Buiten bewegen heeft een grote meerwaarde voor de ontwikkeling van alle kinderen. Desondanks brengen de meeste kinderen praktisch de hele schooldag binnen én zittend door (Rohaan, 2021). Ook zijn ze na schooltijd steeds minder en korter buiten. Bijna de helft van de basisschoolkinderen voldoet niet aan de beweegrichtlijn van de Gezondheidsraad. En dat geldt helaas ook voor hoogbegaafde kinderen.
“Buiten spelen. Nieuwe dingen ontdekken. Telkens weer uitgedaagd worden én moeite moeten doen om iets nieuws te leren. Dat zijn de perfecte ingrediënten voor de ontwikkeling van het kinderbrein!”, vertelt de bekende neurowetenschapper Erik Scherder tijdens een webinar over buiten spelen.
Dr. Ellen Rohaan
Hoe zit dat? Voldoende zuurstof en daglicht zijn belangrijke ingrediënten voor leren (Choi et al, 2014). Zuurstof is als het ware het voedsel van ons brein. En licht zorgt ervoor dat we alerter zijn. Intensieve beweging stimuleert het brein om meer zogenoemde ‘groeifactoren’ te produceren. Dat zijn stoffen die de hersencellen prikkelen om sneller nieuwe verbindingen te maken en bestaande verbindingen te verbeteren. Vooral de prefrontale cortex profiteert van veel buiten bewegen. Daar vindt de ontwikkeling van executieve functies plaats, zoals planning/prioritering, emotieregulatie en metacognitie (Mieras, 2018).
Prof. dr. Anouke Bakx
Maar buiten bewegen doet meer dan het stimuleren van de cognitieve ontwikkeling. Kinderen worden namelijk ook fysiek gezonder van bewegen. Ze krijgen van bewegen o.a. een betere grove en fijne motoriek, een gezonder lichaamsgewicht en een sterker immuunsysteem. En zelfs dat is nog niet alles! We weten ook dat van buiten bewegen kinderen gelukkiger, veerkrachtiger en sociaal-emotioneel sterker worden (Gray, 2013; Sahlberg & Doyle, 2019). Bewegen in een natuurlijke (groene) omgeving zorgt er bovendien voor dat kinderen zich beter kunnen concentreren, meer zelfbeheersing tonen en minder vaak last hebben van overmatige stress (Mieras, 2018).
Hoogbegaafde kinderen kunnen extra baat hebben bij buiten bewegen. Hoe komt dit? Ten eerste zijn hoogbegaafde kinderen vaak emotioneel gevoeliger en vinden ze het omgaan met leeftijdgenoten soms lastiger. Samen met andere kinderen buiten bewegen helpt hen om nog sociaal vaardiger en emotioneel veerkrachtiger te worden. Ten tweede leggen hoogbegaafde kinderen de lat voor zichzelf vaak heel hoog. Dit kan leiden tot angst, zelfkritiek en twijfel. Buiten bewegen geeft mentale ontspanning en rust. Fysieke uitdaging kan ook hun zelfvertrouwen vergroten door leren door te zetten en obstakels te overwinnen. Ten derde zijn hoogbegaafde kinderen bang om te falen. Ze zijn soms risicomijdend en geven dan de voorkeur aan taken met duidelijke, ondubbelzinnige stappen of blijven bij wat ze al goed kunnen. Maar kinderen kunnen geen emotionele veerkracht ontwikkelen zonder risico’s te nemen en fouten te maken. Buiten bewegen kan goed zijn om te oefenen met het nemen van risico’s, te proberen, te falen en opnieuw te proberen (Fish & Bailie, 2018).
Kom in beweging met je brein!
Kortom, buiten bewegen draagt bij aan een gezonde, evenwichtige ontwikkeling van (hoogbegaafde) kinderen. Dus, hup, lekker naar buiten allemaal!
Neem tijdens de Week van de Hoogbegaafdheid van 5 t/m 13 maart deel aan de actie In beweging met je brein van de Werkgroep Onderwijs. Meld je hier aan.
Choi, H., Van Merrienboer, J. & F. Paas (2014). Effects of the Physical Environment on Cognitive Load and Learning: Towards a New Model of Cognitive Load. Educational Psychological Review 26: 225-244.
Fish, L.A.,& Bailie, P.E. (2018). Getting gifted kids outdoors: tips voor a summer of play. Parenting for High Potential, June: 5-9. National Association for Gifted Children.
Gray, P. (2013). Free to Learn: Why Unleashing the Instinct to Play Will Make Our Children Happier. More Self-Reliant, and Better Students for Life. Basic Books.
Mieras, M. (2018). Buitentijd = Leertijd. Literatuurstudie. Jantje Beton en IVN Natuureducatie.
Rohaan, E. (2021). Kom mee naar buiten! Buiten leren in de praktijk brengen. JSW, 6: 6-9.
Sahlberg, P., & Doyle, W. (2019). Let the children play: How more play will save our schools and help children thrive. Oxford University Press.
Wij steunen jou. Steun jij ons ook?
© Tekst Dr. Ellen Rohaan & Prof. dr. Anouke Bakx | Beeld via Unsplash | Stichting Hoogbegaafd!
