Op 22 november zijn in Nederland de Tweede Kamerverkiezingen. Met de verkiezingen in aantocht zoomen we in op een belangrijk thema voor (ouders van) hoogbegaafde leerlingen, namelijk kinderen die uitvallen. De zogenoemde ’thuiszitters’. Wat zeggen politieke partijen hierover? Eerder brachten we ook in kaart wat zij vermelden over hoogbegaafdheid.

Volgens het onderzoek Thuiszitters Tellen van Balans, vereniging voor ouders, die in 2024 met een update komt, zijn er zo’n 15.000 thuiszitters. Inmiddels zijn dat er eerder meer geworden dan minder. En van deze thuiszitters is zo’n 25-40% hoogbegaafd. Wat willen politieke partijen doen om dit te verbeteren?

Hieronder volgt een overzicht van wat partijen zeggen over thuiszitters en/of schooluitval in hun verkiezingsprogramma’s. Weergegeven in willekeurige volgorde.

PvdA/GroenLinks

Voorstel Onze reactie
Het is cruciaal dat we thuiszitters helpen om hun weg terug te vinden naar het onderwijs. Hiervoor zorgen wij voor een betere samenwerking en financiële ontschotting tussen onderwijs en zorg, met flexibelere regelgeving en meer mogelijkheden tot maatwerk. Dit is een mooi voorstel waar wij ons in kunnen vinden. Het zou helpend zijn als deze maatregelen ook preventief ingezet kunnen worden om maatwerk te bieden, zodat er minder kinderen uitvallen en thuiszitter worden.

VVD

Voorstel Onze reactie
  • Leerlingen mogen niet tussen wal en schip vallen. Samenwerkingsverbanden krijgen doorzettingsmacht en kunnen scholen gaan verplichten passend onderwijs aan te bieden. We werken toe naar een digitale school voor kinderen die niet naar een fysieke school kunnen. Bovenmatige reserves van scholen vloeien voortaan automatisch terug.
  • Volwaardig onderwijs voor hoogbegaafde leerlingen. Elke school heeft een plusklas en elke regio biedt voltijds hoogbegaafdheidsonderwijs aan. Er komt een landelijke handreiking voor invulling van plusklassen en extra vakken.
Dit zijn goede voorstellen om thuiszitters te voorkomen. Wel zien we een digitale school niet als enige oplossing voor thuiszitters. Thuiszittersvoorzieningen bieden bijvoorbeeld sociale ondersteuning en psycho-educatie.

D66

Voorstel Onze reactie
Te veel kinderen zitten onnodig thuis. Dat mag niet zo zijn. Op korte termijn willen we kinderen met een hoog schoolverzuim ondersteunen waar dat kan, door bijvoorbeeld afstandsonderwijs te faciliteren en doelgerichte ondersteuning via thuiszittersvoorzieningen. D66 wil elk kind een vorm van onderwijs geven. We gaan door met ons initiatiefwetsvoorstel over het leerrecht, waarin we de Leerplichtwet in de Leerwet wijzigen. We geven kinderen een leerrecht dat zo nodig afdwingbaar is. Een leerrecht is het recht van het kind op onderwijs, gericht op een zo volledig mogelijke ontplooiing van persoonlijkheid, interesses en talenten, en geestelijke en lichamelijke vermogens. We verduidelijken de verantwoordelijkheden van diverse betrokkenen en sluiten die op elkaar aan. De wet maakt flexibele oplossingen mogelijk voor onderwijstijd, -locatie en -programma. Kinderen krijgen een hoorrecht over zaken rondom de invulling van hun leerrecht. Wij kunnen ons vinden in dit voorstel. Wanneer deze voorzieningen en dit maatwerk ook mogelijk wordt voor hoogbegaafde leerlingen, zal dit veel problematiek voorkomen en oplossen. Ook het ondersteunen van de huidige voorzieningen is positief.

Nieuw Sociaal Contract

Voorstel Onze reactie
  • Het streven naar passend onderwijs voor kinderen met problemen op een reguliere school leidt in de praktijk nog te vaak tot overbelasting van leraar/docent én klas en tot thuiszittende leerlingen, wat effect kan hebben op de motivatie, het gedrag en de schoolprestaties van leerlingen.
  • Schoolbesturen moeten voldoende middelen krijgen om te zorgen voor preventieve jeugdhulp op school.
  • Het speciaal onderwijs voor leerlingen die specialistische of intensieve begeleiding nodig hebben, moet in een aantal regio’s meer plekken krijgen. Dit geldt ook voor hoogbegaafde leerlingen.

Wij zien ook dat passend onderwijs onder de huidige omstandigheden de werkdruk verhoogt. Ook wordt er nog niet altijd goed passend onderwijs geboden wat leidt tot (meer) schooluitval. Het is helpend om schoolbesturen meer middelen te geven voor preventieve jeugdhulp zodat kinderen met psychische problemen als gevolg van stress door niet passend onderwijs kunnen worden geholpen. Maar ook in het onderwijsaanbod zal iets moeten gebeuren.

Ook kunnen wij ons vinden in meer plekken voor intensieve begeleiding, al is het maar de vraag of dat allemaal binnen het speciaal onderwijs moet gebeuren. Wat ons betreft zal er verschillend aanbod moeten komen.

