haal je meer klanten binnen (namelijk degenen die het product eigenlijk helemaal niet willen hebben) dan als je écht empathisch bent. Zo simpel is het.

Pure kansberekening

Ook had ik nog de discussie aan kunnen gaan over het gegeven dat ik weliswaar vaker dan anderen nullen scoorde bij projecten waar tijdens elke shift door de medewerkers nullen werden gehaald, maar dat dat ook simpelweg te maken zou kunnen hebben met de factor toeval. Want het verschil tussen het “binnenhalen” van nul of één klant hangt volgens mij vooral af van de factor geluk/pech, dit in tegenstelling tot het verschil tussen nul en vijf klanten.

Het is net als dat je tien mensen tien keer kop of munt laat gooien. Daar waar de meeste wisselend kop en munt zullen gooien, kan er ook altijd iemand tussen zitten die een reeks van zeven of acht of zelfs tien keer hetzelfde gooit.

Iedereen in het callcenterwereldje met een gezond verstand weet dat de factor geluk daar een hele grote rol speelt. In de grote vijver van potentiële klanten die gebeld worden, zitten er gemiddeld van de honderd altijd wel een paar tussen die ja gaan zeggen. Dus kan het zomaar zijn dat de ene callcentermedewerker er daar toevallig drie van “uitvist” terwijl de ander het zonder vangst moet doen. Pure kansberekening, niets meer en niets minder.

Totaal ongeschikt

Maar heel wijs ging ik niet in discussie. Ik wist maar al te goed dat dat geen zin had, dat ik mijn gelijk niet zou halen en dat ik dat bovendien ook helemaal niet wilde omdat het me allemaal niets uitmaakte.

Daarbij was er op één essentieel punt sowieso geen enkele discussie mogelijk: ik ben totaal ongeschikt voor dit werk en kan inderdaad beter vervangen worden door iemand die dit wel leuk werk vindt en die dat ook uitstraalt door de mensen vrolijk en spontaan te benaderen. Waardoor de klanten deze vervanger wel de verkoop gaan gunnen.

Ik vind alles best, zo lang als ze mij maar niet bellen. Aan de lijn zal ik callcenters sowieso nooit meer krijgen, want vanaf het moment dat ik met dit werk begon, neem ik principieel geen telefoontjes meer aan met een anoniem nummer. Als het echt belangrijk is, spreekt men maar in op mijn voicemail.

Het “slechte” nieuws bleek gelukkig helemaal niet zo slecht te zijn: zo ongelofelijk opgelucht als ik me voelde toen ik weer naar huis fietste, heb ik mij zelden gevoeld…

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 4 – Deel 5 – Deel 6 – Deel 8

• Ook gepubliceerd op TonKo Lumn

Tonko

Hoogbegaafd! Volwassenen

Lid worden

© “Tonko Vos”, Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Om verschillende redenen wijd ik nu een aantal columns aan het onderwerp hoogbegaafdheid en de link met mijn privéleven. Het zijn verhalen die ik altijd al van plan was op een dag te gaan opschrijven. Nu er echter een directe aanleiding is, maak ik meteen van de gelegenheid gebruik om het allemaal in een keer te vertellen.

Ontslagen

De directe aanleiding om over hoogbegaafdheid te schrijven, komt voort uit mijn frustratie over het feit dat ik twee weken geleden voor de zoveelste keer ontslagen ben. De telling houd ik niet meer bij.

Ik weet wel dat ik altijd twee soorten banen heb gehad: het soort dat sowieso van tijdelijke aard was (uitzendwerk) en het soort dat expliciet voor mij van tijdelijke aard bleek te zijn omdat ze mij vroeg of laat blijkbaar te lastig en te kritisch vonden.

Al was dit gelukkig de eerste “baan” waarvoor ik gewoon gewipt ben omdat ik veel te slecht was.

Nooit winnaar uit sollicitatietraject

Voor solliciteren heb ik een vergelijkbare statistiek: overal waar ik gewerkt heb, hadden ze snel iemand nodig en was ik toevallig de eerste die langs kwam en overal waar ze in de sollicitatieprocedure de keus hadden tussen meerdere kandidaten, werd ik het niet. Nog nooit ben ik als winnaar uit een sollicitatietraject gestapt.

Ik kom “blijkbaar” niet goed over bij mensen. Ze vinden me eigenwijs of, zoals ik bij mijn laatste sollicitatiegesprek te horen kreeg, nogal uitgesproken en stellig. En dat stoot mensen af.

Nooit plezier beleefd aan een baan

Ik ben 48 jaar en ik ben er niet bepaald trots op om eerlijk toe te geven dat ik nog nooit één seconde van mijn leven plezier heb beleefd aan een baan.

Ik schaam me daarvoor omdat dat betekent dat ik om welke reden dan ook hele verkeerde (of geen) keuzes in mijn leven heb gemaakt. Ik en niemand anders is tenslotte verantwoordelijk voor mijn leven.

Al heb ik nog wel iets van een excuus dat een ongelofelijk gebrek aan zelfkennis en een soort van minderwaardigheidscomplex hier geen onbelangrijke rollen in hebben gespeeld. Gelukkig heb ik bij een paar banen nog wel leuke collega’s gehad, wat het een en ander compenseerde en dragelijk maakte. Maar het werk zelf heb ik nog nooit op wat voor manier dan ook bevredigend gevonden.

Geen enkele reden tot klagen

Niet dat ik mezelf nu overigens als een zielig slachtoffer wil presenteren, want ik besef als geen ander dat als ik mezelf afzet tegen de rest van de wereldbevolking ik geen enkele reden tot klagen heb.

