Op zaterdag 13 april organiseerde Stichting Hoogbegaafd! voor de derde keer een inspirerend symposium over hoogbegaafdheid. Dit jaar was het thema Ruimte voor hoogbegaafdheid.
Dit evenement bood een breed scala aan inzichten, ontmoetingen en inspiratie, allemaal gericht op het begrijpen en omarmen van hoogbegaafdheid. Het symposium vond plaats op een prachtig landgoed in de bossen van Doorn, waar de deelnemers samenkwamen om te delen, te leren en te groeien.
Het symposium werd afgesloten met een borrel, waar de deelnemers de gelegenheid hadden om verder te netwerken en de dag te bespreken. De ervaring van het symposium zal levenslang bijblijven, waarbij deelnemers werden aangemoedigd om hun authentieke zelf te omarmen en te bloeien in hun hoogbegaafde identiteit.
Bekijk ons videoverslag hieronder:
Rianne van de Ven, spreker | Hoogbegaafdheid en ruimte
Rianne van de Ven, coach, auteur, docent, spreker en trainer, trapte het symposium af met een boeiende lezing over hoogbegaafdheid en ruimte. Als pionier op het gebied van hoogbegaafdheid bij volwassenen deelde ze waardevolle inzichten en praktische adviezen.
Rianne startte met de associatie die het thema Ruimte voor hoogbegaafdheid voor haar opriep; dat ging van de ruimte vol planeten en sterren (space), naar laadruimte tot kastruimte – al dan niet georganiseerd. Maar bijvoorbeeld ook stilteruimte. Ruimte voor jouw hoogbegaafdheid of ruimte voor jouw ontwikkelpotentieel.
Vervolgens ging Rianne in op het Delphi-model. Om daarna het Differentiated model of giftedness and talent van Dr. Françoys Gagné stap voor stap op te bouwen en toe te lichten.
Deze theorie helpt in de praktijk bij het begeleiden van hoogbegaafden. Echter is geen hoogbegaafde hetzelfde, er zijn grote verschillen onderling en dit vraagt altijd om maatwerk.
Rianne hanteert geen IQ drempel. Je hoeft van haar geen getal te hebben om binnen te mogen komen. Het gaat namelijk niet om of je hoogbegaafd bent, maar om hoe je hoogbegaafd bent. Een belangrijk advies van haar is dan ook: leer jezelf kennen. Een kerntalentenanalyse kan daarbij heel helpend zijn en wordt binnen haar Hoogbegaafd in Bedrijf zeer vaak ingezet om mensen hierin te ondersteunen.
Ze zegt:
“Kom erachter wat je energiegevers, en wat je energienemers zijn. Zo ontwikkel je een blijvend kompas waarmee je keuzes kunt maken voor je eigen duurzame inzetbaarheid.”
Ze vult aan:
“Integreer hoogbegaafdheid in je zelfbeeld. Je bent meer dan alleen hoogbegaafd.”
Ze adviseert om het te zien als iets dat alles een positieve kleuring geeft.
Ruimte voor… betekent ook ruimte voor de hoogbegaafdheid van anderen. Dit concept kracht bij zetten kun je doen door de opleiding tot hoogbegaafdheid ambassadeur te volgen die Hoogbegaafdheid in bedrijf biedt aan hoogbegaafde mensen die al een tijdje lekker op hun plek zitten binnen een grote organisatie. Na deze opleiding kun je je actief inzetten om het werkklimaat te verbeteren. Daarbij kun je denken aan; ruimte voor autonomie, je mogen ontwikkelen, individueel maatwerk, bijdragen aan een veilig klimaat.
Papieren Tijgers
Na Rianne bedankt te hebben voor haar keynote, neemt Marije even een moment om aandacht te vragen voor het project Papieren Tijgers. In dit fotomagazine worden hoogbegaafde kinderen geportretteerd en komen ze zelf aan het woord met niet alleen de vooroordelen waar ze tegenaan lopen, maar ook hun wensen en dromen voor het onderwijs. Naast de digitale variant, zouden we graag een papieren versie naar alle scholen in Nederland willen sturen; 10.000 adressen. Voor het drukken en verspreiden zijn we op zoek naar donateurs. Na dit korte intermezzo is het tijd voor de tweede keynote.
Micha Hamel, spreker | Betekenisvolle verbondenheid
Componist, dichter en onderzoeker Micha Hamel bracht een diepgaande verkenning van betekenisvolle verbondenheid. Zijn sessie inspireerde de aanwezigen om hun unieke talenten te gebruiken voor positieve verandering in de wereld.
