De patronen van het leven, die kunnen mij bezighouden in positieve en in negatieve zin.

Sommige van die patronen zijn al keurig onderzocht en vastgelegd. Zo hebben ze bijvoorbeeld patronen ontdekt in vriendengroepen. Elke vriendengroep heeft zo zijn ‘clown’, de serieuze persoon etc. Die patronen zijn dus geen toeval en gaan nog eens veel dieper dan in vriendengroepen. Je vindt ze door het hele leven heen.

Die patronen vindt je overal terug. Door die patronen te zien en te herkennen, kun je zaken al gaan voorspellen en uitdiepen voordat iemand nog maar een woord heeft gezegd of iets heeft gedaan.

Voorspelbare reacties, voorspelbare acties. Het kan handig zijn om die patronen van tevoren in te schatten, maar het kan ook erg frustrerend zijn. De voorspelbaarheid ervan kan frustrerend zijn, omdat je jezelf af gaat vragen of men weleens wat leert van het verleden.

“We are running around in circles, with no place to go.”

Die gedachte leeft enorm bij mij en wekt moedeloosheid op. Waarom herkennen andere mensen die patronen niet en vervallen ze continu in dezelfde fouten?

Ik vraag me soms af hoe die patronen eruit zouden zien, wanneer we ze in kaart zouden brengen. Ik verwacht een heel precies patroon, zoals de honingraat die bijen maken, en wat is dan de functie van dit patroon?

Mensen zijn continu op zoek naar het onderscheid tussen goed en kwaad en naar de enige echte waarheid. Daarvoor sluiten mensen zich aan bij bepaalde groepen waarop ze vervolgens blind vertrouwen en waarop ze geen kritiek meer kunnen verdragen. Kritisch kijken naar hun eigen groep en/of standpunten zou betekenen dat ze verkeerde keuzes hebben gemaakt en dat is lastig los te zien van hun hele zijn. Een heel goede reden om autonoom te blijven en je informatie uit alle groepen te halen en nergens behalve bij jezelf. Zinvol van onzin leren onderscheiden, niets bij voorbaat afdoen als onzin, maar ook zeker niets bij voorbaat onthalen als zinvol. Waar je de informatie dan ook vandaan haalt.

Daarbij maak je dan weer je eigen inschattingsfouten, maar in ieder geval zijn dat dan wel je eigen fouten. Fouten waar je van kunt leren, fouten die je kunt voorkomen bij een volgende informatieverwerking, scheiding van zinvol en onzin.

Waar je ook komt, overal zie je mensen die betrouwbaar zijn en onbetrouwbaar. Overal zie je mensen van goede wil en mensen die rijk willen worden over lijken. Die mensen begeven zich in alle hoeken, net zoals elke honingraatcel steeds weer dezelfde hoeken en zijdes en vlakken heeft.

Elk honingraatcelletje bevat weer zijn eigen unieke informatie. Ze bevatten overlap met andere honingraatcellen, maar ze bevatten ook verschillen. Op de verschillen spelen ze elkaar uit en maken ruzie met elkaar en zien daardoor de overeenkomsten niet meer.

Door de overeenkomsten zoeken ze steun bij elkaar en vertrouwen elkaar blind en vechten voor elkaar, zonder nog de verschillen te willen zien. Zonder nog het onrecht te kúnnen zien. Zonder nog enige mate van objectiviteit te kunnen hanteren.

Groepsdrang, het is belangrijk voor kuddedieren. Instinctief zoeken ze de geborgenheid en veiligheid op van een groep. Kritiek op hun groep betekent gevaar, vijandschap. Objectiviteit en rechtvaardigheid zijn niet belangrijk, het eigen belang, groepsbelang en veiligheid zijn belangrijker dan dat. Het is het moment dat ik mijn autonomie voor laat gaan en mijzelf, teleurgesteld, terugtrek uit de groep en op zoek ga naar een volgende groep.

Eigenbelang en veiligheid zijn voor mij niet belangrijker dan autonomie en rechtvaardigheid en objectiviteit. Ik zou letterlijk mijn leven geven voor het laatste. Ik zou zelfs mijn eigen belangen opgeven voor het grotere geheel.

Het verklaart het ‘einzelgänger’ gedrag van de hoogbegaafde. Ja, ‘ze’ (of zal ik alleen voor mijzelf spreken?) willen socialiseren, maar niet hun autonomie opgeven. Terwijl dit op een bepaald moment toch altijd gevraagd lijkt te worden. Geef je autonomie op voor het groepsbelang, vertrouw de groep blind, duld geen kritiek en ga in de aanval als je groep kritiek ontvangt, of deze nu terecht is of niet, want kritiek bedreigt de groep en een dreiging van de groep is een dreiging voor je eigen veiligheid.

Ik zal niet beweren dat ik zelf nergens of nooit primitief gedrag vertoon, maar ik vind dit een storend teken van primitief gedrag. Ik heb mezelf onder linkse kringen begeven, onder rechtse, in boven- en onderwereld, mensen aan de top en mensen aan de bodem gesproken, farmaceuten, natuurgeneeskundigen, spirituelen, ongelovigen, diverse gelovigen, je kan het zo gek niet benoemen. Ze hadden allemaal zinvolle informatie en allemaal onzinnige informatie, er waren onder allen mensen met goede bedoelingen en oplichters te vinden. Er was niet één groep heilig en er was niet één groep duivels.

Ze waren allemaal zoals elk honingraatcelletje, met dezelfde hoeken en dezelfde zijdes en vlakken en met overlappende informatie en met unieke informatie. Is het die unieke informatie die ze beschermen? Is het de onzin, waarmee ze het zinvolle maskeren? Waarom laten ze zich meeslepen in hun honingraatcel en zoeken ze ‘de enige echte waarheid’ in het midden van hun honingraatcel, in plaats van in het midden van de honingraat als geheel?

Dit gezegd hebbende, zouden ze dan op zoek gaan naar de middelste honingraatcel om er vervolgens weer bedrogen uit te komen? Ik bedoel natuurlijk niet de middelste honingraatcel, maar slechts de gemeenschappelijke deler van alle honingraatcellen bij elkaar.

Patterns of life, patronen van het leven, ze fascineren mij en ze storen mij. Als vlijtige werkbijtjes werken mensen continu dezelfde soort patronen uit, mij het gevoel gevend dat we in rondjes rennen, zonder doel. Ze desillusioneren mij. Wat is het doel van de honingraat van het leven? Waar brengt ze ons naartoe? Hoe stop ik met mij ergeren aan voorspelbare reacties en acties? Hoe stop ik met mij ergeren aan de immer terugkerende hiërarchie, waarbij je steeds weer naar ‘je’ hoek gedreven wordt? Die hoek waar je jezelf niét in thuis voelt en waardoor je dus op zoek gaat naar een nieuwe honingraatcel? Wat zou het betekenen dat je in deze hiërarchie steeds verdreven wordt naar een andere honingraatcel, om daar op zoek te gaan naar nieuwe informatie? Wat is de overkoepelende functie, waar en wie is de koningin en wat doet zij? Meer vragen dan antwoorden vandaag.

© Tekst Martine van der Reijden | Stem Melanie Günther | Redactie Alice K. Burridge van Green Writing | Beeld Bert Waber van Bert Waber Photography | Stichting Hoogbegaafd!