Dan behoor ik statistisch gewoon bij de 5% die het het best heeft. Ik weet niet hoeveel procent van de mensheid werk doet dat hij echt leuk en bevredigend vindt, maar ik vermoed dat we zouden schrikken van het extreem lage percentage. Voor hetzelfde geld, of beter gezegd voor heel veel minder geld, had ik op dit moment ook gewoon zestig uur per week in een riool in India kunnen werken.

Absoluut dieptepunt

Mijn absolute dieptepunt in mijn arbeidsleven – tenminste naar ik hoop – bereikte ik met mijn laatste, door de (of beter gezegd: mijn) crisis gedwongen “carrièremove”. Nou ja carrière; welke carrière?

Functie: callcentermedewerker. Locatie: bij een Telemarketingbedrijf bij de Oude Houthaven aan het IJ in Amsterdam. Of zoals dit bedrijf het liever zelf noemt: senior marketeer (junior marketeers heb ik er overigens nooit gezien…).

Want ook zij beheersen de kunst van het geven van interessante, eufemistische en vaak Engelse namen aan iets minder interessante functies. Wie kent ze niet: de floormanagers, de sales promotors, de supervisors, de accountmanagers enzovoort. Ongetwijfeld ook allemaal mensen met de juiste “hands-on”(?) mentaliteit. Ze zijn proactief, flexibel, dynamisch, resultaatgericht, innovatief en denken uiteraard allemaal Out-of-the-box. Mag ik alsjeblieft een teiltje?

Daar gaan we weer

Toen ik te horen kreeg dat mijn scores te slecht waren en dat het toch een commercieel bedrijf was dat winst moest maken en ze voor mij zo een ander hadden, had ik een piepklein momentje een beetje gemengde gevoelens. Dat gemengde zat ‘m vooral in mijn gevoel van: daar gaan we weer. Opnieuw weer zonder werk en opnieuw weer die toenemende financiële druk en problemen.

Enorme opluchting

Maar voor de rest moet ik bekennen dat vooral de enorme opluchting overheerste. In mijn omgeving had ik de laatste tijd al losgelaten dat ik hoopte dat ik hier zou worden ontslagen omdat ik me pas écht zorgen zou gaan maken als ik overal blijk te worden ontslagen behalve voor dit soort werk. Dat zou pas kwetsend zijn.

Ik ben wel de eerste om toe te geven niet geschikt te zijn voor commerciële functies zoals die van “senior marketeer”. Poeh, wat haatte ik dat vreselijk stompzinnige werk uit de grond van mijn hart.

Als ik op mijn 48e erachter zou zijn gekomen dat deze functie mijn roeping was, was ik heel snel een krukje en een stevig stuk touw gaan zoeken. Om die reden kon ik er ook prima mee leven dat dit de eerste keer was dat ik werd ontslagen omdat ik slecht functioneerde in plaats van dat ze me gewoon te lastig vonden. Wat overigens ook had ook gekund, ware het niet dat ik me er keurig heb ingehouden.

Afgewezen nooit leuk

Aan de andere kant kan ook ik er niet omheen dat afgewezen worden nooit leuk is en ook nooit zal wennen. Ironisch ook trouwens dat ik ben afgewezen voor werk waarin vrijwel alles draait om afwijzingen.

Eigenlijk is callcentermedewerker wel het stomste werk wat je kunt doen (let op, de zin gaat nog door) als je zoals ik toch wat extra gevoelig bent voor afwijzingen. Meer dan negentig procent van de mensen die je in zo’n functie belt (en meer dan 95% bij mij), zegt tenslotte “nee” en wijst je af en ik geef ze alle gelijk van de wereld.

Ik vermoed dat de psychologie ons leert dat het voor niemands zelfvertrouwen goed is om continu “nee” te horen, hoe logisch die afwijzingen ook mogen zijn.

Zelfs als je honderd mensen moet bellen vanuit een bedrijf dat voor de Verenigde Staten elektrische stoelen maakt met als doel suïcidaal-achtige personen te vinden die bereid zijn te testen of dat ding echt doet waarvoor die bedoeld is, dan nog zul je teleurgesteld zijn als ze allemaal nee zeggen. Hoe begrijpelijk dat ook is. “Mevrouw, u klinkt echt doodongelukkig. Dit is uw kans om aan dat gevoel (en alle gevoelens) een eind te maken!”

Jezus, baal jij nou niet enorm van je werk?

Ik heb altijd een gruwelijke hekel gehad aan callcenters. Jaren geleden toen ik nog samen was met mijn vrouw werden we als gezin met jonge kinderen regelmatig tussen 18.00 en 19.00 tijdens spitsuur gebeld door callcenters. Gek werd ik ervan. “Jezus, baal jij nou niet ontzettend van je werk?”, vroeg ik een keer aan zo’n irritante callcenterkwal. Een retorische vraag leek mij, niet wetende dat ik op een dag ook zover gezonken zou zijn om de kwal aan de andere kant van de lijn te zijn.

Na mijn scheiding verliet mijn ex-vrouw het huis en stond ze erop om het telefoonnummer mee te verhuizen naar haar nieuwe adres. Ik vond het een beetje vreemd verzoek, maar gaf toe en gelukkig maar. Na eenmaal een nieuw telefoonnummer te hebben gekregen, werd ik vrijwel nooit meer lastig gevallen door die irritante callcenters.