Bij het thema Ruimte voor hoogbegaafdheid vraagt Micha zich af wat de coördinaten zijn van die ruimte. Hij kijkt graag naar een ethisch perspectief, vanuit de kunsten. We kijken naar een korte video, The impact of art. Het gaat over een kritische positie innemen door kunst. Daar waar kunst is, in het conflict, kunnen we de toekomst zien (verbeeld in de kunst). Micha doorloopt de volgende stappen:
7. Wij zijn er voor de ander (Levinas)
6. Wij zijn niet alleen
5. Vrijheid om onszelf te worden
4. Onafhankelijk en autonoom
3. Krachten buiten de macht
2. Wij zijn er/wij als politieke kracht
1. Ik ben er
Omdat slechts enkelen de naam Emmanuel Levinas wat zegt, besluit Micha een kort uitstapje te maken over deze filosoof en het concept alteriteit. Dit kan gedefinieerd worden als het onophefbaar anders-zijn van de Ander. De Ander is nooit door mijzelf in te sluiten in een zelf ontworpen systeem en wordt daarom door Levinas ook omschreven als het Oneindige. Je kunt dit ook zien als de heiligheid, de oneindigheid, de onleesbaarheid. Je wordt gezien, de ander ziet jou handelen.
De driver in de zeven voornoemde stappen is kritiek. Kunst is de plek die altijd kritiek is. Want als je iets maakt dat buiten de wereld staat, maak je iets dat er niet is, waarmee je kunt zeggen dat dat een gebrek is. Scheppen is een kritische activiteit.
Vervolgens gaat Micha in op oordeel en vonnis. Hij illustreert de verschillen tussen deze twee begrippen. Waar een vonnis binair is, heeft een oordeel kritisch potentieel.
Het proces van kritiseren is een pendelbeweging tussen contextualiseren en decontextualiseren en tussen naderen en afstand nemen. Hij doorloopt opnieuw een aantal stappen.
- Observatie – altijd onvolledig en onvolkomen,
- Theorie – die slechts een hypothese levert,
- Analyse – het afpellen, essentialiseren en abstraheren,
- Interpretatie – het lezen van tekens en met elkaar in samenhang brengen,
- de stap die vaak overgeslagen wordt:
- Zelfkritiek – reflectie op het zelf en op het proces,
- Mening – subjectivering en projectie ervan,
– allemaal leidend tot… het oordeel, de mening en conclusie. Verbeelding en kritiek en verbeelding als kritiek.
Het volgende onderwerp is openheid. Openheid kun je verbeteren door cognitieve vaardigheden te trainen, blijkt uit een inspirerend onderzoek met ouderen. Het is niet verbonden aan intelligentie. Het gaat dus niet over in karakter niet open zijn, maar over onvoldoende cognitief uitgedaagd worden. Thomas de Quincy’s proces van openheid laat ons zien dat de intensiteit waarmee je bezig bent zorgt voor openheid: op het moment dat hij intens gefocust was geweest en daarin een grens bereikte, kwam een waarneming tot hem.
De finale aangrijpingspunten zijn dus; de ander (Levinas), openheid (zo hard mogelijk bezig), kritisch proces en de kunsten (om kritisch te hóuden, als bron van inzichten)
Lunch, Business hub, Book hub
Nadat Marije Micha bedankt heeft voor zijn bijdrage, is het tijd voor de lunch. Er is een uitgebreid lunchbuffet met diverse keuzes. Ondertussen is het steeds in de ruimte waar sponsors en schrijvers staan ook een drukke bedoening.
Na de lunch starten we plenair met de jongeren Esmee en Isabeau.
Esmee Venema en Isabeau van der Wijst, sprekers (Broedplaats jongeren) | Ervaringen met hoogbegaafdheid in de kindertijd
Isabeau en Esmee, sprekers van Broedplaats Jongeren, namen de deelnemers mee op een persoonlijke reis door hun ervaringen met hoogbegaafdheid in de kindertijd. Hun openheid en eerlijkheid raakten velen en boden waardevolle inzichten voor zowel jongeren als volwassenen.
Zij nemen ons samen mee naar de kindertijd van Esmee. Esmee vertelt hoe ze zich in groep 4 al zorgen maakte om de leerkracht van groep 5; die kon ze namelijk door de muur heen al horen en het vooruitzicht daarnaartoe te moeten, maakte haar angstig. De dingen die gebeurd zijn in dat schooljaar van groep 5 hebben nog altijd hun invloed op Esmee. De laatste jaren van de basisschool kwam Esmee vrij vlot door.
