Als mij iets over mijzelf wordt gevraagd probeer ik meestal eerlijk en oprecht antwoord te geven. Dit wordt eigenaardig gevonden. Het is beleefd om een vraag te stellen, het is onbeleefd om ook antwoord te geven. De ander heeft zich al half afgewend, druk met iets heel belangrijks, en wordt onverwacht opgehouden door een uitleg waar hij of zij volstrekt geen belangstelling voor heeft. Je hebt de ongeschreven regel overtreden. Het enige antwoord dat verwacht en geaccepteerd wordt is positief en bestaat uit slechts een enkel woord.

“Hoe was het concert?”

“Goed.”

‘Heel goed’ kan ook, maar komt al gevaarlijk dicht bij een gesprek en dient onverschillig te worden uitgesproken, zodat er geen vervolgvraag hoeft te komen. Een negatief antwoord is uit den boze want daar zit een verhaal achter en de ander is nu verplicht daar naar te vragen. Een daadwerkelijke beschrijving van hoe het concert was is ronduit lomp en brutaal. Wie denk je wel dat je bent om mij jouw ervaring te vertellen, bemoei je met je eigen zaken!

Het gebeurt ook vaak dat de vraag wordt gesteld als inleiding om zelf te gaan vertellen:

“Hoe was je vakantie?”

“Geweldig, Rome is zo mooi, we zijn…”

“Mijn zwager is 5 jaar geleden in Parijs geweest, en het is echt ongelooflijk hoe…”

Ook hier is het belangrijk om niet te proberen over jouw vakantie te vertellen, dit zal niet op prijs gesteld worden. Gelukkig is het in dit geval niet waarschijnlijk dat je er een woord tussen krijgt.

Het is mij opgevallen dat wanneer ik me onder hoogbegaafden begeef, er meestal wel geluisterd wordt. Men stelt geen beleefde, maar oprechte vragen waar een antwoord bij hoort. Dit is denk ik een van de redenen dat er onder hoogbegaafden vaak een klik is en dat sociale bijeenkomsten levendig en interessant zijn, en althans voor mij zoveel bevredigender dan een etentje met collega’s. Het gaat ook vaak nergens over, maar je krijgt wel een kans.

Terug in de alledaagse wereld is de vervelendste vraag ook meteen de vraag die het meest misbruikt wordt:

“Hoe gaat het?”

Dit is meestal niet zozeer een vraag, maar een groet waar maar een enkel beleefd antwoord op mogelijk is:

“Goed, en met jou?”

Deze tegenvraag kan dan rustig genegeerd worden, beide partijen kunnen nu hun eigen gang weer gaan. Ik heb hier moeite mee. Als je iets vraagt wil ik een echt antwoord geven, standaardzinnetjes zijn vermoeiend.

Het is hier mogelijk een grap te maken:

“Hee Martin, hoe gaat het?”

“Dat weet ik nog niet.”

Dit is leuk, er kan even gelachen worden en het geeft de vraagsteller de kans snel door te lopen. Helaas kan je dit niet te vaak doen, de lol is er dan gauw vanaf, en het elke dag verzinnen van iets origineels kost veel energie en schept onrealistische verwachtingen.

In Amerika vragen ze vaak:

“Hey, what’s up?”

Ik ga daar maar niet meer heen.

Pas echt vervelend wordt het als het daadwerkelijk niet goed met je gaat, en al helemaal als je daar hulp bij nodig hebt. Nu is dit niet alleen een probleem op werk, maar bij iedereen die de vraag aan je stelt, ook als het oprecht is.

“Goeiemorgen, Hoe gaat het?”

Bij je partner wil je eerlijk zijn, maar die wil je misschien niet al te ongerust maken;

Bij je vrienden wil je niet constant de party poopen;

Bij je baas moet je energiek blijven;

Bij je collega’s moet je niet zeuren;

Bij je dokter krijg je maar 10 minuten;

Bij je psycholoog moet je zo heel nauwkeurig zijn;

Bij je arbodokter moet je oppassen;

In de winkel wil je snel doorlopen;

En de buren roddelen het antwoord zelf wel bij elkaar.

Hoe gaat het? Moeilijke vraag.

Ik beken dat ik het zelf natuurlijk ook doe, als groet een onverschillige vraag stellen. Gisteren nog kwam ik een man tegen die ik al een tijd niet had gezien.

“Hi Erwin, hoe gaat het?”

Als antwoord kreeg ik een niet onsympathiek soort grom. Godzijdank! Kon ik gewoon doorlopen.

Misschien ben ik niet voor dit soort simpele sociale interacties in de wieg gelegd en denk ik er te veel over na. Daar gaan we weer met dat nadenken. Maar zo zit ik nou eenmaal in elkaar, en als ik dat niet zou doen… dan gaat het dus niet goed. En dat ga ik dan ook gewoon maar zeggen.

“Hoe gaat het?”

“Dat hangt helemaal af van hoe je naar mijn antwoord luistert.”

…

“Hee Martin, weet je misschien hoe laat het is?”

“Nee, maar vorige keer was het 10 over 3.”

© Tekst Martin van Elmpt van Ze Leve Hoog | Redactie Alice K. Burridge van Green Writing | Beeld Corrie Grupstra van Byldwurk | Stichting Hoogbegaafd!