Gelikt verkooppraatje en pushen, pushen, pushen

Toen ik jaren later na weer een ontslag uiteindelijk via het UWV gedwongen werd om naar een vreselijk callcenter in Almere te gaan, werden al mijn vooroordelen over callcenters meer dan bevestigd. Ik kreeg een instructie van een chagrijnige man die vertelde dat je veel oudere mensen aan de lijn kreeg die eigenlijk niet zaten te wachten op jouw telefoontje (quelle surprise) en dan was het een kwestie van je “gelikte verkooppraatje” houden om vervolgens alleen nog maar te gaan “pushen, pushen en nog eens pushen”. Ik moet de man meegeven dat hij er niet omheen lulde wat dit k..werk inhield.

Geheel tegen mijn principes in

Terug bij het UWV deed ik iets wat officieel niet mocht: ik weigerde deze baan omdat dit geheel tegen mijn principes inging.

Een tijd later kwam ik een ex-collegaatje tegen van een bedrijf waar wij ooit samen waren ontslagen. Zij was net als ik een paar jaar terug opnieuw ontslagen en ook zij had een tijd lang zonder werk gezeten, maar inmiddels werkte ze sinds kort bij een callcenter dat volgens haar oké was en lang niet zo erg als daar in Almere. Je werd er niet gepusht en er zaten veel hoogopgeleide ZZP’ers met slechtlopende creatieve bedrijfjes die door de crisis gedwongen waren om dit soort werk aan te nemen.

Met lood in de schoenen besloot ook ik uit pure wanhoop en gedwongen door de omstandigheden me een jaar geleden te melden bij dit callcenter. Een officieel sollicitatiegesprek kreeg ik niet waardoor ik me helaas niet kon verschuilen achter de zoveelste afwijzing. Ik mocht meteen beginnen, jippie.

Grootste callcenterhater

Na de eerste zeven proefshifts te hebben gedraaid, hadden ze al hun twijfels over mij. Maar na nog een paar extra proefshifts mocht ik tot mijn verbazing/teleurstelling toch blijven. Wel dacht ik toen al dat als ze ook maar een fractie van een seconde hadden beseft hoe vreselijk stompzinnig ik dit werk vond, ze mij nooit hadden aangenomen.

Ik durf gerust te stellen dat ik de grootste callcenterhater ben geweest die ooit voet in dat gebouw heeft gezet. Blijkbaar was dit mijn beste prestatie in toneelspelen ooit, zeker als je weet dat ik nou niet bepaald bekend sta als iemand die goed kan toneelspelen. Daarvoor schijn ik non-verbaal veel te sterk te zijn…

Ondanks dat ik mijn ex-collegaatje wel gelijk moet geven dat dit callcenter waarschijnlijk de minst erge in haar soort is in Nederland ben ik er niet bepaald trots op dat ik een jaar lang werk heb gedaan wat indruist tegen al mijn principes en gevoelens. Ik heb er gewoon een hekel aan om mensen lastig te vallen die daar niet om gevraagd hebben.

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 4 – Deel 5 – Deel 7 – Deel 8

• Ook gepubliceerd op TonKo Lumn

Tonko

Hoogbegaafd! Volwassenen

Lid worden

© “Tonko Vos”, Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Om verschillende redenen wijd ik nu een aantal columns aan het onderwerp hoogbegaafdheid en de link met mijn privéleven. Het zijn verhalen die ik altijd al van plan was op een dag te gaan opschrijven. Nu er echter een directe aanleiding is, maak ik meteen van de gelegenheid gebruik om het allemaal in een keer te vertellen.

Niet empathisch?

Jarenlang heb ik met name doordat mijn (ex) vrouw en haar moeder dat bij mij vermoedden, gedacht dat ik niet empathisch was en dus ook wellicht een of andere vorm van autisme had. Gebrek aan empathie is tenslotte dé overeenkomst tussen alle autistische varianten die er bestaan.

Maar in de loop der tijd ben ik daar toch eens goed over gaan nadenken. Stom dat ik dat trouwens nooit eerder deed, want zo ingewikkeld is dat natuurlijk niet: je definieert de term “empathisch”, je kijkt wat de kenmerken ervan zijn en je onderzoekt of en in hoeverre je die bij jezelf herkent.

Wel empathisch?

Hoe meer ik me in de term empathie ging verdiepen, hoe meer ik erachter kwam dat ik niet alleen kon concluderen dat ik wel degelijk empathie had, maar dat ik zelfs empathischer blijk te zijn dan een gemiddeld persoon.

Daarvoor kan ik inmiddels een aantal goede argumenten en voorbeelden aandragen. Afgezien nog van een paar simpele feitjes als dat ik bij empathietestjes op internet boven het gemiddelde scoor en een halfjaar geleden nog een vrouwelijke collega tegen mij zei dat ze mij zo’n empathisch persoon vond. Al kun je daar nog wel tegenin brengen dat ik toen werkte bij een zeer louche dakdekkerbedrijf waar zij mannelijke collega’s gewend was die je niet bepaald kunt rekenen tot het meest empathische soort op deze aarde.

Opkomen voor gepeste kinderen

Toen ik een kind was, had ik al medelijden met kinderen die werden gepest waardoor ik voor ze opkwam (zie ook meer hier en hier over pesten). Het als kind opkomen voor gepeste kinderen, is iets wat niet veel kinderen doen. Behalve dat dat kan duiden op een gebrek aan lef, kan het er ook mee te maken hebben dat veel van deze kinderen weinig/minder empathisch zijn en dus ook minder de behoefte zullen voelen om in te grijpen.