Op de middelbare school kwamen ze erachter dat ze hoogbegaafd is. Ze startte met veel nevenactiviteiten om op school in het eerste leerjaar overeind te kunnen blijven. Het 2e jaar liep het mis; Esmee liep vast, ze was opgesloten in haar hoofd; burn-out/bore-out.
Tijdens deze middelbareschoolperiode spaart Esmee voor een Alpine cursus. Het blijkt een schot in de roos; bergbeklimmen brengt Esmee zo veel.
Uiteindelijk heeft Esmee haar middelbareschooldiploma gehaald op het VAVO. Door toetsangst kostte het veel moeite, maar het is gelukt. Intussen volgt Esmee een HBO-opleiding en loopt stage in het onderwijs waar ze mee denkt en werkt aan onderwijsvernieuwingen. Esmee sluit haar verhaal af met een mooi gedicht dat ze schreef.
Na dit verhaal neemt Isabeau ons mee in een visualisatie. Ze vraagt ons in gedachten terug te gaan naar een moment waar je hoogbegaafdheid er niet mocht zijn. We mogen stilstaan bij hoe dat voelde, hoe het beklemde. Om het gevoel vervolgens letterlijk van ons af te mogen schudden.
Als laatste onderdeel van de presentatie van Esmee en Isabeau vertellen ze ons over het onderzoek waar ze mee bezig zijn. Ze onderzoeken hoogbegaafde jongeren in de leeftijd 16 tot 22 jaar naar hun welbevinden.
Inspiratiesessie Pieter de Vos en Fréderique v/d Heijde | Hoogbegaafd, zóveel meer dan alleen een hoog IQ
In de sessie Hoogbegaafd, zóveel meer dan alleen een hoog IQ werden deelnemers uitgedaagd om dieper in te gaan op de verschillende aspecten van hoogbegaafdheid.
Bij Pieter en Fréderique krijgen we allemaal een lege grafiek met daarin de Delphi variabelen. Per variabele mag je aangeven hoe hoog je vindt dat je daarin scoort.
Vervolgens wijzen ze ons erop dat deze woorden ook op de wanden staan. Als eerste vragen ze ons om daar te gaan staan waar je het hoogst op gescoord hebt in je grafiek. Het blijkt best een uitdaging omdat de meesten meerdere variabelen hoog gescoord hebben en dan is het lastig kiezen. Ook voel je meteen de samenhang tussen de diverse variabelen, wat het soms ook moeilijk kiezen maakt. Pieter en Fréderique vragen ons plenair en in kleine groepjes te bespreken waarom we deze variabelen hebben gekozen.
De volgende vraag is wat je grootste valkuil is, daar mag je bij gaan staan. Dan vragen ze ons te gaan staan bij de variabele waar we het meest nieuwsgierig naar zijn. En ook daarbij bespreken we waarom.
Het is interessant om te zien hoe mensen de variabelen interpreteren en om de samenhang zo te beleven doordat je door de ruimte beweegt en je moet kiezen waar je bij gaat staan. De antwoorden die mensen geven, waar zowel positieve als negatieve belevingen van de verschillende variabelen uit blijken, zijn uiterst divers.
Inspiratiesessie Veerle Verheij en Gideon Borman | Tekenend naar flow
De sessie Tekenend naar flow bood een creatieve benadering om belemmerende gedachten te doorbreken en tot optimale productiviteit te komen.
Als start vroegen Veerle en Gideon om wat woorden te roepen. Op basis daarvan maakte Gideon ter plekke een cartoon.
Voor de eerste oefening kreeg ieder een titel/kop en daar moest je zelf iets bij tekenen, zoals bij een spotprent.
Vervolgens werden alle deelnemers in tweetallen tegenover elkaar gezet. De ene kreeg een tekening en mocht degene aan de overkant vertellen wat er te zien was op de tekening. Deze persoon maakte daar een tekening van. Vervolgens schoven ze een plek door en deden nog eens hetzelfde, en zo verder en achteraf vergeleek je dan de drie tekeningen.
Je kijkt dan wat er is gebeurd. Waarom zijn sommige elementen verdwenen; vind je die bijvoorbeeld niet belangrijk? En waarom is er iets bijgekomen; is dat jouw beeld bij een telefoon in huis, dat die altijd op een kastje moet staan bijvoorbeeld?
