Sinds januari 2018 schrijft een cliënte anoniem, onder de naam Michal, over onze sessies. Ik, Ilona Kuis, geef er enige context bij boven- en onderaan Deel 1.

Michal

“Vorig jaar in Marokko vonden mijn man Rani en ik een zwarte babykat op straat die we bij een doofstomme jongen mochten achterlaten; hij zorgde ervoor in een doos op een plein. Deze kat was groot geworden; toen ik daar terugkwam had ze haar huis gevonden en vier baby’s in mijn tas gedeponeerd. Ze was ziek en na twee weken zorgzaamheid kwam ze niet meer naar haar gulzige kinders terug.

Zo zijn de wilde beestjes mij als moederkat gaan zien en ik hen bijgevolg als de kinderen. De baas van het nest heet Charlie, want hij heeft de looks van Chaplin en hij doet of ik zijn kat ben (en vice versa).

Na drie maanden moest ik toch terug en daar vertelde ik het aan Ilona. Ook dat Rani ze alle vier houdt en hoe dat nu gaat. Ze moest lachen en schreef het op. Toen zei ze:

‘enthousiaste gehechtheid. Het vermogen om lief te hebben is aanwezig.’

Ja, klopt.

Maar afstand nemen en afstand doen lijkt bepaald niet mijn vermogen. Daarom valt mijn huis zowat op me als ik binnenkom (en de katten nu op Rani als hij thuiskomt).

Er zijn zoveel spullen en dingetjes dat ik er haast niet meer bij kan. Dat komt door de stoornissen, hè: ‘geen overzicht kunnen houden, bijzaken niet van hoofdzaak onderscheiden, overmatige detailgerichtheid en perfectionisme, dwangmatig, chronisch overprikkeld, enzovoorts.’ Daar zouden pillen tegen helpen en therapie die leert om te gaan met het Syndroom van Asperger, daar autisme ongeneeslijk is. Daarvoor lag het aan de stoornis Borderline en tussendoor aan Bipolaire stoornis. Ondertussen ben ik moe.

Het is ook wat om dat schip te schonen, en waar moet ik beginnen? Al die spullen zijn monumenten voor verlangens en verloren liefdes: tijden, mensen, dromen en momenten van toen. Ik hoorde dat zo’n verzameling aan hoarding ligt: ‘een psychiatrische aandoening uit het obsessief-compulsieve spectrum’ dat weer voortkomt uit één der andere hoofd-stoornissen. Enthousiaste gehechtheid noemt Ilona het. Volgens haar is dat de gepijnigde vertaling van het vermogen lief te hebben en hoarding de praktische uitwerking daarvan.

Walaj, dat is een nieuw inzicht!

Walaj = Marokkaans en in Belgisch Amaj voor ‘waarachtig’, of in vroegere talen: ‘bij Wodan, Adonis, de Romeinen’, hedendaags: ‘goddelijke god’.

Hoe ziet het concept daarachter eruit?

Dat heeft ze aan mij concreet uit de doeken gedaan maar ik tracht het te vatten in mijn eigen beelden:

Stel dat er in mijn wezen een kern is van balans en evenwichtigheid. Die stel ik me voor als zon. Die kern geeft beschikking tot vermogens zoals schoonheid, helderheid, vreugde, humor, kracht, intelligentie, liefde, altruïsme, spontaniteit, creativiteit en vrijheid: door mij verbeeld als zonnestralen. Tijdens het stralen komen de vermogens in aanraking met weerstand. Die botsing geeft pijn. Pijn leidt tot strategieën. Die samen vormen een laag om de stralen. Die laag noem ik mist.

Als bijvoorbeeld het vermogen liefde met pijn in aanraking komt, kan dat leiden tot een strategie van gehechtheid of een strategie van afweer, ‘overal’ van houden of ‘nergens’ van houden. De praktische uitwerking van emotionele gehechtheid kan dan zoiets als hoarden zijn. Met andere woorden: als in het proces van ontwikkeling een bepaald vermogen bovenmatig vaak moet worden ingezet, dan groeit dat vermogen uit tot een grijpgrage octopus (naar spullen, naar mensen, naar informatie, naar gedachten, naar emoties..).

Dat komt me wel bekend voor, inderdaad.

Maar in dat proces kreeg het vermogen helderheid minder kans om uit de verf te komen. Die werd klein en donker in de mist. Heel scheef schijnend is die kern dan geworden, uit balans en evenwicht. Maar het verlangen daarnaar dringt zich natuurlijk op, dus een straal als helderheid wil je ook graag aan bod laten komen om de boel weer te herstellen.

Dit zijn allemaal mijn eigen verbeeldingen en woorden zodat ik die snap!

Hé, kijk eens aan. Nu kan ik opruimen! Ik ga aan de slag. Ik wil een helder opgeruimd huis met overal ruimte. Van boeken zijn er duidelijk te veel, daar ga ik mee beginnen. Maar dan pak ik er één om weg te doen en meteen doet het zeer. Ik denk: laat maar, deze wil ik toch nog maar even houden.

‘Want?’, vroeg Ilona.

…Want wát een droom, herinnering, ervaring, verlangen heb ik daar bij nader inzien toch ook bij, hè.

‘Hier toont zich de emotionele gehechtheid’, zei ze. ‘Wat je kunt doen is een stapje in de helderheid zetten. Je onderzoekt de gehechtheid in helderheid. Dus: oké, je ziet het boek. Je kijkt ernaar. Je staat erbij stil, neemt even de tijd. Dan vraag je je af: die impuls die ik nu ervaar, die tijdelijke oprisping, hoeveel invloed wil ik daar aan toekennen?’

Aha. Zo dus.

Procesimpuls: een tijdelijke oprisping van mijn emotionele leven. Door daar gehoor aan te geven ontneem ik mezelf het voelen van de pijn om het verhaal te ervaren en maak ik mezelf afhankelijk van het voorwerp. Door het boek te bewaren houd ik die gehechtheid in stand. Als ik goed kijk (helderheid) zie ik: waar ben ik bang voor als ik dit boek terugzet, of doe ik het weg? Naar: wat representeert het boek in mij? Ben ik bang dat ik afstand doe van een deel van mezelf?

Ik heb een ander doel. Dit doel, dat hoger is, conflicteert met de emotionele bevrediging op de korte termijn.

Dan snap ik nu stoornis. Is het een storing van de zon in jezelf? Die kun je herstellen: naar binnen kijken en aandacht geven aan vermogens die door de mist heen willen stralen. Nou wil ik graag verder met verlangen.”

Deel 4 lezen >

< Deel 2 lezen

© Tekst Ilona Kuis van Begeleiding in bewustwording | Redactie Alice K. Burridge van Green Writing | Beeld Corrie Grupstra van Byldwurk | Stichting Hoogbegaafd!