Dierenleed

Zo lang als ik leef heb ik altijd iets met dieren gehad (met name met alle katachtigen) en ben ik dus ook met ze begaan. Ook al was ik nooit een grote vleeseter is het geen toeval dat ik al vanaf mijn twaalfde jaar vegetariër ben.

Daar waar ik gek genoeg documentaires over de Holocaust zonder problemen kan zien (vooral door gewenning), geldt dat niet voor documentaires over dierenleed waar ik soms echt niet naar kan kijken uit walging van wat ik zie.

Wat mensen elkaar kunnen aandoen op deze wereld is al verschrikkelijk, maar wat mensen dieren kunnen aandoen vind ik nóg erger. Simpelweg omdat dieren veel kwetsbaarder en weerlozer zijn dan mensen. En zeker ten opzichte van datzelfde menselijk ras dat qua intelligentie (maar ook qua wreedheid) superieur is aan de dieren. Onrecht tegen dieren maakt mij ontzettend kwaad.

Vertrouwenspersoon

Als ik ergens werk – wat soms voorkomt – en er komt een nieuwe collega die mij aardig lijkt (als ik denk wat een eikel is het eerlijk gezegd een ander verhaal) dan doe ik altijd mijn best om zo iemand op zijn/haar gemak te stellen en ben ik heel behulpzaam.

De reden hiervoor is dat ik als geen ander weet dat je je in zo’n situatie ongemakkelijk en onzeker kunt voelen en veel andere collega’s je gewoon laten zwemmen. Ook ben ik op mijn werk ooit aangesteld in de vrijwillige functie van vertrouwenspersoon. Weliswaar een halfjaar voordat ook zij mij ontsloegen, maar dat is een ander verhaal wat hier helemaal los van staat. Maar dan nog zou het opvallend zijn geweest als ze mij in zo’n functie hadden aangenomen als ze niet in mij enige vorm van empathie hadden bespeurd. Mag ik toch hopen.

Attentheid en empathie

Vroeger was ik altijd heel attent naar mensen om me heen.  Waarschijnlijk ook gewoon uit de hele menselijke eigenschap om gezien, gewaardeerd en aardig gevonden te willen worden. Maar omdat ook ik een ego heb dat gekrenkt kan worden, is mijn attentheid in de loop der jaren steeds minder geworden omdat ik merkte dat ik tien keer attenter was naar anderen dan andersom en ik me toch heel kinderachtig begon af te vragen waarvoor ik het allemaal deed.

Zo vond ik het altijd leuk om als iemand jarig was me een beetje in die persoon te verdiepen om met een toepasselijk kaartje en/of cadeau te komen. Geven schijnt gelukkiger te maken dan nemen en dat geloof ik onmiddellijk.

Als mijn vrouw jarig was, gaf ik haar bijvoorbeeld het nieuwste boek van Isabel Allende omdat ik wist dat ze dat vroeger altijd geweldige boeken vond. Of ik gaf haar dat ene geurtje waarvan ik wist dat ze daar erg van hield. Grappig is echter dat ze mij vaak op mijn verjaardag ook geurtjes gaf, terwijl ik daar helemaal niets mee heb. Ik begon aan mezelf te twijfelen en vroeg me af of ik nou zo’n saai mens was dat mijn vrouw blijkbaar niets anders wist te verzinnen dan een cadeau waar ik geen affiniteit mee had/heb. Nu ben ik gelukkig zover dat ik weet dat attentheid te maken heeft met inleven en dus met empathie.

Plaatsvervangend schaamtegevoel

Ook heb ik de eigenaardigheid dat als ik een televisieprogramma zie waarin mensen flink voor lul worden gezet, ik er niet naar kan kijken en wegzap. Er bekruipt mij dan kennelijk een soort van plaatsvervangend schaamtegevoel of zo. Ik moet dan echt tegen mezelf zeggen van tjee doe niet achterlijk, het overkomt jou toch niet!

Bij andere televisieprogramma’s als bijvoorbeeld “Spoorloos” kan ik weer soms als een wijf snotteren als ik geraakt word (lees meer). Waar ik wel aan moet toevoegen dat dit iets is dat ik vroeger als volwassene nooit had, maar sinds het hebben van kinderen en vooral sinds mijn scheiding moet ik concluderen dat ik blijkbaar een emotioneler mens ben geworden.

HSP en empathie

Dat veel vrienden van me een HSP bleken te zijn en ik ook kenmerken van hoogsensitiviteit bleek te hebben, stelde ik al eerder vast (lees meer). En als je dan weet dat HSP’ers veel empathischer zijn dan gemiddeld – en de meeste hoogbegaafden toevallig ook hoogsensitief zijn – en je ervan uit mag gaan dat het geen toeval is dat ik goed met HSP’ers klik, lijkt de conclusie dat ik empathisch ben niet zo vergezocht.

Sterk rechtvaardigheidsgevoel

Het is veelzeggend en eigenlijk absurd dat ik het noodzakelijk heb geacht om dit alles te analyseren om mezelf te kunnen geruststellen dat ik wel degelijk empathisch vermogen heb en ik dus geen autist ben. Hopelijk spreken mijn columns wat dat betreft ook voor zich. Veel van mijn columns komen tenslotte voort uit een sterk rechtvaardigheidgevoel. De hieruit voortvloeiende gevoelens van onmacht als ik via de media word geconfronteerd met onrecht en oneerlijkheid vormen denk ik ook een belangrijk kenmerk van empathie. Zonder empathie geen columns zoals deze.