Het idee is dat hoe je tekent, wat je ziet en waarneemt, wat je belangrijk vindt om over te brengen, iets zegt over jouw referentiekader en over hoe je communiceert. Maar ook ‘wat is belangrijk om mee te geven om de boodschap goed over te krijgen’.
De workshop ging dus niet zozeer over flow, maar meer over communicatie.
Inspiratiesessie Daisy Sanches | Wandelend waarnemen
In de inspiratiesessie Wandelend waarnemen werden deelnemers uitgenodigd om de natuur te gebruiken als bron van inspiratie en reflectie.
We ontmoeten Daisy buiten. Gezamenlijk lopen we naar een klein amfitheater. Hier vertelde ze kort iets over haar werk als wandelcoach voor hoogbegaafden.
We krijgen een blad met vijf oefeningen in waarnemen en betekenis geven. Hierop staan: vrij waarnemen, reflecterend waarnemen, spelen met rollen, metaforen en verhalen, toekomstgericht waarnemen. Deze categorieën werden op het blad ook verder toegelicht.
De opdracht was om een of meerdere oefeningen te kiezen tijdens het wandelen van een route door het bos bij het landgoed. We wandelden in tweetallen. Het voelde prettig en bijzonder om samen met iemand de tijd te nemen om het leven op een omgevallen boom te observeren en te bespreken en ondertussen verschillende onderwerpen rondom het hoogbegaafd zijn te bespreken.
Inspiratiesessie Riejanneke Spruijt | Compromisloos jezelf zijn als hoogbegaafde
De sessie Compromisloos jezelf zijn als hoogbegaafde richtte zich op het omarmen van hoogbegaafdheid en het leven vanuit authentieke kracht.
Riejanneke startte haar verhaal vanuit wat zij zelf had meegemaakt. Ze vertelde dat er al vrij jong briljant was geworden in het er niet zijn. Op haar 16e was ze ontspoord en uiteindelijk, met 32 jaar bore-out en een depressie.
Nu heeft ze geleerd om 100% compromisloos zichzelf te kunnen zijn en daarom wil ze dat ook met anderen delen.
Iedereen heeft bij aanvang van de inspiratiesessie een zakje met een pen en een aantal kaarten erin gekregen. Ze vraagt om de eerste kaart eruit te halen, en op te schrijven op welke plekken we (nog altijd) het gevoel hebben kameleon te moeten zijn. Daarna vraagt ze ons het tweede kaartje te pakken. Riejanneke zegt: je grootste probleem is je grootste kracht. En ze vraagt ons al onze ‘te’s’ op te schrijven. Probeer het niet te zien als shit, maar als shine. Voor het derde kaartje vraagt ze ons na te gaan waar we van onszelf verwachten dat we ons aanpassen, terwijl het niet past. Waar zoek je eerst binnen de kaders, terwijl je er eigenlijk buiten moet zijn? Ze vraagt ons op te schrijven welke belofte we aan onszelf kunnen maken om hierin stappen te maken.
Daarna laat Riejanneke ons een filmpje zien van The Greatest Showman; ‘From Now On’ is de key phrase die we daarvan mee mogen nemen. Hora est, het is tijd.
Inspiratiesessie Wouter Ensink | Lichaamsgerichte spiritualiteit
De inspiratiesessie Lichaamsgerichte spiritualiteit bood een unieke benadering om innerlijke rust en bewustzijn te cultiveren door middel van lichaamsgerichte praktijken.
Om te beginnen confronteert Wouter ons ermee dat we niet alleen cognitieve of intellectuele uitdaging nodig hebben en soms gemist hebben, maar ook in de zijnsdimensie, bijvoorbeeld in waarneming en creatie.
Je ‘zelf’ beleven, en het potentieel dat je hebt ook echt ontwikkelen: daarvoor heb je ook de ander nodig, soortgenoten, die een spiegel voor je kunnen zijn en vice versa.
Voor het spirituele schieten woorden soms tekort, terwijl we in het intellectuele geleerd hebben vooral met woorden te communiceren.
Ook in de zijnsdimensie hebben wij een hoog potentieel: op die manier kunnen we wereldverbeteraars zijn!
Wouter begeleidt ons door een meditatieoefening waarbij we een reeks bewegingen een aantal keer herhalen, om te aarden, in contact te komen met het lichaam en uit het hoofd te gaan. Dat laatste is niet altijd even makkelijk. Als onderdeel van de bewegingen roepen we een gevoel van liefde of energie op om te kunnen geven en ontvangen.
