Liever begrijpen dan onthouden?

Het komt vaker bovendrijven. Veel hoogbegaafden steken hun energie liever in zaken begrijpen dan in zaken onthouden (stampen).

Waarom is dat eigenlijk, vroeg ik me af? Zelf sta ik er ook zo in. Daarnaast wil ik niet liever alleen begrijpen en nooit stampen, maar de drive om te begrijpen is enorm groot. Ik wil alles begrijpen en in het kader daarvan ook alles weten, maar aan domweg gegevens onthouden heb ik een hekel, en dan vergeet ik het ook weer net zo snel als het bij me binnenkwam.

Het zette me aan het denken, waarom is dat eigenlijk? Als ik iets begrijp, verandert er iets blijvends in mijn brein. Er wordt een verbinding gemaakt, een bruggetje geslagen. Dat bruggetje blijft daar. Dat bruggetje zorgt ervoor dat de ‘wereld in mijn hoofd’ groter wordt, het zorgt ervoor dat ik nieuwe verbanden kan gaan leggen. Verbanden die ik eerder nog niet gezien had.

Als iemand mij “A” kan laten begrijpen, dan is de kans groot dat ik dan ineens ook een “B” en een “C” zie en begrijp, terwijl ik die ik eerder nog niet zag en begreep.

Eerst begrijpen, dan onthouden

Gegevens moeten onthouden door te stampen maakt mijn brein “vol”. Het voelt als ballast. Gegevens onthouden zorgt niet dat ik iets kan begrijpen. Het zorgt niet voor een verbinding in mijn hoofd. Gegevens die ik vandaag moet onthouden heb ik misschien morgen niet meer nodig. Ik kan ze ook morgen alweer vergeten zijn. Ik kan zelfs mijn hele taal vergeten, wanneer ik jaren in het buitenland verblijf en er dus nood is aan het onthouden van andere gegevens, namelijk de woorden die we verzonnen hebben om ons uit te drukken.

Zaken die ik heb begrepen vergeet ik niet. Ze hebben mijn wereld verruimd, waar gegevens mijn wereld volmaakten.

Ik kan wel heel erg goed gegevens onthouden, die ik ook interessant vind. Dit kan dus ook heel erg verraden waar mijn interesses liggen en dat vindt niet iedereen altijd even leuk. Toen ik vroeger op een manege paardreed, wist ik alle paardennamen uit mijn hoofd, maar niet die van hun eigenaren. Ze waren de eigenaar van ‘Beauty’ of van ‘Jacky’, maar hun namen zelf kon ik maar heel moeilijk onthouden. Ik vond de paarden dus veel belangrijker dan hun eigenaren. Ik weet door mijn werk het burgerservicenummer van een heleboel mensen uit mijn hoofd, maar ik vergeet wanneer ze jarig zijn.

Wat ik een onbelangrijk detail vind, kan voor andere mensen weleens heel erg belangrijk zijn en dan ben je ineens niet meer zo sympathiek in hun ogen, of gewoon dom. Ik heb dus een selectief geheugen.

Zaken begrijpen vind ik veel interessanter en belangrijker. Ik begrijp liever hoe de wereld in elkaar steekt dan dat ik weet wanneer Napoleon geboren is en wanneer hij doodging. Dat betekent niet dat ik het niet zou kunnen onthouden, maar waarom zou ik? Zolang ik daar geen noodzaak toe zie, zal het steeds weer uit mijn hoofd gegooid worden als overbodige ballast. De noodzaak inzien van het onthouden van gegevens is dus erg belangrijk en in dat geval gaat het ook heel makkelijk. Zelfs daar komt toch ook weer de noodzaak van ‘begrijpen’ om de hoek kijken: het begrijpen van de noodzaak om iets te onthouden. Als dat begrip er is kan je ineens feilloos en tot in detail zaken onthouden, tot in lengte van dagen.

DĂłmweg stampen als hoogbegaafde

DĂłmweg gegevens leren is dus niet iets waar hoogbegaafden erg toe in staat lijken en dat lijkt me dan ook niet gek, want dat ligt niet in de aard van een hoogbegaafde. Je wilt doorgronden, je wilt begrijpen, je wilt nadenken, je wilt ontdekken. Zo leg je steeds nieuwe verbindingen en bouw je bruggetjes in je hoofd. Die zorgen er dan voor dat jij ook nieuwe zaken kĂĄn ontdekken, zodat je ook zelf kĂșnt nadenken en je dus zelf kunt bepalen of je wel gĂłed bezig bent of dat het misschien anders zou moeten, of op een andere manier beter zou kunnen dan dat het je geleerd wordt. Wat jou geleerd wordt is immers ook maar wat een ander bedacht had. Waarom zou je dat domweg overnemen?

De drang naar zelfstandigheid en autonomie: misschien zijn ze geen bijverschijnsel van hoogbegaafdheid, misschien zijn ze wel de óórzaak van hoogbegaafdheid.

Wellicht ligt de drive van het steeds maar op zoek zijn naar het maken van nieuwe verbindingen, nieuwe verbanden, out of the box denken wel in de oorsprong van hoogbegaafdheid. Oftewel, je pleegt karaktermoord op een hoogbegaafde wanneer je wilt dat deze stopt met iets te begrijpen en gewoon gaat stampen. Waarschijnlijk zal het je ook niet lukken en zijn veel hoogbegaafden eigenzinnig genoeg om ergens anders op zoek te gaan naar antwoorden. Antwoorden zullen ze krijgen, zodat ze weer kunnen doen waar ze goed in zijn: begrijpen en verbanden zoeken.

© Tekst Martine van der Reijden | Redactie Alice K. Burridge van Green Writing | Beeld via Unsplash | Stichting Hoogbegaafd!