Beticht van afwezigheid van empathisch vermogen

Na mijn conclusie dat ik wel degelijk empathisch ben en dus ook geen autist kan zijn, rest de interessante vraag waarom mijn ex-vrouw mij dan toch betichtte van de afwezigheid van empathisch vermogen wat op mij overkwam als een verwijt.

Uiteraard denk ik als eerste omdat zij blijkbaar iets in mij miste in onze relatie die uiteindelijk dan ook niet voor niets uitmondde in een scheiding.

Ik kan me bij haar gevoel wel wat voorstellen. Al hebben alle verhalen twee kanten en ook hier, want dat gevoel van missen was helaas wederzijds.

Vertrouwen wekken

Meestal ben ik iemand die bij individuele personen snel vertrouwen weet te wekken. Ik denk dat dat vooral komt doordat ik nieuwsgierig en belangstellend ben en veel directe vragen stel die anderen niet snel durven te stellen. Daarbij stel ik mezelf ook altijd kwetsbaar op.

Hierdoor heb ik diverse keren in mijn leven meegemaakt dat mensen die ik nog niet eens zo goed kende, aan mij dingen vertelden waarvan ze beweerden dat ze die nog nooit aan iemand anders hadden verteld. Blijkbaar roep ik dat dus bij sommige mensen op.

Gesloten

Helaas moet ik constateren dat dat om wat voor reden dan ook bij mijn eigen vrouw eigenlijk nooit is gelukt. Ik vertelde haar aan het eind van ons huwelijk ooit dat er volgens mij achter haar stoere en zelfverzekerde uitstraling een klein gevoelig en kwetsbaar meisje verscholen zat dat naar buiten wilde. Maar dat hoe graag ik dat meisje ook tevoorschijn wilde laten komen, ik helaas moest concluderen dat dat mij in elk geval niet was gelukt en dat ik dat ook een beetje als falen zag. Omdat ik zoiets normaal gesproken tot mijn sterkste kanten reken.

Waar het aan lag dat het mij niet lukte, heb ik wel ideeën over. Ik heb mijn vrouw altijd heel gesloten gevonden, al is het grappig dat zij precies hetzelfde over mij zei. Terwijl ik mezelf nou niet bepaald als gesloten zou omschrijven.

Ja, voor mensen die ver(der) van me af staan kan ik zeker overkomen als een stille, introverte man. Maar dat geldt zeker niet voor vrienden die mij goed kennen. Die zullen veel over me zeggen maar niet dat ik gesloten of stil ben. Terwijl ik vermoed dat de vriendinnen van mijn vrouw haar wel eens zo zouden kunnen omschrijven.

Een gesloten boek

Hoe je het ook wendt of keert, kan ik voor mezelf concluderen dat mijn vrouw ook voor mij een gesloten boek bleef waarvan ik de sleutel eenvoudigweg niet kon vinden. Ik kreeg gewoon geen hoogte van haar.

En omdat zij niet hield van mijn directe manier van communiceren en sommige vragen van me impertinent en brutaal vond, zal ik ongetwijfeld bewust dan wel onbewust ook steeds meer afstand van haar hebben genomen.

Projectie

Behalve dat het kan zijn dat mijn vrouw door de groter wordende afstand empathie bij mij miste, is er ook een andere verklaring voor haar verwijt naar mij toe. Ik moet daarbij denken aan mijn moeder.

Sinds mijn vader een paar jaar geleden overleed, heeft mijn moeder de neiging om hem allerlei eigenschappen toe te dichten die in de ogen van mijn zus en mij totaal niet kloppen. Dan vertelt ze bijvoorbeeld dat ze mijn vader altijd zo dominant vond en somber en negatief en pessimistisch.
Dat dat niet juist is, blijkt onder andere uit het feit dat onze vader ons ooit had laten weten dat als hij zijn leven een cijfer zou moeten geven, hij er een acht voor zou geven. Mijn moeder daarentegen vertelde mij ooit dat als ze terugkeek op haar leven ze vond dat ze niets van haar leven had gemaakt. Een acht zou voor haar helaas iets te hoog gegrepen zijn.

Mijn zus maakte toen de verstandige opmerking dat onze moeder aan projectie deed: het verschijnsel waarbij mensen negatieve eigenschappen of emoties van zichzelf trachten te ontkennen, verbergen of verdringen door deze aan iemand anders toe te schrijven. Mensen die dit doen, doen dit meestal onbewust om niet de confrontatie met zichzelf te hoeven aangaan over hun minder leuke kanten: “Wat je zegt, ben je zelf!” en “Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten”.

Niet bepaald empathisch

Zeker nadat ik mij verdiept had in het onderwerp empathie kon ik bevestigen wat ik al eerder vermoedde: ik vond mijn vrouw behalve gesloten ook niet bepaald empathisch. Zo kan ik me nog de dag herinneren dat ik haar heel zenuwachtig vertelde over mijn ontdekkingen over hoogbegaafdheid en mijn vermoedens dat ik “het” zelf misschien wel was. Nuchter als altijd reageerde ze met: “En wat wil je daarmee doen?” Terwijl ik had gehoopt op een beetje begrip en belangstelling over hoe ik tot dit idee gekomen was.

Andersom zou ik aan haar lippen hebben gehangen en allemaal vragen hebben gesteld.

Met mijn vermoedens tot weinig empathie bij mijn ex-vrouw, was het cirkeltje rond aangezien zij precies hetzelfde over mij dacht. Al vermoed ik dus dat hier ergens sprake was van projectie.