Daarna volgt het vormen van duo’s waarin we met spiegelen, geven en ontvangen van dat gevoel, verdere oefeningen doen. De beleving hiervan is eveneens niet makkelijk met woorden te beschrijven, en uiteraard voor iedereen heel persoonlijk.
Voor het toepassen van deze wijsheid en vaardigheid lijkt in het dagelijkse leven in de huidige wereld weinig ruimte, maar als je het klein houdt is die ruimte er wel degelijk, en kan het alleen maar groeien.
Tot slot verzamelen we ons weer plenair voor de laatste keynote.
Saskia Schepers, spreker | Ruimte voor je brein op de werkvloer
Consultant leiderschaps- en teamontwikkeling en expert neurodiversiteit Saskia Schepers, deelde inzichten over het creëren van ruimte voor het brein op de werkvloer. Haar lezing bood niet alleen herkenning, maar ook concrete handvatten voor het omgaan met hoogbegaafdheid in professionele omgevingen.
Saskia is de schrijfster van het boek Als alle breinen werken. Ze is voorvechter van neurodiversiteit op de werkvloer.
Saskia doet een persoonlijke introductie. Ze wil graag ook even stilstaan bij de achterkant van haar CV: ze heeft een pestverleden, ze is bekend met depressies en ze heeft drie vaststellingsovereenkomsten. Ze heeft zich vaak onbegrepen gevoeld.
Saskia ziet van alle verschillende typeringen zoveel meer dan alleen de nadelen. Zo zijn dyslectici heel vindingrijk, hebben een helikopterview.
Het is belangrijk om de toegevoegde waarde te erkennen.
Er zijn drie principes in neurodiversiteit: brein, geest en bedrading. Die verschillen in bedrading, is natuurlijke variatie: een roos is geen tulp met een stoornis.
Sommige variaties zijn meer gangbaar dan andere. Variatie is noodzakelijk voor de evolutie: zo kunnen dyslectici van veraf besjes onderscheiden van de ogen van roofdieren, zijn ADHD’ers buitengewone jagers/verzamelaars, bipolairen kunnen beslissingen nemen met incomplete informatie, autisten en hoogbegaafden zijn uitvinders. Elk heeft een cognitieve specialisatie.
Ieder floreert ook in een bepaalde context. Als je een cactus naast een rododendron plant, zal hij het niet overleven. We zeggen dan niet tegen de cactus dat hij beter zijn best had moeten doen.
De verontrustende realiteit is echter dat er vaak een medisch label aan te pas komt, met bijbehorend stigma. Micro-agressie wordt ervaren en mismatch ligt op de loer.
Voor veel neurodiversen is werk een sensorische slijtageslag. Er zijn diverse hindernissen te benoemen waaronder procedures, (te veel) samenwerken, inrichting van de werkomgeving.
Dat wat maakt dat je niet in norm past, is jouw voordeel. Saskia gaat in op het concept spikey profile en laat aan de hand van een aantal voorbeelden zien dat deze opvallende profielen veel voordelen in zich hebben.
Talent blijft vaak verborgen door dat er een standaard meetlat wordt gehanteerd, doordat de persoon het maskeert, of doordat er geen gelegenheid is waar het tot uiting kan komen. Faalangst is uiteraard ook een grote rem hierop en zo ook het gebrek aan psychologische veiligheid.
Waarom wil je nu eigenlijk neurodiversiteit in je organisatie?
Je wordt er als organisatie slimmer en innovatiever van, het talent van de mensen wordt benut en dat komt ieders welzijn ten goede.
Breinvriendelijk werken is een dialoog tussen manager en werknemer. Hierin probeer je taal te geven aan anders zijn. Saskia laat verder een heel aantal voorbeelden zien van redelijke toevoegingen die je kunt bespreken met je leidinggevende. Enkele voorbeelden: spreek af dat je vergaderstukken of sollicitatievragen vooraf ontvangt of bespreek ruimte voor nevenwerkzaamheden.
Er wordt nu veel gesproken over inclusiviteit. Saskia wil hier graag ook nog iets over meegeven. Inclusiviteit is niet: iedereen is welkom. Inclusiviteit is “ik heb over jou nagedacht”.
Na de lezing volgt een uitgebreid afsluitend stuk met vele bedankjes. Daarna is het tijd om te borrelen en na te kletsen.
Geef een reactie