Daarnaast missen wij in de voorstellen hoe de huidige thuiszitters geholpen of ondersteund kunnen worden.

SP

Voorstel Onze reactie

Alle kinderen krijgen een leerrecht, dat hen beschermt tegen schoolbesturen die ruzie maken over waar een kind terecht kan.

Nieuwe scholen voor speciaal onderwijs worden mogelijk gemaakt. Het starten van speciaal onderwijs binnen het regulier onderwijs wordt ook gemakkelijker, zolang de kinderen daar profijt van hebben.

Hoogbegaafdheid, maatwerk en thuiszitters worden niet specifiek genoemd in het verkiezingsprogramma van de SP. Wanneer het leerrecht mogelijk maakt dat hoogbegaafde leerlingen het maatwerk krijgen dat nodig is, is dit zeer helpend in het voorkomen van thuiszitters. Ook hopen wij dat het oprichten van nieuwe scholen voor hoogbegaafden binnen het voorstel van de SP valt.

Wij missen hoe de SP de huidige leerlingen die van school zijn uitgevallen wil ondersteunen.

ChristenUnie

Voorstel Onze reactie
  • Terugdringen van ‘thuiszitters’ door samenwerking tussen onderwijs, en jeugdzorg te verbeteren (reboundvoorzieningen). Met deze verbeterde samenwerking is ook veel schooluitval te voorkomen.
  • Tijdelijk een combinatie van digitaal onderwijs op afstand en fysiek onderwijs te volgen, als opstap naar de terugkeer.
  • In het primair onderwijs komt een landsdekkend passend onderwijsaanbod voor (hoog)begaafden met een extra ondersteuningsbehoefte vanwege bijvoorbeeld een dubbele indicatie (zoals autisme of ADHD) om schooluitval in deze groep te voorkomen en terug te dringen. Er wordt geïnvesteerd in meer wetenschappelijke kennis over onderwijs voor deze doelgroep.
  • Leerlingen krijgen recht om te leren en hoorrecht inzake passend onderwijs.
Wij zijn blij met deze voorstellen van de ChristenUnie. De specifieke aandacht voor thuiszitters is belangrijk om deze kinderen goed te helpen. De voorstellen voor maatwerk, preventie en investeren in wetenschappelijke kennis vormen een goed pakket. Maar er zitten natuurlijk ook hoogbegaafde leerlingen in het V(S)O. Wij zijn benieuwd naar hoe de ChristenUnie deze leerlingen wil ondersteunen.

Partij voor de Dieren

Voorstel Onze reactie
  • Kinderen die extra ondersteuning nodig hebben om onderwijs te kunnen volgen moeten die blijven krijgen.
  • Leerlingen krijgen leerrecht, inclusief recht op maatwerk. Meer mogelijkheden voor maatwerk en samenwerkingen daarvoor met jeugdzorg en speciaal onderwijs.
  • Zorgteams op scholen zijn voldoende groot en beschikken over de juiste expertise en middelen om de (veelheid aan) onderwerpen aan te kunnen die komen kijken bij onderwijs op maat. Denk aan zorg, basiskennis en vroegsignalering op het gebied van leerontwikkelingen, beperkingen en uitzonderlijke intelligentie.

Het is goed om te zien dat de Partij voor de Dieren aandacht vraagt voor vroegsignalering. Hiermee kan problematiek voorkomen worden door direct het juiste maatwerk te bieden. Wij kunnen ons ook vinden in een betere samenwerking tussen zorg en (speciaal)onderwijs, al is hier voor hoogbegaafde leerlingen de juiste expertise nodig.

Daarnaast kunnen wij ons vinden in de voorstellen voor leerrecht, maatwerk en dat dit geen ’tijdelijke’ ondersteuning is, maar dat de kinderen deze ondersteuning moeten blijven krijgen zolang ze het nodig hebben.

Wij missen nog wel voorstellen voor de huidige groep leerlingen die zijn uitgevallen.

BIJ1

Voorstel Onze reactie
  • Vastleggen van een recht op thuisstudie.
  • Meer mogelijkheden voor schakelonderwijs en maatwerk, zonder beperking in tijd of leeftijd.

BIJ1 noemt hoogbegaafdheid of thuiszitters niet expliciet in het verkiezingsprogramma. Wij zijn van mening dat kinderen die zijn uitgevallen, baat kunnen hebben bij een recht op thuisstudie.

Door meer mogelijkheden te bieden voor onderwijsalternatieven als schakelonderwijs en maatwerk, en daar geen beperkingen in tijd of leeftijd bij op te leggen, kunnen veel thuiszitters en hoogbegaafde leerlingen die dreigen uit te vallen geholpen worden om toch een diploma te behalen.

De volgende partijen hebben niks ten aanzien van thuiszitters of schooluitval opgenomen in hun verkiezingsprogramma:

  • Volt Nederland
  • CDA
  • BBB
  • DENK
  • Forum voor Democratie
  • SGP
  • JA21
  • PVV
Marijke van der Pal, Werkgroep Onderwijs

Wij steunen jou. Steun jij ons ook?

NU DONEREN

© Stichting Hoogbegaafd!