Verschillende visie op communicatie

Ook interessant was dat ik er aan het eind van ons huwelijk achter kwam dat wij een hele andere visie op communiceren hadden. In mijn ogen is de basis van een goede communicatie binnen een relatie dat je belangstellend naar elkaar toe bent en dit laat zien door interesse in elkaar te tonen door het regelmatig stellen van vragen. Zij daarentegen vond dat als je in een relatie elkaar dingen wilde vertellen je dat wel uit jezelf deed en er daarvoor geen vragen hoefden te worden gesteld.

Hierdoor ontstonden vreemde situaties tussen ons waarbij ik bijvoorbeeld ergens was geweest en bij thuiskomst hoopte dat zij belangstelling zou tonen door het stellen van vragen (al was het alleen maar van “Hoe was het?”) terwijl zij er gewoon van uitging dat als ik iets wilde vertellen ik dat wel deed. Gevolg: pijnlijke stiltes en een prachtig voorbeeld van hoe een verschillende visie op communiceren funest is voor een huwelijk.

Inmiddels ben ik erachter dat heel veel mensen de communicatiemethode van mijn ex hanteren, want ik kom in mijn leven veel meer mensen tegen die veel praten (en weinig zeggen) maar daarbij nooit vragen aan mij stellen dan mensen die heel geïnteresseerd en belangstellend zijn. En wie mij kan zeggen hoe je geïnteresseerd en belangstellend kunt zijn zonder vragen te stellen, mag het mij zeggen. Mij lijkt dat in elk geval onmogelijk.

Als een soort zombie

Behalve dat ik op basis van alle feiten nu wel kan zien dat ik geen autist ben, heb ik deze conclusie inmiddels ook zwart op wit van een erkend psycholoog.

Een tijd terug ging het niet zo lekker met me en mijn zus besloot een psychologe voor me uit te kiezen en met mij mee te gaan. Waarschijnlijk omdat ze anders twijfels zou hebben of ik wel zou gaan, en terecht. Ik kan me er niet zoveel meer van herinneren. Volgens mij zat ik er als een soort zombie bij met een houding van het kan me allemaal toch niks meer schelen. Maar desalniettemin beantwoordde ik braaf de vragen en vertelde mijn verhaal.

Het sociale spel

Op een gegeven moment hadden we het over sociale situaties en vertelde ik dat ik in gezelschap vaak het gevoel heb alsof iedereen het sociale spel beheerst behalve ik. Ik haat small talk gesprekken en vind het allemaal nogal onbenullig en nietszeggend en ik weet dan gewoon geen raad met mijn houding. Heel vaak komt het in dat soort situaties voor dat zonder dat ik het besef en zonder dat ik dat bewust doe ik opeens behalve figuurlijk ook letterlijk buiten de groep val. Dan zit ik bijvoorbeeld met een groep mensen aan een lange tafel en op een gegeven moment splitst die zich in twee praatgroepjes. Altijd, echt altijd is het dan zo dat ik weer in het midden beland bij de splitsing. Sterker: ik bén de splitsing. Ik weet niet hoe ik het voor mekaar krijg, maar ik flik het steeds opnieuw. Alsof die mensen dat van tevoren met elkaar hebben bekokstoofd. Om paranoïde van te worden.

Kenmerkend voor PDD-NOS!

De psychologe die mijn verhalen volgens mij niet bijster interessant vond, veerde bij het horen van mijn mededeling dat ik het zag als een spel dat ik niet beheerste opeens enthousiast op en riep dat dat kenmerkend is voor PDD-NOS.

Volgens mij zeer opgelucht over het feit dat ze iets uit haar theorieboekjes had onthouden én herkend, verwees ze mij niet alleen onmiddellijk door naar een specialistisch centrum voor diagnose van autisme maar regelde ze ook meteen een afspraak voor me. “Omdat dit niet mijn specialiteit is.”

Ik was niet eens in staat om de boze emoties in me naar boven te halen die ik had toen men ook op basis van vrijwel niets mijn oudste zoon PDD-NOS in de mik probeerden te schuiven (lees meer).

Ik ben geen autist

Eenmaal thuisgekomen werd ik pas weer wakker en mondig en assertief en belde ik onmiddellijk mijn zus op om haar te vertellen dat het grote bullshit was dat ik autistisch zou zijn en dat ik echt niet van plan was om naar zo’n stom centrum te gaan. Maar mijn zus zei dat ik gewoon moest gaan, “want er is wel iets met jou aan de hand.”

Een week later ging ik toch maar bij het centrum langs, waar ik anderhalf uur een leuk gesprek had met een specialist daar die mij aan het eind de bevestiging gaf van wat ik al wist: ik ben geen autist.

Ik zei tegen hem dat ik dat graag zwart op wit wilde hebben om de eerstvolgende persoon die mij van autisme zou gaan betichten mee om de oren te kunnen slaan. De man ging akkoord en herhaalde de woorden van mijn zus dat er echter wel “iets” met mij aan de hand was. Maar wat dat precies was, wist hij ook niet.

Persoonlijkheidsstoornis NAO

Blijkbaar wilde hij dat zwart op wit niet onvermeld laten, want even later kreeg ik een verklaring thuis gestuurd waarop stond dat was vastgesteld dat ik geen autistische stoornis had, maar dat hij bij mij wel dacht aan een persoonlijkheidsstoornis NAO.

Bij navraag bleek dat te betekenen: Niet Anders Omschreven. Vrij vertaald kun je deze “diagnose” krijgen als ze wel wat afwijkingen bij je zien, maar ze deze niet in één hokje weten te plaatsen. Waarvan akte.

De “stoornis” hoogbegaafd

Natuurlijk had ik de man nog kunnen opzoeken om de discussie met hem aan te gaan of ik niet heel misschien de “stoornis” hoogbegaafd zou kunnen hebben, omdat ik me steeds maar weer opnieuw blijf herkennen ik al die kenmerken en dat toch geen toeval kan zijn.

Maar ik heb het wijselijk hierbij gelaten. Ik word een beetje gek van die hulpverleningswereld met al haar diagnoses en niet anders omschreven persoonlijkheidsstoornissen. Geef mijn portie maar aan Fikkie.

Als mijn ex en haar moeder willen, kunnen ze trouwens altijd een kopietje van me krijgen…

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 4 – Deel 6 – Deel 7 – Deel 8

• Ook gepubliceerd op TonKo Lumn

Tonko

Hoogbegaafd! Volwassenen

Lid worden

© “Tonko Vos”, Stichting Hoogbegaafd!

E-magazine ontvangen

Om verschillende redenen wijd ik nu een aantal columns aan het onderwerp hoogbegaafdheid en de link met mijn privéleven. Het zijn verhalen die ik altijd al van plan was op een dag te gaan opschrijven. Nu er echter een directe aanleiding is, maak ik meteen van de gelegenheid gebruik om het allemaal in een keer te vertellen.

Verkeerde hokjes

De poging van het instituut om mijn zoon persé in een hokje te willen plaatsen wat achteraf alleen niet de juiste bleek te zijn, is iets waarvan ik durf te wedden dat dat ontzettend vaak voorkomt in Nederland. Ik had alleen geluk dat ik kritisch meedacht en mijn vraagtekens zette en dus een second opinion aanvroeg, maar heel veel andere ouders hebben dat geluk natuurlijk niet. Eenvoudigweg omdat zij minder mondig, kritisch of slim zijn of gewoon teveel ontzag voor autoriteit tonen waardoor ze opkijken tegen alles wat maar een witte jas aanheeft. Met als gevolg dat deze witte jassen hen alles kunnen wijsmaken wat ze maar willen.

Ik wil niet weten hoeveel kinderen er op dit moment in Nederland rondlopen die doodongelukkig zijn omdat zij (en hun ouders) niet beseffen dat ze in een heel verkeerd hokje zijn geduwd. Met als vervelend gevolg dat ze momenteel de verkeerde behandelingen ondergaan en misschien zelfs medicijnen slikken die nergens op slaan of die de problemen alleen maar verergeren.

You’ve got to be kidding me!

Niet veel later na het MCDD-incident werd mijn zoon door zijn problemen in de omgang met andere kinderen op school geobserveerd door weer een nieuw iemand van weer een nieuwe hulpverleningsinstantie.

Deze mevrouw had mijn zoon iets van een halfuur geobserveerd en wist ons toen met stelligheid te verkondigen dat hij PDD-NOS had. Toen had ik het echt even helemaal gehad met dit soort Mieppen en instanties die maar denken dat ze de waarheid in pacht hebben. En dat allemaal op basis van een halfuurtje naar mijn zoon kijken op het schoolplein. Kom op zeg, you’ve got to be kidding me!

Ik viel uit tegen deze mevrouw en zei haar dat ik haar met al mijn ervaringen toch moeilijk serieus kon nemen. Verdomme, ik kreeg het idee dat als ik met mijn zoon naar tien verschillende instanties zou gaan ik tien verschillende diagnoses zou krijgen. Hoe kun je in godsnaam na een halfuurtje een diagnose stellen waar jouw kind straks wellicht zijn hele leven mee zit opscheept? Ik was woedend.

Een stoornisje meer of minder

Grappig is dat in de loop der tijd ook over mij door professionals én bekenden dingen zijn geroepen over “wat ik zou hebben” die, vaak achteraf, gewoon aantoonbaar niet klopten en waarvoor ik inmiddels goede argumenten kan aandragen.

In de laatste jaren van mijn huwelijk kreeg ik een keer van mijn vrouw een artikel dat haar moeder speciaal voor mij had uitgeknipt. Zo’n typische actie van een vrouw en/of schoonmoeder, al was dit niet bepaald een hint waar de subtiliteit vanaf droop. Het was een artikel over het syndroom van Asperger. Ach, een stoornisje meer of minder in ons gezin moet niet uitmaken, zal mijn schoonmoeder hebben gedacht.

Asperger syndroom

Samen met PDD-NOS en MCDD valt ook het Asperger-syndroom onder het autistisch spectrum. Net als bij alle andere vormen van autisme houdt ook Asperger in dat je in elk geval problemen ondervindt in de sociale communicatie, je (hoogstwaarschijnlijk) een gebrek aan empathie hebt, je beperkte interessegebieden hebt en je opvallend herhalingsgedrag vertoont. Afwijkend ten opzichte van andere autistische varianten is dat mensen met Asperger geen vertraagde taalontwikkeling hebben gehad en een gemiddeld of zelfs hoog IQ hebben.

Als mijn schoonmoeder mij een beetje had gekend en zich (of ik mij) wat beter in mij en in Asperger had verdiept, had (ik) ze (toen al) geweten dat er een paar zaken niet klopten aan haar vermoedens. Waarin ze wel gelijk had, is bijvoorbeeld mijn monotone stem dat ook bij Asperger hoort. En ook dat ik moeite heb met bepaalde sociale situaties. Al kan dat natuurlijk ook andere oorzaken hebben. Zo bestaan er ook mensen die moeite hebben om te verkeren in sociale omgevingen waarin ze niet het gevoel hebben dat er een sfeer heerst waarin onderling oprecht veel interesse in elkaar is. Op het onderwerp empathie kom ik straks nog uitvoerig terug.

Enorme ironische humor

Behalve dat ik zeer breed geïnteresseerd ben en geen opvallend herhalingsgedrag vertoon met allemaal vaste procedures en gewoontes (dat zou ik juist wat meer kunnen gebruiken, chaoot die ik ben), ging mijn schoonmoeder op meer punten de mist in.

Typerend voor mensen met Asperger is bijvoorbeeld dat ze dingen nogal letterlijk kunnen nemen en daardoor moeite hebben met het inschatten of iets een grap is of niet. Ik heb zelf enorme ironische, cynische humor en als ik een autist zou zijn, zou dat volgens mij vrij uniek zijn.

Ook blijken “Aspergers” motorisch nogal onhandig te zijn. Ik ben altijd een goede sporter geweest en ik kan met geen mogelijkheid ergens uit concluderen dat er motorisch iets mis zou zijn met mij. Ook vertoon ik niet zoals veel “Aspergers” een overgevoeligheid voor geluiden, geuren en aanrakingen. Iets wat ook hoort bij hoogsensitiviteit (HSP) wat overigens weer een totaal andere “stoornis” is dan autisme. Ook daar kom ik later op terug.

O jee, dat is dus mijn probleem!

Overbodig te zeggen dat ook mijn vrouw ervan overtuigd was dat ik autistisch was. Sterker nog, ik ben er honderd procent zeker van dat zij dat tot op de dag van vandaag nog steeds van mij denkt. Wie haar kent, moet het haar maar eens voor de grap vragen. Op een dag vertelde mijn vrouw dat ze mij totaal niet empathisch vond.

Het stomme van dit alles is dat ik in die tijd nog veel te weinig kennis bezat over al deze “stoornissen” (en over het begrip “projecteren”!) en bovendien veel te weinig zelfvertrouwen had en overal aan twijfelde en in de eerste plaats aan mezelf.
Hierdoor nam ik in feite heel veel aan van wat mensen in mijn directe omgeving over mij aan mij vertelden. Dus toen mijn vrouw en schoonmoeder aankwamen met autisme, Asperger en een gebrek aan empathie dacht ik meteen: o jee, dus dat is het. Dát is mijn probleem.

Als ze me hadden verteld dat ik volgens hen een paranoïde persoonlijkheidsstoornis bezat, had ik ze ook geloofd. Dan had ik ze waarschijnlijk eerst enorm gewantrouwd om vervolgens snel te bedenken van shit zie je wel, ze hebben toch gelijk.

Rubik’s Cube

Nu moet ik zeggen dat dit allemaal speelde net voordat ik meer kennis kreeg over hoogbegaafdheid en er voor mij over mezelf toch wat puzzelstukjes op zijn plaats begonnen te vallen. Vooral kleine details begonnen opeens betekenis te krijgen.

Zo kon ik mij bijvoorbeeld herinneren dat ik als jonge puber gefascineerd met de Rubik’s Cube begon te spelen toen die net was uitgekomen en voor het eerst een rage werd. Grappig, want momenteel is de kubus een rage in mijn dochters klas en speelt zij er even fanatiek mee als ik 35 jaar geleden.  Alleen zijn de tijden veranderd: tegenwoordig leren de kinderen elkaar de oplossing die is opgezocht op You-Tube.

Uuuren heb ik met de Rubik’s Cube gespeeld, totdat ik ‘m uiteindelijk oploste en de grootste lol er vanaf was. Al ging ik er nog wel een beetje mee door om mijn snelste tijd steeds te verbeteren. Vooral achteraf vind ik het toch best bijzonder dat ik ‘m zelf heb opgelost, omdat je kunt denken dat je daarvoor een bepaalde wiskundige aanleg moet hebben. Ik vond wiskunde echter niet leuk, ook vooral omdat ik een vervelende leraar had waar ik recht tegenover zat en die tot overmaat van ramp stevig rookte (wat toen nog mocht in de klas). Hierdoor wist ik meteen dat ik geen wiskunde zou kiezen in mijn vakkenpakket. Iets wat ik achteraf jammer vind, aangezien ik het idee heb dat ik misschien best aardig in wiskunde had kunnen zijn. Volgens mij ben ik sterk in logisch nadenken en wat is er nou logischer dan wiskunde?

In elk geval was ik er toen al best trots op dat mijn methode om de Rubik’s Cube op te lossen anders bleek te zijn dan de gebruikelijke methode en ik niemand anders zag die het op mijn manier deed. Die gebruikelijke methode is overigens veel sneller door de kubus laag voor laag op te lossen. Op deze wijze schijn je dat ding vanuit elke stand zelfs in slechts twintig draaiingen op te kunnen lossen, waardoor het wereldrecord inmiddels ergens rond de vijf (!) seconden ligt .

Voor mijn methode, die naar ik later begreep de Corners First-methode heet (omdat ik eerst de hoeken “invul”), heb je veel meer draaiingen nodig. Je maakt mij ook niet wijs dat iemand op mijn manier dat ding binnen tien seconden kan oplossen. Mijn record is dertig seconden, wat ik overigens nooit meer zal verbeteren. Ik had toen veel geluk omdat die goed “viel”, wat voor mijn methode absoluut vereist is.

Toch zal ik me altijd blijven afvragen of ik niet pure mazzel heb gehad met het oplossen van de kubus door gewoon veel te oefenen of dat er wel degelijk een bepaald inzicht mee heeft gespeeld.

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 5 – Deel 6 – Deel 7 – Deel 8

• Ook gepubliceerd op